Mỹ thử nghiệm UAV X-61A hoạt động theo "bầy"

Gremlins đầy hứa hẹn

X-61A là sản phẩm của chương trình do Cơ quan Chỉ đạo các Dự án Nghiên cứu Quốc phòng Tiên tiến Mỹ (DARPA) quản lý, nhằm phát triển các phương thức mới về sử dụng UAV. Với mục đích tạo ra một loại UAV mới có thể hoạt động theo nhóm, năm 2018, tập đoàn Dynetics đã trở thành người chiến thắng trong cuộc thi phát triển máy bay không người lái, cùng với Kratos UAS phụ trách tàu lượn và Williams Int chịu trách nhiệm về động cơ điện, một số nhà thầu phụ khác chịu trách nhiệm phát triển các giải pháp điện tử và điều khiển.

UAV X-61A dưới cánh phương tiện mang. Ảnh: topwar.ru

Các UAV mới được đặt tên Gremlins - nhân vật của tiểu thuyết Anh, theo đó, các Gremlins không người lái mới có thể giúp đỡ các phi công người Anh trong cuộc chiến chống lại kẻ thù. Gần đây, tập đoàn Dynetics đã công bố các thử nghiệm đầu tiên Gremlins X-61A. Mục tiêu chính của dự án là kết hợp nhiều UAV thành một "bầy" với khả năng làm việc độc lập hoặc thực thi các mệnh lệnh của người điều khiển.

Đặc điểm dự án

X-61A là UAV cỡ trung với thiết kế khí động học gắn động cơ phản lực, được tung ra không trung với sự trợ giúp của máy bay vận tải, thực hiện bay độc lập và sau đó quay trở lại máy bay vận tải mang. Trong tương lai, các Gremlins sẽ phải hoạt động trong các nhóm lớn và cùng thực hiện một loạt các nhiệm vụ. Một UAV thử nghiệm được thiết kế để có thể mang tải trọng xấp xỉ 70kg, bay với tốc độ Mach 0,8, ở trên không tối đa 3 giờ, và thực hiện tổng cộng 20 chuyến bay.

Hiện tại, UAV không có thiết bị đặc biệt và chỉ được trang bị các thiết bị cần thiết để tương tác với phương tiện mang hoặc UAV khác. Mục đích của chương trình ở giai đoạn hiện tại là giải quyết các vấn đề chung về tương tác với mọi điều kiện và trong mọi chế độ. Phương tiện mang là máy bay vận tải quân sự C-130, có bộ gá để vận chuyển UAV. Trong tương lai, phương tiện vận chuyển sẽ có các thiết bị để thu hồi máy bay không người lái; các máy bay hoặc UAV hạng nặng khác có thể trở thành phương tiện mang Gremlins.

Nhiệm vụ UAV

Các UAV thuộc loại X-61A và công nghệ tương lai dựa trên chúng sẽ có thể liên lạc với nhau, phân phối lại thông tin và nhiệm vụ, cũng như tương tác với một sở chỉ huy mặt đất hoặc máy bay trên không, được sử dụng trong nhiều tình huống khác nhau để thực hiện các nhiệm vụ khác nhau. Hàng chục UAV có thể thực hiện trinh sát các khu vực rộng lớn hoặc chỉ thị mục tiêu cho vũ khí; chúng cũng có thể mang theo vũ khí và tấn công mục tiêu theo lệnh từ một chiếc máy bay có người lái - có thể huy động một số lượng lớn UAV và giảm rủi ro cho con người.

UAV X-61A đang bay. Ảnh: topwar.ru

Gremlin X-61A có một ưu điểm quan trọng là được thiết kế như một hệ thống bay có thể thu hồi. Máy bay chuyên chở có thể đưa chúng đến một khu vực nhất định và giao nhiệm vụ cho chúng, sau đó đón và đưa chúng trở về căn cứ. Điều này giúp đơn giản hóa rất nhiều việc triển khai và bảo đảm kỹ thuật, nhất là khi địa bàn hoạt động ở cách xa căn cứ. Trên thực tế, khả năng chiến đấu của một tổ hợp như vậy không giới hạn bởi phạm vi bay của các UAV riêng lẻ mà phụ thuộc nhiều hơn vào phương tiện mang.

Các thử nghiệm đầu tiên

Theo nhà phát triển, các chuyến bay thử nghiệm đầu tiên của UAV X-61A đã diễn ra vào tháng 11 năm ngoái tại khu thử nghiệm Dagway (Utah) với nguyên mẫu có mật danh GDS-01. Thử nghiệm có sự tham gia của một máy bay C-130 với thiết bị đặc biệt và sở chỉ huy mặt đất. GDS-01 bắt đầu chuyến bay từ dưới cánh của phương tiện mang và được tách ra ở một khu vực nhất định. Chuyến bay độc lập trong 101 phút được thực hiện ở chế độ tự động, cũng như được điều khiển từ một bộ chỉ huy trên không và trên bộ.

Minh họa thu hồi UAV X-61A sau khi hoàn thành nhiệm vụ. Ảnh: topwar.ru

Hệ thống thu hồi UAV trên phương tiện mang vẫn chưa sẵn sàng, vì vậy việc hạ cánh phải được thực hiện bằng cách sử dụng một chiếc dù. Tuy nhiên, hệ thống dù đã không hoạt động và nguyên mẫu bị hỏng, nhưng thử nghiệm vẫn được công nhận là thành công. Những người tham gia dự án đã phát triển thêm bốn UAV loại mới và đang chuẩn bị cho các thử nghiệm tiếp theo. Các Gremlins sẽ phải thể hiện khả năng khởi động đồng thời và bay cùng với sự tương tác theo nguyên tắc nhóm, trong các thử nghiệm tiếp theo, hệ thống thu hồi UAV trên phương tiện mang sẽ được kiểm tra.

Tương lai

Dự án Dynetics X-61A được thiết kế để thử nghiệm các giải pháp kỹ thuật chính trong lĩnh vực đàn UAV và lựa chọn phương tiện mang của chúng. Trong tương lai, dựa trên kinh nghiệm tích lũy, một tổ hợp mới có thể được phát triển, ban đầu phù hợp để sử dụng trong không quân. Sự phát triển của một tập hợp mới chưa bắt đầu, nhưng đã có một sự hình dung chung, bao gồm một máy bay vận tải với các thiết bị cần thiết và khả năng mang theo một số lượng lớn UAV, đáp ứng đòi hỏi cao về hiệu suất, khả năng thực hiện nhiều nhiệm vụ khác nhau và giá thành thấp nhất có thể.

Theo Dynetics, công nghệ mới về mặt chiến thuật sẽ chiếm vị trí trung gian giữa tên lửa hành trình và máy bay. Tên lửa có khả năng tấn công độc lập các mục tiêu, nhưng giá thành khá đắt. Một cuộc không kích có thể rẻ hơn, nhưng máy bay phải vào khu vực phòng không đối phương. Việc sử dụng UAV loại X-61A sẽ cho phép thực hiện các nhiệm vụ trinh sát hoặc chiến đấu với hiệu quả cần thiết, nhưng không tạo ra rủi ro cho máy bay có người lái. Theo các chuyên gia quân sự, sự xuất hiện của các "Gremlins" phù hợp để hoạt động trong một "bầy" và giải pháp hiệu quả giải quyết tất cả các nhiệm vụ được giao sẽ mang đến những cơ hội mới và nâng cao đáng kể hiệu quả chiến đấu của không quân./.