Quân đội Nga đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng dân số học

Với sự suy giảm dự kiến ở nam giới trong độ tuổi 20-34 vào năm 2030, để duy trì quân đội 900.000 người, Nga sẽ phải tăng tỷ lệ quân sự hóa lên 7,79% vào năm 2025.

Khi Liên bang Xô viết sụp đổ vào năm 1991, vấn đề dân số của Liên bang Nga mới được thành lập gặp vấn đề ngay lập tức. Tỷ lệ sinh giảm xuống thấp so với tỷ lệ thay thế là 2,1 lần sinh/phụ nữ, tỷ lệ tử vong tăng vọt. Không có gì ngạc nhiên khi một thế hệ sau thảm họa nhân khẩu học này, quân đội Nga đang gặp khó khăn trong việc duy trì một đội quân khoảng 900.000 binh sỹ. Tuy nhiên, bất cứ thách thức nào mà quân đội Nga phải đối mặt cho đến nay vẫn còn chưa là gì so với những hạn chế về nhân khẩu học mà quân đội Nga sẽ phải đối mặt trong thập kỷ tới.

Theo báo cáo Triển vọng Dân số Thế giới của Liên hợp quốc từ năm 2019, dự kiến có 14,25 triệu nam giới trong độ tuổi 20-34 ở Nga vào năm 2020. Đến năm 2050, ước tính sẽ chỉ có 12,91 triệu. Việc giảm 9% trong nhóm có thể gia nhập quân ngũ rõ ràng sẽ làm phức tạp các nỗ lực tuyển dụng của quân đội. Tuy nhiên, thảm họa thực sự đã gần hơn: năm 2025 chỉ có 11,55 triệu và năm 2030 là 11,23 triệu. Điều này có nghĩa là số lượng nam đủ điều kiện tuyển dụng trong những năm 2020 sẽ giảm khoảng 20%. Vấn đề này có trước khi virus coronavirus bùng phát.

Sự sụt giảm này ảnh hưởng như thế nào đến sức mạnh của quân đội? Một chỉ số thô, “tỷ lệ quân sự hóa” —một tỷ lệ so sánh số lượng nam giới trong độ tuổi 20-34 với quy mô quân đội —đặt ra những thách thức về nhân khẩu học đối với Nga. Vào năm 2020, tỷ lệ quân sự hóa của Nga là 6,31%, dựa trên 14,25 triệu nam giới ở độ tuổi 20-34 trong nước và quân đội thường trực là 900.000 người (theo ước tính của Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế). Khoảng 5% lực lượng vũ trang Nga (45.000 người) là nữ và do đó không được tính vào số liệu này và thứ hai, nam giới ở độ tuổi 18 - 19 vẫn đủ điều kiện phục vụ cũng không được tính đến. Tuy nhiên, số liệu thô này cung cấp một phương pháp so sánh khả năng tuyển mộ của quân đội Nga với các quốc gia khác.

Với sự suy giảm dự kiến ở nam giới trong độ tuổi 20-34 vào năm 2030, để duy trì quân đội 900.000 người, Nga sẽ phải tăng tỷ lệ quân sự hóa lên 7,79% vào năm 2025 và 8,01% vào năm 2030. Những chỉ số này có vẻ rất nhỏ. Khi so sánh với các quốc gia khác, sẽ thấy xã hội Nga đã được quân sự hóa như thế nào. Dưới đây là tỷ lệ quân sự hóa năm 2020 của các cường quốc khác: Mỹ, 3,86%; Pháp, 3,62 %; Thổ Nhĩ Kỳ 3,58 %; Ý 3,52 %; Nhật Bản 2,54 %; Pakistan 2,24 %; Vương quốc Anh 2,21 %; Trung Quốc 1,24 %; Ấn Độ 0,77 %. Nga cũng quân sự hóa nhiều hơn các nước láng giềng; Tỷ lệ quân sự hóa năm 2020 của Ukraine là 4,82%, Romania 3,80% và Ba Lan 3,16%.

Nếu có một giả thuyết nào đó được coi là “tỷ lệ quân sự hóa tối đa” mà một xã hội có thể chịu đựng, thì Nga cho đến nay là cường quốc lớn nhất đạt được điều đó, có nghĩa là khả năng tăng tuyển dụng trong trung hạn bị hạn chế nghiêm trọng so với các nước khác. Điều này không có nghĩa là tình hình là vô vọng, mặc dù có thể phức tạp hơn sau đại dịch coronavirus. Một số lựa chọn, chẳng hạn như tăng lương để làm cho sự nghiệp quân sự trở nên hấp dẫn hơn, đã không còn được coi là thông minh.

Một giải pháp khác có thể là kéo dài thời hạn nhập ngũ lên hai năm thay vì một năm. Do tính chất công nghệ cao của chiến tranh hiện đại, lính nghĩa vụ dành một phần đáng kể thời gian phục vụ cho việc huấn luyện và do đó chỉ sẵn sàng chiến đấu trong vài tháng cuối cùng của thời hạn nghĩa vụ. Nếu thời hạn đi lính được gia hạn, lính nghĩa vụ sẽ sẵn sàng chiến đấu lâu hơn và Bộ Quốc phòng Nga sẽ không mất nguồn nhân lực mà họ đã bỏ thời gian và tiền bạc để phát triển chỉ sau vài tháng.

Có những đánh đổi đối với cách tiếp cận này: Việc giữ thanh niên trong quân đội lâu hơn đồng nghĩa với việc giữ họ không tham gia lực lượng lao động thêm một năm và có thể tác động tiêu cực đến tăng trưởng.