Châu Âu bác tối hậu thư của Tổng thống Putin nhưng khí đốt Nga vẫn chảy: Chuyện gì đã xảy ra?

Hầu hết các hợp đồng xuất khẩu khí đốt của Nga hiện được định giá bằng euro hoặc đô la. Theo sắc lệnh được Tổng thống Putin ký ngày 31/3, bên mua nước ngoài phải mở tài khoản tại một ngân hàng quốc gia Nga, thay vì giao dịch trực tiếp với tập đoàn quốc doanh khổng lồ về khí đốt Gazprom. Bên mua sẽ gửi euro vào một tài khoản. Ngân hàng sẽ bán euro để lấy rúp và chuyển chúng vào một tài khoản khác đứng tên bên mua để thanh toán.

Moscow có thể đang cố gắng đẩy mạnh nhu cầu đối với đồng rúp - đồng tiền đã phục hồi sau khi trượt dốc ngay sau chiến dịch quân sự ở Ukraine và các lệnh trừng phạt sau đó của phương Tây.

Theo CNN, việc chuyển nguồn thu ngoại tệ của các tập đoàn xuất khẩu lớn như Gazprom thành đồng rúp sẽ khiến lợi nhuận của các tập đoàn bị hạn chế.

Tuy nhiên, các nhà phân tích của Eurasia Group cho biết trong một báo cáo rằng: "Chính sách thanh toán mới được đề xuất cho xuất khẩu khí đốt dường như là một yếu tố góp phần vào sự phục hồi mạnh mẽ của đồng tiền Nga trong những tuần gần đây".

Châu Âu đã phản ứng như thế nào?

Đức, Pháp và nhiều chính phủ EU khác đã bác bỏ tối hậu thư của Điện Kremlin, khẳng định họ sẽ không bị Moscow "tống tiền" về việc thay đổi các điều khoản của các hợp đồng hiện có.

Paolo Gentiloni, quan chức kinh tế hàng đầu của Liên minh châu Âu và là cựu Thủ tướng Italia, nói rằng các hợp đồng hiện tại không bao gồm nghĩa vụ thanh toán bằng đồng rúp và chúng phải được tôn trọng. Điều đó có nghĩa là cơ chế hoán đổi euro sang rúp như Moscow đề xuất sẽ không có hiệu lực.

Ông này cáo buộc: "Đó là một nỗ lực để lách các lệnh trừng phạt của châu Âu và tống tiền Liên minh châu Âu".

Chuyện gì xảy ra tiếp theo?

Mặc dù nguy cơ nguồn cung châu Âu bị gián đoạn đã tăng lên, nhưng khí đốt của Nga vẫn chảy về phía Tây trên hai trong ba đường ống chính vào ngày 1/4, Reuters đưa tin.

Điện Kremlin cho biết các khoản thanh toán cho khí đốt giao ngay sẽ bị ảnh hưởng từ cuối tháng 4 hoặc đầu tháng 5, đó là lý do tại sao Nga chưa ngay lập tức khóa van đường ống dẫn khí đến châu Âu.

"Tôi đã nhận được nhiều câu hỏi về việc liệu điều này có nghĩa là nếu không có xác nhận thanh toán bằng đồng rúp, thì nguồn cung khí đốt sẽ bị cắt từ ngày 1/4 hay không? Không, không phải, và nó không tuân theo quy định này", ông Peskov nói với các phóng viên.

Gazprom sẽ làm việc với khách hàng của mình để thực hiện các quy tắc mới, ông Peskov cho biết thêm rằng quy định về đồng rúp có thể được thay đổi. "Hoàn toàn có thể. Nếu tình hình thay đổi", ông nói.

CNN cho rằng, hiện Nga cần khoản thu từ xuất khẩu năng lượng hơn bao giờ hết, do các lệnh trừng phạt cứng rắn của phương Tây đã ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực khác của nền kinh tế nước này.

Các nhà phân tích dự đoán, GDP của Nga có thể giảm khoảng 1/5 trong năm nay. Và Moscow cũng không thể dễ dàng bán khí đốt cho các quốc gia khác, như Trung Quốc, vì thiếu cơ sở hạ tầng đường ống.

Quyết định của Moscow khi công khai đe dọa khóa van có thể phản tác dụng trong bối cảnh châu Âu đang nỗ lực giảm phụ thuộc vào năng lượng Nga. Các quan chức EU đã đặt mục tiêu cắt giảm 66% sử dụng khí đốt của Nga trong năm nay. Đức đang xây dựng các bến cảng để nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng, các chuyến hàng của Mỹ đang được đẩy mạnh và châu Âu đang đẩy nhanh các dự án năng lượng tái tạo.

Các nhà phân tích của Eurasia nói rằng, việc châu Âu dần dần rời xa các nguồn cung cấp năng lượng của Nga sẽ xảy ra.