Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng: Việt Nam thiện chí, song quyết phản đối vi phạm chủ quyền

Thông điệp mềm dẻo, hợp tình, hợp lý, song đầy kiên quyết của nhà lãnh đạo Việt Nam đã được đánh giá rất cao. "Tất cả các nhà lãnh đạo ASEAN đều đến gặp, bắt tay và bày tỏ sự ủng hộ với Thủ tướng Việt Nam". 

Tinh thần Việt Nam trong 2 tuyên bố cấp cao

Một quan chức cấp cao của Việt Nam cho biết: Tinh thần bài phát biểu của Việt Nam (VN) đều đã được tiếp nhận, và đưa vào nội dung của 2 tuyên bố chung cấp cao nhất tại Hội nghị ASEAN, gồm Tuyên bố chung Hội nghị cấp cao ASEAN và Tuyên bố của Chủ tịch ASEAN. Thủ tướng nhấn mạnh: Đây là lần đầu tiên sau hàng chục năm, Hội nghị ASEAN đã đưa ra một tuyên bố chung đồng thuận ở cấp cao nhất về vấn đề Biển Đông.

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng đã đề nghị các nước trong khu vực khẳng định lại mạnh mẽ các nguyên tắc đã được nêu tại Tuyên bố 6 điểm về Biển Đông, đồng thời yêu cầu Trung Quốc (TQ) tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước LHQ về Luật Biển 1982, phải đặc biệt tôn trọng thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của các quốc gia ven biển và thực hiện đầy đủ, nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và cùng ASEAN thương lượng thực chất về Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC).

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ: Vụ việc giàn khoan HD-981 của TQ đang trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông.

Từ ngày 1.5, TQ đã ngang nhiên đưa giàn khoan nước sâu cùng hơn 80 tàu vũ trang, tàu quân sự và máy bay hộ tống đi vào vùng biển VN và đã hạ đặt giàn khoan này tại vị trí nằm sâu trên 80 hải lý trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của VN theo Công ước LHQ về Luật Biển 1982.

Không những thế, các tàu vũ trang hộ tống bảo vệ giàn khoan của TQ đã rất hung hăng bắn vòi nước có cường độ mạnh và đâm húc thẳng vào các tàu công vụ, tàu dân sự của VN, gây hư hại nhiều tàu và làm nhiều người bị thương.

VN thiện chí, song quyết phản đối vi phạm chủ quyền

Trong bài phát biểu, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định: Đây là lần đầu tiên TQ ngang nhiên đưa giàn khoan vào hạ đặt tại địa điểm nằm sâu trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của một nước trong ASEAN, là sự vi phạm đặc biệt nghiêm trọng luật pháp quốc tế, Công ước LHQ về Luật Biển 1982 và cũng là sự vi phạm đặc biệt nghiêm trọng Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), mà TQ là một bên tham gia ký kết.

Hành động cực kỳ nguy hiểm này đã và đang đe dọa trực tiếp đến hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông. VN đã hết sức kiềm chế, bày tỏ mọi thiện chí, sử dụng mọi kênh đối thoại, giao thiệp với các cấp khác nhau của TQ để phản đối và yêu cầu TQ rút ngay giàn khoan và các tàu vũ trang, tàu quân sự ra khỏi vùng biển của VN.

Tuy nhiên, đến nay TQ không những không đáp ứng yêu cầu chính đáng của VN, mà còn tiếp tục gia tăng các hành động vi phạm ngày càng nguy hiểm và nghiêm trọng hơn.

Người đứng đầu Chính phủ khẳng định: VN đặc biệt coi trọng và luôn làm hết sức mình để gìn giữ và tăng cường quan hệ hữu nghị tốt đẹp với TQ. VN luôn chân thành mong muốn cùng với TQ giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định của khu vực và thế giới.

