Giải mã vũ khí gây rối loạn thị lực và ảo giác trên tàu chiến Nga

Nhiều khinh hạm của Hải quân Nga đang được lắp đặt các loại vũ khí mới không gây sát thương, trong số đó có thiết bị mang tên "Trạm gây nhiễu tầm nhìn - quang học 5P-42 Filin ", do Công ty Cổ phần "Nhà máy thử nghiệm Integral" tại St. Petersburg phát triển. Thiết bị này không gây chết người, có chức năng làm mất phương hướng, tạo ra ảo giác, buồn nôn, chóng mặt…, gây khó khăn cho đối phương trong việc chỉnh hướng tàu bè, thiết bị, và ngắm bắn… bởi sự thay đổi của ánh sáng.

Theo đại diện nhà sản xuất - Công ty Cổ phần Điện toán Điện tử Liên bang Nga (Ruselectronic) trực thuộc Tập đoàn Công nghệ Quốc gia Nga Rostec, hoạt động của thiết bị gây nhiễu Filin (trong tiếng Nga có nghĩa là đại bàng) dựa trên nguyên tắc thay đổi liên tục chế độ bức xạ ánh sáng tần số thấp với công suất lớn. Sự biến động nhanh và phi quy luật khiến các cơ quan thị giác bị rối loạn tạm thời và tác động lên hệ thần kinh thực vật con người.

Filin được thiết kế để có thể được lắp đặt trên chiến hạm hoặc các phương tiện mặt đất và hoạt động từ lúc chập choạng tối đến rạng sáng. Nhờ công suất lớn và biến động liên tục, Filin có thể phá hủy các thiết bị nhìn đêm, thiết bị đo xa laser và hệ thống dẫn đường quang ảnh nhiệt của tên lửa chống tăng có điều khiển ATGM trên khoảng cách 5km. Một chức năng khác của hệ thống Filin là có thể được sử dụng cho nhiệm vụ chống khủng bố và tội phạm.

Sử dụng ánh sáng làm vũ khí không phải là một ý tưởng mới, trong thực tế, công nghệ vũ khí can thiệp quang học trực quan (Visual optical interference - VOI) đã có từ trước Chiến tranh Thế giới 2 và dù rất đặc biệt, nó không được coi là có độ tin cậy cao như vũ khí thực sự. Vào những năm đầu của Thế chiến 2, quân đội Mỹ và Anh đã xây dựng một số tiểu đoàn xe tăng thuộc hàng tối mật mang tên Canal Defense Light (CDL) hay tăng phòng thủ bằng ánh sáng.

Các xe tăng thế hệ cũ như Matilda II và M3 Grant được tận dụng để lắp đặt các đèn tìm kiếm với luồng sáng phát ra ở tần suất 6 lần/giây. Tỷ lệ phát sáng này tạo ra hiện tượng chóng mặt, mất thăng bằng và buồn nôn trong các cuộc thử nghiệm với các xe tăng CDL, khiến đối phương rất khó ngắm bắn. Tuy nhiên, xe tăng CDL hầu như không được sử dụng, trừ các trận đánh nhỏ vào tháng 5/1945.

Vũ khí dựa trên ánh sáng cũng được sử dụng phổ biến trong các lực lượng an ninh. Quân đội Mỹ và Anh đã triển khai các máy chiếu laser gắn trên súng trường cho các trường hợp đặc biệt không nguy hiểm, và cho các trạm kiểm soát phương tiện ở Iraq và Afghanistan. Các vũ khí dựa trên ánh sáng gây mù vĩnh viễn đều bị cấm bởi Nghị định thư về vũ khí gây mù laser.

Những người tự nguyện tham gia thử nghiệm Filin đã ghi nhận, họ không thể ngắm bắn từ vũ khí cá nhân, hoặc xác định mục tiêu trên các loại phương tiện ngắm bắn ở khoảng cách 2km vì hình ảnh của mục tiêu rất khó xác định. 20% số người tham gia thử nghiệm cảm thấy các tác động của ảo giác và 45% số người tham gia có ghi nhận các dấu hiệu mất phương hướng, mất cảm giác về không gian, chóng mặt, buồn nôn.

