Thuốc lá lậu vẫn ồ ạt vào Việt Nam

Đó là nhận định của ông Phạm Kiến Nghiệp - Tổng thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam về tình hình buôn lậu thuốc lá trong thời gian qua.

Thưa ông, tình hình buôn lậu thuốc lá ở Việt Nam hiện nay như thế nào?

Ông Phạm Kiến Nghiệp: Trước đây ở miền Bắc thuốc lá nhập lậu chiếm khoảng 3%, bây giờ tăng lên 5% chủ yếu là thuốc lá nhẹ từ Hàn quốc nhập khẩu vào. Thứ hai là khu vực miền Trung từ 8% đã tăng lên 10%, còn lại TP HCM và đồng bằng Sông Cửu Long.

Hiện nay, hoạt động buôn lậu thuốc lá vẫn diễn ra trên cả 3 tuyến biên giới phía Băc, miền Trung và Tây Nam nước ta. Mặc dù không còn tình trạng vi phạm công khai với số lượng lớn như trước nhưng nhìn chung tình hình vẫn rất phức tạp với những thủ đoạn hết sức tinh vi, phương thức hoạt động luôn thay đổi và sẵn sàng chống trả quyết liệt khi bị phát hiện.

Nguyên nhân nào khiến tình trạng buôn lậu thuốc lá không hề giảm mà vẫn tiếp tục gia tăng khi chúng ta đã thực hiện nhiều biện pháp ngăn chặn?

Ông Phạm Kiến Nghiệp: Nguyên nhân chính khiến thuốc lá nhập lậu vẫn gia tăng là vì thuốc lá nhập lậu có giá rất cạnh tranh với thuốc lá cùng loại sản xuât trong nước. Một bao thuốc lá nhập lậu như thuốc Jet và Hero vào thị trường Việt Nam sẽ có lợi nhuận từ 5 nghìn đến 7 nghìn đồng. Thứ 2 là thói quen hút thuốc nặng như thuốc Jet và Hero, tức là loại thuốc có hàm lượng nicotin khoảng 1,7% mg trong khói một điếu thuốc. Đây là khẩu vị rất quen thuộc và lâu đời của người Việt Nam, nhất là khu vực đồng bằng sông Cửu Long và TP HCM.

Do đó để người dân từ bỏ thói quen từ hút thuốc lá nặng sang thuốc lá nhẹ cần phải có một thời gian dài. Thứ 3 là các cư dân vùng biên giới Việt Nam do điều kiện kinh tế khó khăn, nhàn rỗi và hiểu biết về pháp luật còn chưa đầy đủ nên đã tiếp tay mang vác, vận chuyển thuốc lá nhập lậu. Thứ tư là một bộ phận giới trẻ của Việt Nam vẫn tham gia thị trường hút thuốc lá mà thường là các loại thuốc lá nhẹ nhập khẩu từ Hàn Quốc, chính những điều này đã làm cho tình trạng nhập lậu thuốc lá không hề suy giảm.

Tình trạng nhập lậu thuốc lá đã gây ảnh hưởng như thế nào đến ngành sản xuất thuốc lá tại Việt Nam?

Ông Phạm Kiến Nghiệp: Thuốc lá lậu đã gây tổn thất về lợi ích quốc gia, mất ngân sách từ 4.200 đến 4.300 tỷ đồng một năm. Đối với ngành công nghiệp thuốc lá, mất việc làm của hơn 5000 công lao động trong ngành công nghiệp thuốc lá. Đối với người nông dân trồng thuốc lá mất khoảng 17 nghìn tấn nguyên liệu/năm, tương đương 50000 công lao động. Và tất cả các dịch vụ thương mại, các ngành phụ trợ cho thuốc lá đều tổn thất rất nặng nề. Đặc biệt làm ảnh hưởng đến uy tín, chât lượng của các nhà sản xuất chân chính, làm nhiễu loạn thị trường và nhiều vấn đề khác.

Là đại diện cho các nhà sản xuất thuốc lá của Việt Nam, ông có kiến nghị gì với các cơ quan chức năng để công tác quản lý thuốc lá nhập lậu thực sự có hiệu quả?

Ông Phạm Kiến Nghiệp: Về phía ngành thuốc lá VN chúng tôi đề nghi: Thứ nhất, cho chúng tôi tiếp tục hỗ trợ kinh phí cho công tác phòng chống thuốc lá nhập lậu. Với mức độ trước đây chúng tôi hỗ trợ 1100 đồng/bao, bây giờ chúng tôi đề nghị hỗ trợ 3000 đồng/bao, phân chia cho các lực lượng trực tiếp tham gia bắt giữ là 1700đ/bao, lãnh đạo cùng câp với lực lượng bắt giữ 500đ/bao, tiêu hủy để bảo vệ môi trường 500đ/bao, 300đ/bao hỗ trợ cho 127 trung ương và 127 địa phương. Vừa rồi chính phủ có chương trình thí điểm về tái xuất thuốc lá nhập lậu còn chất lượng, chúng tôi đề nghị nhà nước xem xét lại. Chúng ta đã tham gia khung kiểm soat thuốc lá quốc tế, trong quy định của chương trình này ghi rất rõ, tất cả thuốc lá nhập lậu đều phải thiêu hủy. Tôi nghĩ nên tiêu hủy toàn bộ số thuốc lá nhập lậu để đảm bảo tính công bằng và minh bạch cho thị trường.

Ngành thuốc lá VN mong muốn ban chỉ đạo 127 trung ương và ban chỉ đạo 127 các tỉnh thành phố, các cơ quan công an, hải quan, bộ đội biên phòng tham gia vào cuộc quyết liệt hơn để bảo vệ lợi ích quốc gia, bảo vệ công ăn việc làm cho người lao động và một phần cho lợi ích của các doanh nghiệp.