Cơ quan tố tụng hiểu sai pháp luật, 2 doanh nhân bị kết án oan

Trong kỳ án này, ngoài những vi phạm tố tụng nghiêm trọng của Cơ quan CSĐT CA, Viện Kiểm sát nhân dân TP.HCM chính Hội đồng xét xử đã thừa nhận, PV Doanh nghiệp Việt Namcòn phát hiện việc các ông Vũ Văn Đảo, Đinh Văn Quyết đã bị kết án oan do việc hiểu sai pháp luật của cơ quan tố tụng TP.HCM.

Các bị cáo tự tin tại phiên tòa ngày 26/11. (Hàng đầu, Đinh Văn Quyết bên trái ảnh và Vũ Văn Đảo)

Hàng loạt vi phạm tố tụng nghiêm trọng

Bên cạnh việc vi phạm thẩm quyền điều tra, truy tố khi chiếc tàu PPC mang số hiệu BP 12-04-02 bị lật trong vụ tai nạn là tài sản của quân đội đã được đề cập trong bài “Doanh nghiệp Việt Séc lao đao vì bị ép án” (ra ngày 26/10/2018), Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an TPHCM, Viện KSND TP.HCM đã có hàng loạt vi phạm tố tụng khi khởi tố điều tra, truy tố ông Đảo và ông Quyết.

Sau hơn một tháng vụ tai nạn xảy ra, ngày 4/9/2013 đại tá Nguyễn Minh Thông - Phó Thủ trưởng Cơ quan CSĐT CA TPHCM đã ký Quyết định khởi tố bị can với ông Vũ Văn Đảo – Giám đốc Cty Việt Séc.

Theo quy định của Khoản 4 Điều 126: Khởi tố bị can của Bộ Luật tố tụng hình sự (TTHS), trong vòng 24 giờ Quyết định khởi tố bị can phải được gửi đến Viện Kiểm sát cùng cấp và trong vòng 3 ngày Viện Kiểm sát cùng cấp phải ra quyết định phê chuẩn hoặc quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can.

Thế nhưng phải đến ngày 23/10/2013 tức là sau 49 ngày, bà Hồ Thị Phấn – Phó Viện trưởng Viện KSND TPHCM mới ký QĐ phê chuẩn Quyết định khởi tố bị can của Cơ quan CSĐT CA TPHCM. Điều này cho thấy Cơ quan CSĐT CA TPHCM đã khởi tố một người khi không có đủ căn cứ để cho rằng người đó đã thực hiện hành vi phạm tội là vi phạm Khoản 1 Điều 126 Bộ Luật TTHS.

Tiếp đó, dù đã được Viện KSND TPHCM gia hạn điều tra 2 lần và phải kết thúc điều tra vào ngày 4/9/2014, nhưng Cơ quan CSĐT CA TPHCM vẫn không thể ra Kết luận điều tra “chứng minh được bị can đã thực hiện tội phạm”.

Chỉ đến khi ông Vũ Văn Đảo đã có đơn vào ngày 7/9/2014 đề nghị Cơ quan CSĐT ra quyết định đình chỉ điều tra đối với ông Đảo và ông Quyết, thì 5 ngày sau (ngày 12/9/2014) đại tá Vũ Minh Thông đã vội vã ký Bản Kết luận điều tra số 372-25/KLĐT-PC44-Đ3 vụ án “Vũ Văn Đảo và Đinh Văn Quyết “Đưa vào sử dụng các phương tiện giao thông đường thủy không đảm bảo an toàn” theo Điều 214 Bộ luật hình sự Bộ Luật hình sự 1999.

Ngày 26/11, khi ông Vũ Văn Đảo và các luật sư chỉ ra những vi phạm tố tụng trên, đại diện Viện Kiểm sát tại phiên tòa đã phải thừa nhận, nhưng bao biện rằng không ảnh hưởng đến quá trình tố tụng.(?!)

Chiếc tàu PPC bị lật tại vùng biển Cần Giờ ngày 2/8/2013 được xác định là tài sản cả quân đội.

 

Hiểu sai luật, vụ án bị đẩy đi quá xa

Theo Cáo trạng (số 474/CT-VKS-P1A ngày 17.10.2014) của Viện KSND TPHCM: “Ngày 29/3/2013 Cty Việt Séc ký hợp đồng bán cho Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu 2 tàu ca nô cao tốc ký hiệu H29 và H790”.

Chiếc H29 chính là chiếc tàu chở quá số người quy định và bị đắm ở biển Cần Giờ ngày 2/8/2013, làm 9 người chết.

Bản cáo trạng cho rằng, sau khi 2 tàu được bàn giao cho Biên phòng Bà Rịa – Vũng Tàu, “nhưng do hai tàu này sản xuất bằng công nghệ vật liệu PPC nên chưa được Cục Đăng kiểm VN cấp đăng kiểm”.

Bản Kết luận điều tra của Cơ quan CSĐT cũng nhấn mạnh: “Mặc dù chưa được phép sản xuất tàu thuyền bằng công nghệ và vật liệu mới PPC nhưng Vũ Văn Đảo vẫn tiến hành sản xuất, bán và sử dụng tàu thuyền công nghệ PPC gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng”.