Hôm 4/2, RIA Novosti đưa tin, hiện tại 2 hệ thống 5P-42 Filin được trang bị cho tàu khu trục Đô đốc Kasatonov đang trải qua quá trình thử nghiệm cấp nhà máy và tàu khu trục Đô đốc Gorshkov phục vụ Hải quân Nga từ năm ngoái. Vũ khí mới cũng sẽ được lắp đặt trên 2 tàu khu trục thuộc Dự án 22350 đang chế tạo tại nhà máy đóng tàu Severnaya Verf, đặc biệt là tàu thuộc Dự án 11356 đang có mặt trên Địa Trung Hải. Filin 5P-42 cùng với những vũ khí được trang bị sẽ khiến các chiến hạm Hải quân Nga có sức mạnh công thủ toàn diện.

Theo Popularmechanics, mặc dù Filin được cho là có nhiều ưu việt, điều mà giới quan sát cần thời gian để có câu trả lời là vì sao Nga tin dùng công nghệ này. Bởi trong một cuộc chiến hạm chống hạm, Filin không có mấy tác dụng khi khoảng cách tác chiến lớn và không phải lúc nào cũng diễn ra vào ban đêm. Có thể nó được dùng để xua đuổi trực thăng, các tàu nhỏ hay thậm chí là là các nhóm máy bay không người lái. Một khinh hạm Nga đi gần bờ cũng có thể bị ngắm bắn bởi tên lửa chống tăng, nhưng có lẽ Filin chỉ phát huy tác dụng với các tên lửa đời cũ như TOW-II của Mỹ - vốn đòi hỏi người bắn phải ngắm bắn qua ống ngắm.

Vladimir Zharov - Giám đốc kiểm định của nhà máy Integral nói với kênh Zvezda TV, thiết bị gây nhiễu Filin được phát triển như một vũ khí để bảo vệ tàu mặt nước và tàu thuyền hoạt động ở vùng ven bờ ở khoảng cách khoảng 2km trong điều kiện trời tối. Ngoài ra, trạm có thể được sử dụng để truyền tín hiệu ánh sáng hoặc làm đèn chiếu phục vụ công việc tìm kiếm, cứu nạn khi cần thiết.

Nguyên lý của trạm dựa trên sự điều chế tần số và cường độ ánh sáng và hiệu quả đã được khảo nghiệm bởi một viện nghiên cứu ứng dụng. Các nghiên cứu đã xác định năng lượng bức xạ không gây ra tử vong, hay những thay đổi trong thị lực của con người, chỉ tạm thời làm giảm chức năng của mắt. Tất cả các thiết bị tương tự của nước ngoài sử dụng các nguồn phát laser có thể gây tổn thương cho mắt. Thiết bị Filin của Nga không gây mất thị lực vĩnh viễn, chỉ làm giảm hiệu quả của thị lực tạm thời từ 3 đến 5 lần.

Ở góc độ kỹ thuật, thiết bị có thể được lắp đặt trên bất kỳ loại tàu nào. Để lắp đặt trên tàu nhỏ cần giảm trọng lượng và kích thước - công việc không tốn nhiều thời gian. Ruselectronics đang phát triển một phiên bản di động nhỏ hơn để hỗ trợ các binh sĩ mặt đất và các hoạt động đặc biệt. Sắp tới, sẽ có cả phiên bản cố định và phiên bản di động theo mục đích và nhu cầu khác nhau của khách. Ros Electronic Electronics đã phát triển một bộ phát mới sử dụng ống kính nhiều tiêu cự, cho phép tăng tổng công suất bức xạ lên 3 lần và tăng tầm hoạt động lên 3, hoặc 4, thay vì 2 km.

Có tính đến việc xây dựng module của hệ thống, trạm nhiễu quang - thị giác có thể được sản xuất theo yêu cầu của cả các công ty lớn và tư nhân. Một hướng thú vị là nhà máy Integral cũng sẽ tạo ra một loạt các trạm nhiễu quang - hình ảnh cho các khách hàng khác nhau. Integral cũng tham gia vào việc cải tiến phát triển công nghệ và sản xuất các nguồn cung cấp điện cao áp cho các mục đích đặc biệt.

Trong tương lai, 5P-42 Filin sẽ được thay thế bằng một hệ thống kết hợp với nguồn laser có khả năng ảnh hưởng đến thị giác của con người cũng như các sensor của robot và hệ thống hướng dẫn quang học và quang điện tử khác…, dùng cả vào ban đêm lẫn ban ngày. Ngoài ra, các chuyên gia Nga cũng có kế hoạch bổ sung vào hệ thống này các thiết bị trinh sát quang học trực quan và thiết bị truyền dữ liệu, cho phép phát hiện các mục tiêu trong khu vực và chuyển tọa độ hình ảnh của các mục tiêu sang hệ thống điều khiển để tự động hướng bức xạ đến các mục tiêu được chọn./.