Thích ứng thị trường từ chuỗi giá trị hàng hóa

Mô hình sản xuất của HTX Thuận Hòa hiện đã phát triển theo hướng chuỗi giá trị nên giải quyết được bài toán về ô nhiễm môi trường, đưa mô hình kinh tế hợp tác phát triển bền vững, thực sự là chỗ dựa để người dân phát triển sản xuất.

Trồng mãng cầu xiêm trên đất phèn

Hiện nay, HTX Thuận Hòa đang tập trung phát triển cây mãng cầu trên cánh đồng lớn. Tuy không phải là cây trồng chủ lực của tỉnh nhưng trong điều kiện biến đổi khí hậu, đất đai bị nhiễm phèn thì cây mãng cầu được đánh giá cao vì thích ứng với điều kiện khí hậu khắc nghiệt. Chính vì vậy, hướng tập trung phát triển cây mãng cầu theo chuỗi giá trị của HTX được chính quyền địa phương hết sức ủng hộ và quan tâm.

Trước đây, người dân địa phương thường trồng mãng cầu bằng cách ghép mắt vào gốc cây bình bát, nhưng nay, HTX lựa chọn ươm giống từ hạt. Theo các thành viên, trồng mãng cầu ghép chỉ thích hợp ở vùng đất trũng, còn trồng mãng cầu từ cách gieo hạt thì cây có sức chống chịu tốt hơn ở mọi loại điều kiện khí hậu và cho trái gần như quanh năm, việc xử lý cho trái cũng dễ dàng hơn, tỷ lệ trái tròn đều, mang vị ngọt thanh, đảm bảo tiêu chuẩn của các đơn vị thu mua chế biến.

Bình thường, mãng cầu cho trái 2 vụ/năm, một vụ chính và một vụ nghịch nhưng đặc điểm quả ra vào vụ nghịch năng suất thấp trong khi giá lại cao. Nắm bắt được điều đó, HTX Thuận Hòa đã áp dụng những kỹ thuật tiên tiến để thụ phấn cho cây, bảo đảm năng suất cây vụ nghịch tương đương với vụ thuận, thậm chí là cho trái quanh năm.

Nhờ phương pháp này mà mãng cầu cho năng suất khá cao. Cây mãng cầu 2 năm tuổi đạt 50-80 kg/cây, những cây lâu năm hơn có thể đạt 100-160 kg/năm. Với giá bán 18-30 nghìn đồng/kg, tùy vào thời điểm, tính ra mỗi năm, 1 ha mãng cầu xiêm cho thu nhập khoảng 350 triệu đồng, sau khi trừ các khoản chi phí, kể cả ngày công.

Điều được đánh giá cao là cây mãng cầu xiêm thích ứng rất tốt với điều kiện đất đai bị nhiễm phèn, mặn, úng trong khi vẫn cho năng suất cao so với các loại cây trồng khác, từ đó bảo đảm thu nhập cho người dân.

Đẩy mạnh chế biến sâu

Việc bán mãng cầu tươi vốn đã là chuyện cũ vì như vậy chỉ đáp ứng một phần nào đó nhu cầu thị trường. Vào chính vụ, sản lượng nhiều, giá cả sẽ giảm nên hiệu quả kinh tế không cao.

Khởi đầu khó khăn, tuy nhiên với tầm nhìn dài hạn, HTX nhận thấy mãng cầu xiêm là loại trái có hàm lượng dinh dưỡng cao nhưng lượng đường thấp nên đáp ứng được nhu cầu bảo vệ sức khỏe của nhiều người trong thời buổi hiện nay. Chính vì vậy, HTX đã chú trọng vào chế biến sâu để đưa mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị khép kín.

Bằng sự đầu tư về công nghệ, HTX đã cho ra đời sản phẩm trà túi lọc mãng cầu, mứt mãng cầu xiêm, mãng cầu xiêm sấy… Sản phẩm được làm 100% từ nguyên liệu thiên nhiên trên chính diện tích sản xuất của HTX nên bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, được thị trường ưa chuộng. Chỉ tính riêng sản phẩm trà túi lọc mãng cầu, mỗi tháng HTX xuất ra thị trường 100 kg với giá bán 400.000 đồng/kg, sản phẩm mứt mãng cầu cho ra thị trường trung bình 300 kg/tháng với giá 475.000 đồng/kg. Đặc biệt, HTX đã đưa sản phẩm lên một số trang thương mại điện tử để tiếp cận khách hàng.

Đầu tư chế biến sâu giúp gia tăng giá trị, tạo thêm hướng phát triển cho mãng cầu nguyên liệu. Khi vào thời điểm dội chợ, HTX cũng không quá lo đầu ra vì có thể tận dụng mãng cầu tươi để chế biến giúp kéo dài thời gian bảo quản, giải quyết vấn đề tồn đọng nguyên liệu.

Theo Ban giám đốc HTX, chế biến mãng cầu xiêm đòi hỏi phải đầu tư máy móc, ứng dụng công nghệ. Tuy nhiên, quy trình chế biến mãng cầu không quá cầu kỳ, chỉ cần máy móc nhỏ gọn với nhiều công suất khác nhau là có thể hoàn thiện quy trình chế biến theo hướng bảo đảm an toàn thực phẩm.

Hiện, HTX đang đầu tư máy sấy, máy rang, máy ép mãng cầu và khu vực phơi sản phẩm. Quy trình sản xuất được kiểm định bảo đảm an toàn thực phẩm đi đôi với bảo vệ môi trường, bởi hầu hết chất thải từ khâu chế biến đều được tận dụng để làm phân bón. Nguồn nước được xử lý trước khi thải ra môi trường nên hạn chế ô nhiễm.

Giám đốc Phạm Thị Lượng cho biết sắp tới, HTX ra mắt thêm mặt hàng rượu mãng cầu. Loại rượu này sẽ mang hương vị và đặc trưng riêng của mãng cầu cũng như nhãn hiệu dùng chung cho sản phẩm làm ra nhãn hiệu mãng cầu Hậu Giang.