Chiểu theo Luật Giao thông đường thủy nội địa thì việc “Đăng kiểm phương tiện” quy định: “Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ CA, Bộ trưởng Bộ Thuỷ sản trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình quy định tiêu chuẩn chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của phương tiện làm nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, tàu cá; quy định và tổ chức việc đăng kiểm phương tiện làm nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, tàu cá” (Khoản 4 Điều 26).

Như vậy thì rõ ràng việc đăng kiểm phương tiện của quốc phòng là do Bộ Quốc phòng quy định.

Thực tế là, ngày 16/7/2013, hai tàu này đã được Phòng Đăng kiểm Hải quân, Bộ Tư lệnh Hải quân đăng kiểm và cấp Giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật với ký hiệu ghi trong giấy đăng kiểm là BP 12-04-02 (tàu H29) và BP 12-04-01 (tàu H790).

Do cứ “đinh ninh” là tàu thuyền PPC do Cty Việt Séc sản xuất chưa được Cục Đăng kiểm VN đăng kiểm nên cơ quan tố tụng đã rất yên tâm điều tra, truy tố ông Đảo, ông Quyết về tội “Đưa vào sử dụng các phương tiện giao thông đường thủy không đảm bảo an toàn”.

Quả thật, sự thiếu hiểu biết của cơ quan tố tụng đã khiến ông Đảo và ông Quyết khốn đốn trong nhiều năm!

Đến khi Cục Đăng kiểm VN (Bộ GTVT) khẳng định tàu BP 12-04-02 bị nạn là phương tiện của quân đội thuộc thẩm quyền đăng kiểm của Đăng kiểm Hải quân, Bộ GTVT không có thẩm quyền đăng kiểm (CV số 2411/ĐKVN-TB ngày 25/6/2015) thì Cơ quan CSĐT CA, Viện Kiểm sát ND TPHCM mới nhận thức lại pháp luật và đánh võng vụ án sang hướng mới.

Tàu tuần tra sử dụng công nghệ vật liệu PPC do Cty Việt Séc sản xuất.

Đánh võng từ “Điều động”

Ngày 28/9/2018 Viện KSND TPHCM ra Cáo trạng 396/CT-VKS-P2, thay thế Cáo trạng 474 ngày 17/10/2014.

Tại bản Cáo trạng mới, bất chấp thực tế tàu BP 12-04-02 là tài sản của quân đội, Viện KSND TPHCM vẫn kết luận lập lờ các bị can đã “điều động tàu sử dụng không đúng mục đích,… Đây là các nguyên nhân gây ra tai nạn”.

Ở đây đúng là có hành vi “điều động” nhân viên để lái chiếc tàu BP 12-04-02 của các ông Vũ Văn Đảo, nhưng hành vi “điều động” nhân sự trong doanh nghiệp hoàn toàn khác với hành vi “Điều động” theo trong quy định về tội “Đưa vào sử dụng các phương tiện giao thông đường thủy không bảo đảm an toàn” theo Điều 214.

Khoản 1 Điều 214 Bộ Luật HS 1999 quy định: “Người nào chịu trách nhiệm trực tiếp về việc điều động hoặc về tình trạng kỹ thuật của phương tiện giao thông đường thuỷ mà cho phép đưa vào sử dụng phương tiện giao thông đường thuỷ rõ ràng không bảo đảm an toàn gây thiệt hại….”

Theo các luật sư, hành vi phạm tội quy định tại Điều 214 là hành vi “cho phép đưa vào sử dụng phương tiện giao thông đường thủy không bảo đảm an toàn” nó cũng chính là tên của điều luật.

Chủ thể của Điều 214 BLHS mà có hành vi “cho phép đưa vào sử dụng phương tiện giao thông đường thủy không bảo đảm an toàn” chỉ có thể là một trong hai người sau: “Người chịu trách nhiệm trực tiếp về việc điều động” hoặc “Người chịu trách nhiệm trực tiếp về tình trạng kỹ thuật của phương tiện”.

Trong vụ án này, người có quyền “cho phép đưa vào sử dụng phương tiện” chính là người đã đăng kiểm phương tiện. Thông qua việc cấp Giấy chứng nhận bảo đảm an toàn kỹ thuật cho phương tiện thì cơ quan đăng kiểm đã cho phép phương tiện được đưa vào sử dụng hay gọi là được lưu thông.

Trả lời PV báo chí, LS Trần Hải Đức tiếp tục khẳng định cần khởi tố hành vi truy cứu trách nhiệm hình sự người không có tội của các cơ quan tố tụng liên quan.

Về nguyên nhân lật tàu PPC BP 12-04-02, các Kết luận giám định đều cho thấy không có nguyên nhân nào do tình trạng kỹ thuật của phương tiện là “rõ ràng không bảo đảm an toàn” - yếu tố bắt buộc để xác định có tội phạm theo quy định tại Điều 214.

Chính vì vậy, ngày 21/1/2015 Cơ quan Điều tra hình sự, Quân chủng Hải quân đã ra “Quyết định không khởi tố vụ án hình sự” đối với hành vi đăng kiểm tàu BP 12-04-02 của các cán bộ thuộc Phòng Đăng kiểm Hải quân do “không cấu thành tội phạm”, QĐ này cũng đã được gửi tới Cơ quan CSĐT CA TPHCM để thông báo.