Song, VN cực lực phản đối các hành động vi phạm và kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia và lợi ích chính đáng của mình phù hợp với luật pháp quốc tế.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng bày tỏ: “VN trân trọng cám ơn và khẩn thiết kêu gọi các nước ASEAN, các nước trên thế giới, các cá nhân và tổ chức quốc tế tiếp tục lên tiếng phản đối hành động vi phạm nghiêm trọng nêu trên và ủng hộ yêu cầu hợp pháp, chính đáng của VN”.

“Một bài phát biểu tuyệt vời”

Đây được coi là lần đầu tiên, một lãnh đạo cấp cao của Việt Nam chính thức lên tiếng về căng thẳng trên Biển Đông, sau khi TQ ngang nhiên hạ đặt giàn khoan tại vùng thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam, đồng thời ồ ạt đưa tàu vũ trang, tàu quân sự và máy bay hộ tống đi vào vùng biển này.

“Một bài phát biểu tuyệt vời, cho ASEAN thấy rõ những gì thực sự đang xảy ra và lập trường kiên quyết của Việt Nam” - một quan chức giấu tên trong phái đoàn quan chức cấp cao (SOM) của Philippines cho biết.

Ý kiến của quan chức này được rất nhiều phóng viên quốc tế, có mặt để đưa tin về Hội nghị cấp cao ASEAN, chia sẻ. “Tôi cho rằng bài phát biểu của Thủ tướng Việt Nam thể hiện sự mềm dẻo, khôn khéo, nhưng kiên quyết, một bài phát biểu hợp lý, hợp tình” - chị Aye Thu San - phóng viên cao cấp tờ 7 Day News của Myanmar - nhận định.

Trước đó, với việc ngày 10.5, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (AMM) lần đầu tiên thông qua một tuyên bố riêng về tình hình phức tạp, đe dọa hòa bình, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông, sau gần 2 thập kỷ (kể từ năm 1995), dư luận cho rằng, chưa bao giờ ASEAN đoàn kết và kề vai sát cánh như vậy.

ASEAN sát cánh bên Việt Nam

Phóng viên Tim McLaughlin (tờ Myanmar Times) cho rằng, tuyên bố của AMM thể hiện sự đoàn kết, nhất trí cao và vai trò chủ động của ASEAN với an ninh Biển Đông.

“Tôi cho rằng, sự đóng góp của Việt Nam có vai trò không hề nhỏ trong việc AMM ra một tuyên bố lịch sử như vậy. Vấn đề quan trọng tiếp theo là làm thế nào để thúc giục TQ đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) với ASEAN” - McLaughlin nói. Còn ông Ng Jing Yng - phóng viên cao cấp tờ Today (Singapore) - nhận xét, ASEAN đang đạt sự đồng thuận cao nhất, sát cánh bên Việt Nam, tạo mặt trận thống nhất lên án những hành vi xâm phạm nghiêm trọng của TQ trên Biển Đông.

Dư luận chung của các đại biểu tham dự ASEAN-24 đều cho hay, hội nghị lần này là “phép thử” vai trò trung tâm, đoàn kết trong ASEAN. Sau thất bại của Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN năm 2012, khi các nước không tìm được tiếng nói chung về Biển Đông, ASEAN đã ý thức được việc tăng cường vai trò trung tâm, xóa tan chia rẽ, khác biệt.

Việc ASEAN cho ra tuyên bố riêng là cực kỳ khó, lần đầu tiên trong gần 20 năm qua. Điều này rõ ràng có vai trò quan trọng của Việt Nam, khi Việt Nam đề cập thẳng thắn rằng, tình hình hiện tại trên Biển Đông rất nguy hiểm, đe dọa ổn định, hòa bình, và không có tiếng nói chung thì vai trò của ASEAN sẽ mất.

Nói như lời một quan chức cấp cao, việc các đại biểu vỗ tay thông qua tuyên bố chứng tỏ các nước vượt qua trở ngại của chính mình, tiếp tục một giai đoạn đấu tranh mới. Điều này cũng trùng hợp một cách hợp lý với chủ đề "Đoàn kết tiến tới một cộng đồng hoà bình và thịnh vượng" của Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 24.

Xem toàn văn bài phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại đây.