Chi phí cao, logistics Việt kém cạnh tranh

Việt Nam có nhiều tiềm năng, điều kiện phát triển dịch vụ logistics

Ngày 29/11, Bộ Công Thương phối hợp với TP Đà Nẵng đã khai mạc Diễn đàn Logistics Việt Nam 2025 mang chủ đề “Logistics Việt Nam – Vươn mình tiến vào kỷ nguyên mới”, với sự tham dự và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng hơn 500 đại biểu trong và ngoài nước.

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, logistics là ngành dịch vụ giữ vai trò quan trọng, được ví như những “mạch máu”của nền kinh tế; cầu nối giữa sản xuất - lưu thông - tiêu dùng - xuất, nhập khẩu và là một trong những trụ cột trọng yếu, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Việt Nam được đánh giá là một trong những thị trường có nhiều tiềm năng, điều kiện để phát triển dịch vụ logistics do nằm trong khu vực phát triển năng động của thế giới, nơi có luồng hàng hoá tập trung, giao lưu mạnh và nền kinh tế có độ mở lớn (200%), quy mô đứng thứ 3 ASEAN và thứ 32 thế giới; Top 20 về quy mô thương mại quốc tế và Top 15 về thu hút FDI.

Bên cạnh đó, Việt Nam có thị trường tiêu thụ rộng lớn (gồm thị trường nội địa trên 100 triệu dân với sức mua khá lớn và thị trường xuất khẩu của gần 6 tỷ người tiêu dùng trong 17 FTA đã được ký kết, thực thi); kim ngạch xuất nhập khẩu và thương mại điện tử trong 5 – 6 năm qua luôn tăng trưởng ở mức hai con số.

Ngoài ra, với vị trí địa lý chiến lược và tiềm năng, thế mạnh về phát triển hạ tầng cảng biển nước sâu, sân bay quốc tế, các đầu mối giao thông đường bộ cao tốc, đường sắt tốc độ cao với các nước trong khu vực và thế giới, Việt Nam hội đủ điều kiện thuận lợi để xây dựng, phát triển các công trình hạ tầng logistics quy mô lớn và hiện đại.

Nhận thức đúng tầm quan trọng đó, thời gian qua, Việt Nam đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách và chỉ đạo thực hiện có hiệu quả các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển ngành dịch vụ logistics.

Toàn ngành đã có những bước phát triển khá mạnh (tăng bình quân 14-16%/năm, gấp hơn 2 lần mức tăng bình quân của thế giới; quy mô thị trường dịch vụ logistic Việt Nam khoảng 45-50 tỷ USD, tương đương 10% GDP và 5% kim ngạch xuất nhập khẩu). Năm 2025, Việt Nam được các tổ chức quốc tế đánh giá, xếp hạng thuộc Top 10 thị trường logistics mới nổi; Top 4 trong khu vực về chỉ số cơ hội logistics và Top 5 ASEAN, Top 40 thế giới về chỉ số hiệu quả logistics.

Phát triển chưa tương xứng với lợi thế của đất nước

Tuy nhiên Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng nêu rõ, bên cạnh các kết quả đạt được, ngành dịch vụ logistics Việt Nam phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của đất nước; chi phí logistics còn ở mức cao so với các nước trong khu vực, dẫn tới năng lực cạnh tranh thấp; tính liên kết vùng, kết nối hạ tầng chưa đồng bộ; thiếu hụt nhân lực chất lượng cao, tác phong làm việc chuyên nghiệp; việc chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong Logistics mới ở giai đoạn đầu, thiếu cơ sở dữ liệu dùng chung…

“Đây là những “điểm nghẽn” lớn, cần sớm có các giải pháp đồng bộ, đủ mạnh và khả thi để tháo gỡ, khơi thông các nguồn lực, thúc đẩy sự phát triển của ngành dịch vụ quan trọng này, góp phần xứng đáng cho sự phát triển của ngành và kinh tế đất nước”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng, những biến động về kinh tế, chính trị thế giới và các xu hướng kinh doanh mới (như dịch chuyển chuỗi cung ứng, thương mại điện tử xuyên biên giới, tiêu chuẩn phát triển xanh và bền vững) cùng với sự cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt đang đặt ra nhiều thách thức mới đối với sự phát triển của nền kinh tế nói chung và dịch vụ logistics nói riêng.

Tiếp nối thành công của các năm trước, Diễn đàn Logistics Việt Nam 2025 mang chủ đề "Logistics Việt Nam - Vươn mình tiến vào kỷ nguyên mới" nhằm phát đi thông điệp mạnh mẽ của Chính phủ về thu hút, khuyến khích đầu tư, phát triển dịch vụ logistics với những chính sách mới đủ mạnh, khả thi và cơ chế thông thoáng, hấp dẫn. Qua đó tạo động lực đột phá thúc đẩy phát triển kinh tế nói chung và ngành dịch vụ logistics nói riêng.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, logistics là một trong những lợi thế cạnh tranh quan trọng và là công cụ hữu hiệu để các quốc gia tận dụng tối đa lợi ích mà quá trình hội nhập mang lại. Với vai trò đầu mối quản lý nhà nước về dịch vụ logistics, Bộ Công Thương đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025-2035, tầm nhìn đến 2050.

Theo đó mục tiêu phấn đấu trong 10 năm tới là xây dựng, phát triển dịch vụ logistics Việt Nam bền vững, hiệu quả, chất lượng cao, có giá trị gia tăng lớn và năng lực cạnh tranh mạnh. Phát huy tối đa lợi thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị toàn cầu, từng bước hiện thực hoá mục tiêu đưa Việt Nam trở thành một quốc gia mạnh về logistics, đóng góp tích cực vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Cùng với đó, việc sáp nhập địa giới hành chính, giải thể cấp hành chính trung gian, thực hiện chính quyền địa phương hai cấp cũng góp phần mở rộng không gian phát triển hạ tầng và dịch vụ logistics.

Đây là những nội dung rất quan trọng, có tính thời sự thiết thực không chỉ đối với sự phát triển của ngành dịch vụ logistics Việt Nam, mà còn quan trọng đối với sự phát triển của nền kinh tế đất nước trong kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.