2 khẩu súng trăm năm tuổi là bảo vật quốc gia

Hai khẩu súng thần công này hiện được lưu giữ tại tại Bảo tàng tỉnh Hà Tĩnh.

Theo các tài liệu lịch sử còn lưu lại, súng thần công xuất hiện ở nước ta vào cuối thời nhà Trần. Sách "Đại Việt sử ký toàn thư" chép rằng cuối thời Trần, súng thần công đã được quân đội sử dụng trên chiến trường.

Theo sách "Việt sử giai thoại", Tả tướng quốc Hồ Nguyên Trừng của nhà Hồ được xem là ông tổ của nghề đúc súng thần công của người Việt.

Theo sách “Vân Đài loại ngữ”, súng thần công được đúc bằng sắt hoặc đồng, có nhiều cỡ, lớn thì kéo xe, nhỏ dùng giá đỡ hay vác vai. Súng có ba loại: Súng lớn đặt trên lưng voi, súng nhỏ hơn hai người khiêng, súng nhỏ nhất vác vai.

Theo sách "Nhà Tây Sơn", trong cuộc tiến công quân Thanh vào Tết Kỷ Dậu 1789, vua Quang Trung đã cho buộc súng thần công lên voi chiến, xông thẳng vào doanh trại Tôn Sĩ Nghị, khiến quân Thanh khiếp vía bỏ chạy tán loạn.