Chủ quan, nhiều doanh nghiệp Việt Nam 'sập bẫy' lừa đảo thương mại quốc tế

Thương vụ Việt Nam tại một số nước châu Âu thông tin cảnh báo về tình trạng nhiều doanh nghiệp Việt Nam “sập bẫy” lừa đảo thương mại quốc tế. Theo đó, các doanh nghiệp đã gặp rủi ro khi kinh doanh xuất khẩu với các đối tác tại thị trường Âu-Mỹ.

Lý do là bởi các doanh nghiệp xuất khẩu này có xu hướng chủ quan, dẫn tới sơ hở khi tiếp cận, soạn thảo hợp đồng và bị "sập bẫy" gian lận thương mại, lừa đảo hoặc vướng vấn đề về pháp lý. Trước tình trạng đó, thương vụ đã không ít lần cảnh báo các doanh nghiệp Việt Nam qua nhiều kênh thông tin khác nhau, nhưng số vụ lừa đảo vẫn không giảm.

Cụ thể, Thương vụ Việt Nam tại Hà Lan cảnh báo những trường hợp lừa đảo qua mạng, đặc biệt đối với các sản phẩm xăng dầu tại thị trường này. Các đối tượng lừa đảo thường lập một trang web giả mạo với các thông tin bịa đặt hoàn toàn. Hoặc lập một trang web giả danh các công ty xuất nhập khẩu hoặc công ty cung cấp dịch vụ cho thuê bồn chứa xăng dầu có thật.

Đầu mối liên hệ các đối tượng lừa đảo đưa ra thường là số điện thoại di động hoặc số điện thoại dùng internet (số của sim 4G). Lợi dụng tâm lý cho rằng Hà Lan là một nước phát triển, hệ thống luật pháp chặt chẽ, các công ty làm ăn bảo đảm uy tín, một số doanh nghiệp khi thấy hợp đồng có điều khoản hấp dẫn nên đã tiến hành gấp sợ mất cơ hội nên không kiểm tra kỹ thông tin về đối tác.

Thậm chí, khi các doanh nghiệp này có ý định xác minh tư cách pháp nhân thì đối tượng lừa đảo cung cấp thông tin qua sao chép dữ liệu giấy phép đăng ký kinh doanh trích xuất từ cơ quan có thẩm quyền hoặc cho phép các doanh nghiệp tiến hành xác minh trực tiếp bởi bên thứ ba độc lập. Nhưng thực tế không thể xác minh vì không có thật.

Tương tự, Thương vụ Việt Nam tại Tây Ban Nha nhận được phản ánh của một số doanh nghiệp trong nước kinh doanh xuất khẩu hạt điều và hạt tiêu. Doanh nghiệp Tây Ban Nha đã viện lý do hàng của doanh nghiệp Việt Nam không bảo đảm chất lượng hàng hóa tại cảng đến, hoặc lý do bản thân họ khó khăn thua lỗ để chậm trễ trong thanh toán tiền hàng cho phía Việt Nam. Điều này đã gây khó khăn, tổn hại thời gian, chi phí lưu kho và phải kéo hàng về đối với doanh nghiệp Việt.

Theo Thương vụ Việt Nam tại Canada, trong năm 2023, thương vụ ghi nhận số vụ lừa đảo nhỏ trên địa bàn sở tại tăng nhanh. Bình quân 10 vụ/tháng, liên quan đến việc đòi, yêu cầu của doanh nghiệp Canada về chứng chỉ không có thật.

Bộ Công Thương nhận định, có nhiều lý do dẫn đến hình thức lừa đảo doanh nghiệp trên. Các doanh nghiệp tại Việt Nam có xu hướng chủ quan, sơ hở trong tiếp cận, soạn thảo điều khoản hợp đồng và cam kết thiếu tính chặt chẽ.

Mặc dù, nhiều ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam hiện nay đứng hàng đầu thế giới, nhưng đa phần là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, rất thiếu kinh nghiệm về tranh chấp thương mại quốc tế. Cũng có trường hợp một số doanh nghiệp sở tại không chủ ý lừa đảo nhưng chậm chạp trong quá trình thanh toán.

Đáng chú ý, doanh nghiệp Việt quá tin tưởng vào người môi giới. Người môi giới soạn thảo hợp đồng rất đơn giản, thiếu nhiều điều khoản quan trọng nhưng doanh nghiệp vẫn chấp nhận. Doanh nghiệp đã bỏ qua khâu kiểm tra đối tác trong khi đây là một yêu cầu bắt buộc khi giao dịch với đối tác mới.