Thổ Nhĩ Kỳ: Patriot có thể mua, nhưng S-400 không thể bỏ

Việc cung cấp hệ thống phòng không S-400 Triumph của Nga cho Ankara bắt đầu từ giữa tháng 7 vừa qua đã gây nên cuộc khủng hoảng trong quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Hoa Kỳ.

Theo giới chức lãnh đạo Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, hệ thống tên lửa phòng không của Nga sẽ được đưa vào hoạt động toàn bộ vào tháng 4 năm 2020.

Washington đã yêu cầu Ankara từ bỏ hợp đồng với Nga và đổi sang mua các tổ hợp Patriot của Mỹ, đe dọa sẽ trì hoãn hoặc thậm chí hủy bỏ hoàn toàn việc bán cho Thổ Nhĩ Kỳ máy bay tiêm kích tàng hình thế hệ 5 F-35 Lightning II, cũng như áp đặt lệnh cấm vận theo luật CAATSA (đạo luật “Chống lại Kẻ thù của nước Mỹ thông qua trừng phạt”. Tuy nhiên, Ankara đã từ chối nhượng bộ về vấn đề này.

Vừa qua, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan có chuyến thăm Hoa Kỳ vào ngày 12-13/11. Ông đã thảo luận với người đồng cấp Donald Trump những vấn đề liên quan đến việc mua máy bay tiêm kích F-35 Lightning II, hệ thống tên lửa phòng không S-400 Triumph của Nga và Patriot 3 (PAC 3) của Mỹ, cũng như tình hình tại Syria.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đề nghị người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayip Erdogan ký một hợp đồng thương mại trị giá 100 tỷ USD và đề xuất một “con đường vòng” để giải quyết tình hình cấm vận mà Washington đã cảnh báo áp đặt chống lại Thổ Nhĩ Kỳ liên quan đến việc nước này mua hệ thống tên lửa phòng không S-400 Triump của Nga.

Nguồn tin của truyền thông Mỹ cho biết, đề nghị nói trên của người đứng đầu nước Mỹ nhằm cải thiện quan hệ giữa Washington và Ankara được nêu trong bức thư gửi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ vào tuần trước.

Mỹ đang ép Thổ Nhĩ Kỳ phải bỏ S-400 Nga để mua Patriot của mình

Những đề nghị của ông Trump đã khiến ít nhất một bộ phận các nhà lập pháp của Thượng viện Hoa Kỳ - những người trong tháng trước vừa ủng hộ áp đặt lệnh cấm vận đối với Thổ Nhĩ Kỳ do nước này tiến hành chiến dịch quân sự tại Syria, phải “nổi cơn thịnh nộ”.

Thế nhưng, nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ cũng không nhượng bộ những yêu cầu của ông chủ Nhà Trắng. Ông Erdogan nói sau cuộc hội đàm với ông Trump ở Washington rằng, Thổ Nhĩ Kỳ coi đây là hành vi vi phạm chủ quyền khi Mỹ yêu cầu Ankara từ bỏ hệ thống phòng không S-400 của Nga.

"Chúng tôi không thấy có gì đúng đắn đối với yêu cầu từ bỏ hoàn toàn S-400 Triumph của Nga. Không thể từ bỏ hoàn toàn S-400 và chuyển sang hệ thống phòng không Mỹ Patriot” - ông Erdogan nói với báo giới Thổ Nhĩ Kỳ trên máy bay, trở về từ Washington.

Đài NTV dẫn tuyên bố của ông Erdogan rằng, Thổ Nhĩ Kỳ có thể mua Patriot Mỹ, nhưng dù cho có mua PAC 3 đi nữa, nước này cũng không thể từ chối S-400 Triump của Nga. Đây không chỉ là một thương vụ mua sắm vũ khí đơn thuần, mà là chủ quyền của Thổ Nhĩ Kỳ, trong khi đó, Mỹ chỉ đang tính toán cho lợi ích của mình.

Ông nói thêm rằng, về tổng thể, chuyến thăm Hoa Kỳ của ông đã diễn ra tích cực và đối thoại là cần thiết để khắc phục sự bất đồng. Theo nhìn nhận của ông, nhà lãnh đạo Mỹ đã có cách tiếp cận tích cực và mang tính xây dựng hơn cho chủ đề bàn giao máy bay chiến đấu F-35.

Với những tuyên bố của ông Erdogan, có thể thấy là Thổ Nhĩ Kỳ có thể mua thêm PAC 3 của Mỹ nhưng sẽ cương quyết không từ bỏ S-400 Triumph của Nga; đồng thời, tương lai của thương vụ mua sắm hơn 100 chiếc F-35A cũng đang còn để ngỏ. Nếu Mỹ cương quyết không bàn giao Lightning II, Thổ Nhĩ Kỳ có thể sẽ mua cả bộ S-400 và Sukhoi S-57 của Nga.