Xuất khẩu vũ khí của Ukraine giảm mạnh do đâu?

Trước cuộc đảo chính, thu nhập chính của ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine là xuất khẩu linh kiện vũ khí sang Nga, chủ yếu là động cơ máy bay và turbine khí cho các tàu chiến thuộc nhiều lớp khác nhau của Hải quân Nga.

Còn hiện tại, phần lớn doanh thu mà các nhà máy quốc phòng Ukraine có được là từ hợp đồng cung cấp vũ khí cho lực lượng vũ trang nước này. Hầu hết đơn hàng xuất khẩu là vũ khí đã qua sử dụng cho các nước châu Phi.

Với chính sách bán vũ khí lỗi thời, giá rẻ, Ukraine thực sự đã phá giá và làm gián đoạn một số chương trình của Nga nhằm cung cấp vũ khí mới cho các quốc gia trong khu vực này, vì nhiều quốc gia châu Phi không tập trung vào chất lượng hay mức độ hiện đại của vũ khí mà chỉ tập trung vào giá cả.

Tất nhiên Ukraine vẫn tiếp tục cung cấp vũ khí mới, nhưng thị phần của họ trong cán cân xuất khẩu chung là ít hơn trước kia. Bây giờ chuyên môn chính của Ukraine là sửa chữa (đôi khi là hiện đại hóa) các thiết bị quân sự do Liên Xô/Nga sản xuất trước đây được chuyển đến các quốc gia khác nhau trên thế giới.

Sản xuất xe tăng chiến đấu chủ lực T-84 Oplot tại nhà máy Kharkiv. Ảnh: Jane's Defense Weekly.

Trong thời kỳ tốt nhất của nước này dưới thời ông Viktor Yanukovych, chủ yếu là do thị trường Nga "hăng hái", xuất khẩu quân sự của Ukraine lên tới hơn 2 tỷ USD mỗi năm.

Sau khi mối quan hệ với Nga tan vỡ trong lĩnh vực hợp tác kỹ thuật quân sự, xuất khẩu vũ khí của Ukraine đã giảm hơn 4 lần.

Cụ thể theo TsAMTO, giá trị từng năm cụ thể là năm 2016 - 372 triệu USD, năm 2017 - 343 triệu USD, năm 2018 - 555 triệu USD. Theo dự báo của TsAMTO, năm 2019 xuất khẩu quân sự của Ukraine sẽ về mức 517 triệu USD.

Nhìn chung, trong 4 năm qua và theo kết quả sơ bộ năm 2019, Ukraine chiếm vị trí thứ 18 trên thế giới về xuất khẩu vũ khí. Bất chấp thực tế rằng Ukraine trước đây tự tin là một trong 10 nước xuất khẩu thiết bị quân sự và vũ khí lớn nhất.

Các số liệu trên liên quan đến việc xuất khẩu hợp pháp các loại vũ khí thông thường (theo phân loại của Đăng ký Liên hợp quốc). Nhìn chung, có thể nói rằng sự mất mát của thị trường Nga đối với các thiết bị quân sự và kỹ thuật đã đẩy Ukraine ra rất xa danh sách các cường quốc xuất khẩu vũ khí hàng đầu thế giới.