Rủi ro đối với kế hoạch xây nhà máy chế tạo xe tăng ở Ukraine của 'gã khổng lồ' vũ khí Đức

Nhà sản xuất vũ khí Rheinmetall của Đức muốn xây dựng một nhà máy ở Ukraine có thể sản xuất tới 400 chiếc xe tăng chiến đấu chủ lực Panther KF51 một năm. Một số chuyên gia về chiến tranh trên bộ cho rằng kế hoạch đó là không ổn và đã chỉ ra những rủi ro từ an ninh địa điểm đến chuỗi cung ứng.

Giám đốc điều hành của Rheinmetall, Armin Papperger, đã thảo luận về chủ đề này với truyền thông Đức nhiều lần kể từ đầu năm, cho biết công ty đang đàm phán với Ukraine về khả năng đầu tư 200 triệu euro (215 triệu USD) vào một nhà máy xe tăng hoàn toàn mới có thể trang bị cho lực lượng của Kiev xe thiết giáp hạng nặng.

Khi được Defense News hỏi thêm, một phát ngôn viên của công ty đã xác nhận các kế hoạch nhưng từ chối nêu các chi tiết cụ thể, mà chỉ dẫn lại cuộc phỏng vấn của ông Papperger về chủ đề này với tờ Rheinische Post.

Người phát ngôn Jan-Phillipp Weisswange viết trong một thông báo: “Vì lý do kinh doanh và xét đến lợi ích an ninh nhạy cảm của Ukraine, chúng tôi không thể cung cấp thêm thông tin chi tiết vào thời điểm này về tình trạng đàm phán và khả năng thiết lập năng lực sản xuất tại nước này”.

Một số yếu tố trong đề xuất đã khiến các chuyên gia hoài nghi. Theo ông Mark F. Cancian, cố vấn cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Washington, D.C., tốc độ sản xuất được dự kiến vẻ cao một cách phi thực tế.

Ông Cancian nói: “Để sản xuất 400 xe tăng hoàn chỉnh mỗi năm là một nỗ lực rất lớn. Để so sánh, Mỹ hiện sản xuất khoảng 100 chiếc mỗi năm. Trong khi đó, quân đội Ukraine có tổng cộng khoảng 800 xe trước khi chiến tranh nổ ra. Giả sử tuổi thọ của chúng khoảng 20 năm, điều đó đòi hỏi phải mua khoảng 40 xe tăng mỗi năm chứ không phải 400".

Chuyên gia Cancian nói thêm rằng khoản đầu tư 200 triệu euro để xây dựng năng lực sản xuất xe tăng dường như là quá thấp đối với một nỗ lực có quy mô và thời gian như vậy.

Đáng chú ý là, các kế hoạch của Rheinmetall, hay ít nhất là bất cứ điều gì được công khai về chúng, đều mang tính giả thuyết và có thể nhắm nhiều hơn vào một Ukraine thời hậu chiến. Và lúc này quan trọng nhất, vẫn chưa rõ liệu mục tiêu của kế hoạch là xây dựng một nhà máy sản xuất quy mô lớn hay một cơ sở lắp ráp nhỏ.

Marta Kepe, nhà phân tích quốc phòng cấp cao tại RAND Corporation, cho biết việc chế tạo trước các bộ phận ở Đức và thực hiện công đoạn lắp ráp và kiểm định cuối cùng ở Ukraine vẫn mang đến rủi ro vận chuyển hàng hóa nhạy cảm đến vùng chiến sự. Ngược lại, việc chế tạo hoàn toàn xe tăng ở Ukraine có thể giảm bớt những khó khăn này và về lâu dài cũng có thể mang lại lợi ích cho các nước châu Âu khác.

Bà lưu ý: “Việc sản xuất Panther ở Ukraine có nghĩa là Đức cùng với các quốc gia châu Âu khác sẽ không phải bàn giao vũ khí trong kho của họ cho Ukraine, do đó, duy trì khả năng phòng thủ và răn đe của chính họ, đồng thời hỗ trợ được Kiev”.

Panther, xe tăng mới nhất của Rheinmetall, về cơ bản vẫn là một vũ khí ý tưởng, được ra mắt tại triển lãm quốc phòng Eurosatory, Paris vào mùa hè năm ngoái. Panther KF51, về mặt kỹ thuật thực sự là một tháp pháo chứ không phải xe tăng hoàn chỉnh, dựa trên thân của Leopard 2A4 được trang bị một tháp pháo mới, chứa một khẩu súng chính cỡ nòng 130 mm nạp đạn tự động. Theo nhà sản xuất Rheinmetall, thiết kế này sẽ mất đến năm 2026 để đạt đến độ chín kỹ thuật hoàn toàn.

Việc sản xuất Panther ở Ukraine có thể sẽ cần sự chấp thuận của chính phủ Đức, một bước đi đưa đến rủi ro chính trị ở Berlin.

Trong khi đó, chuyên gia Cancian chỉ ra rằng, việc Ukraine đang trong quá trình tích lũy các kiểu xe tăng khác nhau từ các quốc gia tài trợ, có thể gây khó khăn cho việc bảo trì, và việc bổ sung thêm một loại xe tăng khác có thể làm trầm trọng thêm vấn đề.

Theo tinh thần đó, ông Cancian cho rằng đề xuất của Rheinmetall không có ý nghĩa gì. Theo chuyên gia này, sẽ hữu ích hơn nếu xây dựng hoặc hiện đại hóa một nhà máy để nâng cấp xe tăng chiến đấu chủ lực T72 của chính Ukraine.

“Ukraine sở hữu nhiều phương tiện thời Liên Xô hơn và có thể hiện đại hóa chúng với chi phí thấp hơn nhiều. Như thế cũng sẽ cho phép họ có thể thâm nhập thị trường thế giới vì nhiều quốc gia khác cũng sở hữu T72 đang lỗi thời", ông nói.

Scott Boston, nhà phân tích cấp cao của RAND, chuyên về chiến tranh trên bộ và năng lực quân sự của Nga, nhận xét: “Pháo chính 130mm mới của xe tăng sẽ có nhiều chỗ cho sự phát triển trong tương lai. Đặc biệt là do Nga đã mất quá nhiều đội xe tăng hiện đại, nên sẽ còn rất lâu nữa lực lượng bộ binh của họ mới có thể tập hợp một số lượng lớn các phương tiện hiện đại hóa như họ đã làm trong những tháng đầu tiên của cuộc xung đột vào năm ngoái”.

Chuyên gia Boston cho biết cũng có triển vọng về việc Panther có thể vận hành các nền tảng robot, máy bay không người lái và hệ thống mặt đất điều khiển từ xa - những khả năng đã được thiết kế trong loại xe tăng ý tưởng này.

Ông nói thêm, với kinh nghiệm của các lực lượng Ukraine khi sử dụng máy bay không người lái trên chiến trường, công nghệ này có thể cho thấy một bước nhảy vọt về năng lực.