Tham vọng phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 của đảo quốc Mặt trời mọc

Máy bay mới với tên mã Godzilla (tên quái vật viễn tưởng lừng danh của điện ảnh của Nhật Bản) không chỉ đáp ứng khả năng chiến đấu vượt trội, mà còn có thể sản xuất hàng loạt dễ dàng để tạo ưu thế về số lượng. Giới chức quân sự Nhật Bản kỳ vọng máy bay F-X sẽ chính thức phục vụ từ năm 2035.

Sự kỳ vọng mang tên Godzilla

Với gói tài chính 256,5 triệu USD trong năm tài khóa 2020, Nhật Bản đã chính thức tham gia vào cuộc đua phát triển máy bay chiến đấu tương lai dựa trên những công nghệ hàng không quân sự đã tích lũy được trong nhiều năm qua. Những khái niệm về máy bay Mitsubishi F-X sẽ sớm được hình thành ngay trong năm nay.

Hình ảnh đồ họa về máy bay chiến đấu tương lai F-X của Nhật Bản.

Theo Tạp chí quân sự Janes, Bộ Quốc phòng Nhật Bản đã đặt mốc đầy tham vọng cho chương trình phát triển Mitsubishi F-X với việc sẽ ra mắt nguyên mẫu trong năm 2020 và hiện thực hóa dòng máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 nội địa vào năm 2035, thời điểm Lực lượng phòng vệ trên không Nhật Bản (JASDF) bắt đầu loại biên các máy bay Mitsubishi F-2 (biến thể của máy bay F-16 được Mitsubishi Heavy Industries mua bản quyền và chế tạo nội địa).

“Chúng tôi sẽ phát triển chương trình F-X có thể cung cấp máy bay chiến đấu hoàn chỉnh mới trước thời điểm loại biên máy bay F-2. Để điều này khả thi, chúng tôi sẽ đàm phán với nhà thầu đối tác để xác định khái niệm và lên kế hoạch phát triển sơ bộ vào tháng 12-2020. Đây cũng là thời điểm, dự toán ngân sách quốc phòng năm 2021 được xác định”, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Nhật Bản công bố với báo giới.

Nhiều nguồn tin tại Nhật Bản nhận định, tổng chi phí của chương trình F-X ước khoảng 40 tỷ USD và JASDF có thể trang bị khoảng 100 máy bay chiến đấu mới. Chuyên gia hàng không quân sự quốc tế Bradley Perrett đánh giá, máy bay F-X sẽ có kích thước khổng lồ giống biệt danh Godzilla, khi nó còn to lớn cả chiếc F-22 Raptor của Mỹ. Điều này đồng nghĩa với việc, Nhật Bản cần một máy bay chiến đấu hạng nặng có khả năng mang nhiều loại vũ khí tùy theo nhiệm vụ chiến đấu. Nhiều khả năng, Nhật Bản sẽ hợp tác với Anh để được phép sử dụng công nghệ trong chương trình phát triển máy bay chiến đấu mới Tempest của Anh, cũng như chương trình phát triển máy bay chiến đấu tương lai của châu Âu – FCAS do Dassault và Airbus thực hiện. Động thái trên giúp Nhật Bản vượt qua những rào cản công nghệ hàng không quân sự phức tạp cần có trên máy bay chiến đấu F-X.

F-X sẽ là thế hệ máy bay chiến đấu nội địa do Nhật Bản tự thiết kế và phát triển. Chúng sẽ thay thế "F-16 của Nhật Bản" - Mitsubishi F-2.

Theo chuyên gia Bradley Perrett, thiết kế của F-X có nhiều nét tương đồng với khái niệm về máy bay chiến đấu tương lai FCAS, dù kết cấu đuôi có nhiều điểm giống với nguyên mẫu YF-23 Black Widow từng được các hãng chế tạo Northrop Grumman và McDonnell Douglas phát triển để cạnh tranh với chương trình phát triển F-22 Raptor trong quá khứ. Cùng với đó, chương trình F-X chắc chắn có sự tham gia rộng rãi của các hãng chế tạo Mỹ, khi Nhật Bản đã mời các chuyên gia thuộc Northrop Grumman, Lockheed Martin, Boeing và BAE Systems.

F-X được thừa hưởng nhiều công nghệ từ nguyên mẫu “bọ cánh cứng”

Có thể dễ dàng nhận ra Mitsubishi Heavy Industries phát triển chương trình F-X dựa trên nhiều công nghệ trên nguyên mẫu công nghệ X-2 Shinshin thực nghiệm từ năm 1998 tới nay. Ngay trong chuyến bay thử nghiệm đầu tiên hồi năm 2016, giới chuyên gia quân sự quốc tế đã chú ý tới hình dáng động cơ đặc biệt trên X-2 Shinshin để thử nghiệm công nghệ thay đổi vector lực đẩy, tương tự như trên các động cơ phản lực thế hệ mới của Nga và loại trang bị trên F-22 Raptor của Mỹ. Cùng với đó, X-2 cũng được chế tạo từ nhiều loại vật liệu tổng hợp đặc biệt và mang hệ thống radar hàng không thế hệ mới.

Để chuẩn bị cho chương trình F-X, hàng loạt công nghệ hàng không quân sự hiện đại đã được Nhật Bản thử nghiệm trên nguyên mẫu X-2 ShinShin.

Đánh giá về nguyên mẫu X-2, đại diện Cơ quan Mua sắm trang bị quân sự thuộc Bộ Quốc phòng Nhật Bản, Hideaki Miwa cho biết, thiết kế và vật liệu đặc biệt giúp X-2 có khả năng tàng hình tương đối hiệu quả. Khi nhìn từ xa, X-2 giống như một con bọ cánh cứng khổng lồ trên không trung. Một điểm đáng chú ý trên X-2 là Nhật Bản đã chế tạo được động cơ phản lực có tính năng tương tự như Pratt & Whitney F119, loại được lắp đặt cho máy bay F-22, để thử nghiệm hệ thống máy tính điều khiển trên khoang. Mẫu động cơ hoàn thiện với tên gọi XF-9-1 do Ishikawa Heavy Industries phát triển đã được trang bị trên X-2 từ năm 2018 và đang tiếp tục các chuyến bay thử nghiệm tới thời điểm hiện tại. Một trong những công nghệ đáng chú ý khác được áp dụng trên máy bay F-X được thử nghiệm trên X-2 chính là hệ thống điều khiển hàng không tự động chịu được các vụ nổ xung điện tử EMP và hệ thống dự đoán tình trạng máy bay tự động và đưa ra phương án khắc phục ngay trên chiến trường… Tuy nhiên, hiệu quả hoạt động của chúng vẫn cần thời gian để kiểm nghiệm.

Giới phân tích quân sự quốc tế đánh giá, việc Nhật Bản đẩy nhanh chương trình phát triển máy bay F-X có liên quan tới sự xuất hiện của các dòng máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 trong khu vực gây ảnh hưởng tới năng lực phòng thủ trên không của nước này. Cùng với đó, chênh lệch về số lượng máy bay chiến đấu cùng nghiêng về phía không có lợi cho Nhật Bản. Các dòng máy bay F-35, F-15, F-2 của JASDF không đủ khả năng đáp ứng các mối nguy cơ tiềm tàng trong tương lai, cộng với việc Mỹ từ chối xuất khẩu máy bay F-22 Raptor đã khiến Tokyo có thêm động lực mở hầu bao cho chương trình phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 nội địa.