Phó Thủ tướng Thường trực: 3 nhóm giải pháp đột phá cho di dân tự do

Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình phát biểu tại Hội nghị. - Ảnh: VGP/Lê Sơn

Sáng 9/12, tại Đắk Lắk, dưới sự chủ trì của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Chính phủ đã tổ chức Hội nghị “Giải pháp ổn định dân di cư tự do trên địa bàn cả nước và quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường tại Tây Nguyên” với sự tham dự của hơn 500 đại biểu từ các Bộ, ngành, địa phương.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hoà Bình nhấn mạnh Hội nghị với sự tham dự của hơn 500 đại biểu có ý nghĩa rất quan trọng nhằm giải quyết những khó khăn, vướng mắc để sắp xếp, ổn định cuộc sống cho người dân di cư tự do. Đồng thời có các giải pháp căn cơ để giải quyết các vấn đề trong quản lý, sử dụng đất nông lâm trường có hiệu quả.

Theo Phó Thủ tướng Thường trực, Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến vấn đề người dân di cư tự do, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số. Thời gian qua, các cấp và các ngành, đặc biệt là các địa phương đã nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp để sắp xếp, ổn định đời sống của người dân di cư tự do.

Đến nay đã hỗ trợ ổn định cuộc sống cho người dân di cư tự do cho hơn 42 nghìn hộ, số hộ dân di cư từ do giảm từ 2.696 nghìn hộ năm xuống còn trên 318 hộ năm 2017. Tuy nhiên, vẫn còn trên 24 nghìn hộ dân di cư tự do chưa được sắp xếp, ổn định đời sống tại nơi ở mới, trong đó chủ yếu là khu vực Tây Nguyên với trên 22 nghìn hộ.

Một bộ phận người dân di cư tự do còn gặp nhiều khó khăn, thiếu đất ở, đất sản xuất hoặc được cấp đất nhưng chất lượng đất xấu, thiếu nước và điện sinh hoạt, thu nhập thấp, nơi ở tạm bợ, không ổn định, tỷ lệ đói nghèo cao, chưa được tiếp nhận các dịch vụ xã hội cơ bản như giáo dục, y tế cũng như chưa được hưởng đầy đủ các chính sách của Nhà nước.

Một số địa phương để xảy ra tình trạng mất an ninh trật tự, chặt phá rừng, tình hình khiếu kiện liên quan đến xâm chiếm, tranh chấp đất đai, trong đó có một phần là đất có nguồn gốc từ các nông, lâm trường, Ban quản lý rừng quản lý phức tạp, chưa được giải quyết kịp thời.

Việc để xảy ra tình trạng nêu trên có nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, trong đó nguyên nhân chủ quan là chủ yếu. Một số cơ chế, chính sách chậm được ban hành, việc sửa đổi, bổ sung chưa kịp thời, chưa theo kịp với thực tế, nhiều hộ dân tộc thiểu số sản xuất canh tác tiềm ẩn nguy cơ rừng và đất tiếp tục bị tàn phá, nguồn lực đầu tư thực hiện các chính sách hỗ trợ giúp đỡ đồng bào di cư tự do, bố trí kinh phí cho công tác quản lý, sử dụng đất còn hạn hẹp.

Giai đoạn 2013 - 2017, chung ta mới bố trí được trên 5 nghìn tỷ đồng, mới đạt trên 20% tổng nhu cầu cho các dự án sắp xếp, bố trí dân di cư tự do. Đặc biệt, hiệu lực và hiệu quả thực thi chính sách pháp luật còn hạn chế, trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương chưa được thực hiện đầy đủ, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu.

Đến nay, tình trạng người dân di cư tự do từ nơi này đến nơi khác tiềm ẩn những hệ luỵ lớn về mặt kinh tế-xã hội, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, nhất là về tài nguyên và môi trường đối với các địa phương.

Với tinh thần đó, Phó Thủ tướng Thường trực đề nghị các bộ, ngành, địa phương trực tiếp quản lý, sử dụng đất ở Tây Nguyên phát biểu ý kiến, tập trung thảo luận kỹ, phân tích, đánh giá để làm rõ thực trạng tình hình, kết quả đạt được, nhất là những tồn tại, hạn chế, bất cập, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm rút ra. Trên cơ sở đó, đề ra mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể, các giải pháp trước mắt và lâu dài để giải quyết cơ bản vấn đề dân di cư tự do.

Để góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc từ các nông, lâm trường quốc doanh tại Tây Nguyên, Phó Thủ tướng Thường trực đề nghị tập trung vào các vấn đề cụ thể sau: Đánh giá thực trạng tình hình dân di cư tự do, tìm nguyên nhân, tồn tại, khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện, công tác bố trí, sắp xếp, ổn định dân di cư tự do; mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ, giải pháp cụ thể nhằm hạn chế, tiến tới chấm dứt tình trạng dân di cư tự do trái pháp luật, ổn định đời sống sản xuất.

Cùng với đó, đề ra các giải pháp phù hợp với thực tiễn, trong đó tập trung vào 3 nhóm giải pháp đột phá như giải pháp về bố trí chỗ ở, đất sản xuất để sớm ổn định đời sống người dân; nhóm giải pháp về an sinh xã hội như đăng ký hộ tịch, hộ khẩu cho người dân; giải pháp về nguồn lực về tài chính với sự kêu gọi của các thành phần kinh tế tham gia, giải quyết tình trạng khiếu kiện tạo ra điểm nóng.

Về quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc nông lâm trường tại Tây Nguyên, Phó Thủ tướng Thường trực nêu rõ: Cần làm rõ hiện trạng việc quản lý này, nhất là những hạn chế, bất cập như tranh chấp, xâm chiếm, khiếu nại, khiếu kiện, phá rừng, vi phạm pháp luật, tình hình thiếu đất hoặc không có đất sản xuất của đồng bào dân tộc thiểu số và người dân di cư tự do; định hướng, giải pháp để quản lý, sử dụng đất, chú trọng giải quyết đất ở, đất sản xuất cho người dân thiếu đất, giải quyết dứt điểm các tranh chấp, lấn chiếm và không để xảy ra khiếu nại, khiếu kiện, vi phạm pháp luật.