Chuyên gia RMIT chia sẻ cách dậy và học trực tuyến hiệu quả

Trong tình hình dịch bệnh COVID-19, việc dạy và học trực tuyến hiện đang là lựa chọn tối ưu chi ngành giáo dục, không chỉ ở Việt Nam mà tại nhiều quốc gia khác trên thế giới. Vậy cần hiểu thế nào về việc dạy và học trực tuyến? Đâu là những ưu và nhược điểm cần lưu ý? Và quan trọng hơn, những điều kiện tiên quyết nào cần có để đảm bảo hiệu quả như hình thức học truyền thống?

Theo Tiến sĩ Phạm Công Hiệp, giảng viên cấp cao Khoa Kinh doanh và Quản trị, Đại học RMIT Việt Nam, một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất đối với người dạy là chuẩn bị bài giảng hội tụ đủ ba yếu tố của sự “hiện diện trực tuyến”: gồm hiện diện người dạy (instructor presence), hiện diện yếu tố xã hội (social presence) và hiện diện nhận thức (cognitive presence).

Trong đó, hiện diện người dạy liên quan tới việc tạo ấn tượng với người học qua chia sẻ thông tin về tính cách hay sở thích cá nhân trước buổi học đầu tiên cũng như phong thái dạy thể hiện cá tính riêng. Người dạy phải đóng vai trò kiến tạo và kết nối người học với nhau thông qua các hoạt động bổ trợ, cách đặt câu hỏi nhóm, và cung cấp phản hồi cả trực tuyến và sau lớp học. Người học cũng sẽ dễ kết nối và hứng thú hơn với bài giảng nếu họ hiểu và đón nhận tính cách cũng như biểu cảm của người dạy trực tuyến.

Còn hiện diện yếu tố xã hội giúp người học trực tuyến kết nối và có cảm xúc với cả nhóm, tạo sự hiện diện tương tự như ngoài đời thật nhờ tương tác, thảo luận qua tính năng đàm thoại, nhắn tin trực tiếp trên nền tảng dạy học, hay thậm chí là tạo nhóm thảo luận trực tuyến ngay giữa bài giảng.

Hiện diện nhận thức là kết nối bài giảng trực tuyến với những kiến thức sẵn có của người học, giúp người học kiến tạo thông tin và tri thức mới thông qua các hình thức trắc nghiệm, kiểm tra kiến thức ngay trong bài giảng, trả lời câu hỏi qua hình ảnh, âm thanh hay tin nhắn.

Kiến tạo “hiện diện trực tuyến” sẽ tạo ra môi trường học trong đó người học cảm nhận được người thật và giao tiếp thật, và sự hiện diện của bản thân người học cũng được quan tâm. Điều này giúp người học kết nối với thầy cô và bạn học như trong môi trường thực.

Ngoài ra, để chuẩn bị tốt cho việc học trực tuyến, người dạy cần theo những khuyến nghị sau đây: Chuẩn bị chi tiết các hoạt động, tài liệu hỗ trợ trước và sau bài giảng trực tuyến nhằm giúp người học nắm được chủ đề trước khi tham gia buổi học và ôn tập lại kiến thức sau đó; Kiểm tra, sử dụng các thiết bị giảng dạy và tài liệu buổi học xem có tương thích với phần mềm giải dạy trực tuyến không; Để không bị gián đoạn trong việc truyền tải kiến thức, hãy giảng bài trong phòng học chuyên dụng, có không gian yên tĩnh và đầy đủ trang thiết bị; Bố trí máy ghi hình và máy ghi âm di động để người dạy có thể thoải mái di chuyển đến bảng viết, nhằm giải thích những vấn đề phức tạp, giúp người học có thể cảm nhận được cử động của người dạy thay vì chỉ thấy được khuôn mặt cận cảnh.

Đối với người học, cần chú trọng vào các vấn đề sau: Chuẩn bị đầy đủ trang thiết bị hỗ trợ việc học như máy tính, các phần mềm cần thiết, thiết bị ghi hình, thiết bị hội thoại để tham gia lớp học trực tuyến. Đặc biệt, nên truy cập bằng đường truyền internet tốc độ cao để có thể đạt hiệu quả tối đa khi học trực tuyến.

Nên chuẩn bị tất cả những thứ cần thiết khác như nước uống, bút, sổ ghi chép để tránh di chuyển ngoài ý muốn, dẫn đến gián đoạn trong việc tiếp thu bài giảng và tìm không gian phù hợp không bị ảnh hưởng bởi yếu tố ngoại cảnh để không khiến cả người học và người dạy bị sao nhãng. Nên hiểu rõ các nguyên tắc lịch sự trực tuyến như không bật thiết bị ghi hình nếu không mặc trang phục phù hợp, để chế độ im lặng trên thiết bị hội thoại nếu chưa cần thảo luận, phản hồi khi được yêu cầu trả lời, chủ động tham gia thảo luận trong phòng thoại khi được nêu tên, thông báo với những người đang cùng tham gia khi bản thân phải dừng buổi học sớm.

Cuối cùng, các thiết bị phần mềm hỗ trợ bài giảng trực tuyến đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc đạt hiệu quả cao nhất khi học trực tuyến.

Một số phần mềm chuyên dụng giúp dạy và học trực tuyến hiệu quả:   -Microsoft Teams (https://teams.microsoft.com) -Google Meet (https://meet.google.com) -Collaborate Ultra (https://help.blackboard.com/Collaborate) -Zoom (https://zoom.us)