Thực phẩm bổ não trong mùa thi

Những nguyên nhân khiến não bị “đói”

Theo Ths. BS Vũ Quỳnh Hoa, Trung tâm Dinh dưỡng TP HCM, thời gian luyện thi, nếu cha mẹ không để ý là con sẽ bị “đói” liên tục do chạy nước rút để học thêm, sinh hoạt xáo trộn, hay “xơi” đồ ăn nhanh giữa hai ca học. Nếu tẩm bổ cho trẻ vào bữa tối muộn ở nhà thì cũng ít hiệu quả vì đi học về con đã quá mệt mỏi, chỉ ăn qua loa, thậm chí không muốn ăn mà tắm rửa đi ngủ hoặc học tiếp. Vì thế mùa thi nhiều em phải vào viện vì đau đầu, trí nhớ kém, mệt mỏi, đau bụng.

Các nhà khoa học đã phát hiện thức ăn nhanh có nhiều đường, chất béo, tinh bột có thể cung cấp năng lượng tức thời, tạo cảm giác “no”. Nhưng nó ít đạm, vitamin, chất khoáng và có một số chất độc hại cho cơ thể. Thức ăn “đường phố” đáp ứng được nhóm chất là gluxit, còn 3 nhóm chất đạm - chất béo thiết yếu - vitamin, khoáng chất  thì rất ít. Vì vậy, nếu để trẻ ăn đồ ăn nhanh, "nhiên liệu" nạp thiếu dưỡng chất liên tục thì trí não sẽ luôn “bị đói”, dẫn tới cơ thể mệt mỏi, luôn thèm ngủ, học bài lâu thuộc, có thuộc lại quên do khả năng ghi nhớ của não hoạt động kém, mau mệt mỏi, suy kiệt, giảm trí nhớ, khó tập trung. Thậm chí, đến ngày thi lại phải nhập viện vì hạ đường huyết, hoa mắt, nhức đầu…

Ngược lại, nếu “bồi dưỡng” ồ ạt cho con mà không có chọn lọc thì trẻ cũng sẽ bị chậm chạp, uể oải do… thừa cân, do chỉ chăm bồi bổ cơ thể, nhưng lại không bổ dưỡng cho não - cơ quan làm việc cật lực nhất mùa thi. Do vậy, người thì béo lên, nhưng trí não lại kém đi.
 
Phân chia đồ ăn 3 bữa  trong ngày

Theo BS Thanh Thắm, Khoa Dinh dưỡng (BV Bạch Mai) để tăng cường trí nhớ, các bậc cha mẹ nên cho con ăn các món có đủ chất đạm, béo, bột, vitamin muối khoáng, hải sản. Ăn đủ 3 bữa, mỗi bữa 2 bát cơm và có thể đổi bữa bằng phở, bún, bánh mì… nhưng bảo đảm đủ các nhóm thực phẩm.

-Bữa sáng: Tốt nhất ăn bánh mì, trứng, sữa và hoa quả… để con phấn chấn học, tiếp thu kiến thức tốt, học mau nhớ, ít nhầm lẫn, lỡ học quá giờ ăn trưa thì cũng không bị hạ đường huyết, giảm tập trung, mệt mỏi… Tránh bỏ bữa vì con dễ tìm đến đồ ăn vặt như bánh ngọt, nước ngọt, kẹo, snack… không tốt cho sức khỏe.

-Bữa trưa: Ăn cần giàu đạm, ít tinh bột, nhiều rau và hoa quả tươi. Ăn quá no sẽ gây buồn ngủ. Ăn đủ tinh bột mà thiếu đạm cũng buồn ngủ, trí óc kém linh hoạt, mau đói. Rau và hoa quả tươi sẽ giúp não tỉnh táo, năng động, tránh buồn ngủ. Chất xơ trong rau giúp làm chậm sự hấp thu đường vào máu. Vitamin, chất khoáng từ trái cây tạo cảm giác khỏe khoắn.

- Bữa chiều tối: Để não thư giãn thì nên ăn ít đạm, nhiều tinh bột.
 
Thực phẩm nào  nên ăn?

-Đường glucose: Mùa thi não cần rất nhiều đường glucose để làm việc hiệu quả, không bị mệt. Ngũ cốc, cơm, bánh mì, khoai lang, ngô, rau củ, hoa quả… vào cơ thể sẽ từ từ chuyển thành đường cung cấp năng lượng cho não (không phải loại đường hấp thu nhanh của bánh kẹo, nước uống có ga… làm đường huyết tăng nhanh, giảm cũng nhanh). Bánh kẹo cũng không ăn lúc đói, mà chỉ ăn sau bữa ăn chính để đường huyết không tăng vọt.

-Chất béo: Nên cho trẻ ăn nhiều cá (đặc biệt là cá biển) hoặc bổ sung dầu thực vật. Hạn chế chất béo no trong mỡ lợn, bò vì có hại cho sức khỏe. Nếu gầy nên ăn óc lợn vì giàu chất béo, chất đạm bổ dưỡng cho não. Nhưng đã thừa cân, béo phì thì không nên ăn nhiều vì óc lợn có nhiều cholesterol.

-Các loại thịt đỏ, trứng: Giàu đạm, thúc đẩy các tín hiệu dẫn truyền thần kinh trong não, tăng cường trí nhớ. Chất sắt (có trong thịt đỏ, gan, rau dền…) giúp tăng trí nhớ và khả năng tập trung, tránh bị mệt mỏi, ngủ gật, cáu bẳn, ăn không ngon và cảm lạnh, cúm… Bổ sung iốt để trí óc không trì trệ, tiếp thu nhanh (có trong hải sản). Các loại vitamin B1, B2, B3, B9, B12, khoáng chất giúp giải độc tố cho não, tăng cường trí nhớ.

Nên và không nên trong mùa thi

Nên:

- Uống nhiều nước hoa quả, sữa 1 – 2 cốc/ngày, hoặc ăn sữa chua.

- Sau 45 phút học tập nếu căng thẳng thì uống ly sữa nóng, trà tâm sen nóng. Nghỉ 15 - 30 phút hãy học tiếp. Thuốc bổ “tăng lực” muốn uống phải có tư vấn của bác sĩ.

- Trước ngày thi nên nghỉ ngơi, ngủ sớm. Ôn bài thì chỉ nên lướt qua. Buổi sáng đi thi nên ăn sáng đủ no ở nhà. Thi buổi chiều nên uống một ly nước trái cây ngọt, hay ăn bánh ngọt, tinh thần sẽ sảng khoái, tự tin hơn.

- Ngâm chân bằng nước ấm trước khi đi ngủ để tâm thận giao hòa, tạo giấc ngủ ngon.
   
Không nên:

- Ăn bột ngọt, phèn chua, các loại xúc xích, lạp xường có chất bảo quản, thịt quay nướng (có mỡ cháy), bánh kẹo, đồ uống có cồn, ga, các chất kích thích.
 
- Học quá khuya vì nhồi nhét quá nhiều kiến thức não sẽ bị “rối”, dễ quên, khó ngủ. Sau khi rời bàn học hãy thư giãn một lát trước khi lên giường. Nhưng không uống thuốc an thần, tránh chất kích thích vì không tốt cho não.
 

Mai Hương