Sản xuất và sử dụng hydro xanh vẫn còn mới tại Việt Nam

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Lê Việt Cường - Phó Viện trưởng Viện Năng lượng đánh giá cao sự hỗ trợ của Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP) khi thực hiện nghiên cứu “Đánh giá tổng thể việc sản xuất hydro xanh từ các nguồn năng lượng mặt trời và năng lượng gió và các tiềm năng sử dụng hydro xanh ở Việt Nam”.

Việt Nam đã cam kết cùng cộng đồng quốc tế nỗ lực cho mục tiêu đảm bảo giữ nhiệt độ trái đất tăng không quá 1,5oC tại Hội nghị lần thứ 21 Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP 21) là giảm phát thải ròng carbon của quốc gia về 0 vào năm 2050.

Cam kết này được thống nhất trong chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước thông qua nội dung các nghị quyết, luật, chiến lược, quy hoạch và kế hoạch.

Là lĩnh vực hạ tầng thiết yếu của nền kinh tế, ngành năng lượng được dự báo có mức phát thải CO2 là 101 triệu tấn vào năm 2050, chiếm trên 70% lượng phát thải quốc gia, do đó năng lượng có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình thực hiện những cam kết quốc tế của Việt Nam về biến đổi khí hậu.

Cùng với những giải pháp về phát triển năng lượng tái tạo, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, phát triển nguồn điện có phát thải carbon thấp… hydro xanh và những dẫn xuất của hydro xanh đang được thế giới quan tâm và kỳ vọng là giải pháp có vị trí ngày càng quan trọng trong lộ trình chuyển dịch năng lượng.

“Kết quả của dự án nghiên cứu “Đánh giá tổng thể việc sản xuất hydro xanh từ các nguồn năng lượng mặt trời và năng lượng gió và các tiềm năng sử dụng hydro xanh ở Việt Nam” sẽ là bước khởi đầu cho nhiều nghiên cứu, hợp tác tiếp theo giữa UNDP và các đối tác trong nước về vấn đề này”, ông Cường nói.

Thay mặt UNDP, ông Patrick Haverman - Phó trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam nhận định, trong năm 2022, nền kinh tế phát triển nhanh chóng của Việt Nam đạt mức tăng trưởng hơn 8%, là mức tăng trưởng cao nhất từ năm 1997 và là sự “ghen tị” của một số quốc gia khi mức trung bình toàn cầu chỉ đạt mức 3,3%.

Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu phát triển công nghiệp lớn mạnh của Việt Nam, nền kinh tế đang gặp các thách thức về tăng nhu cầu tiêu thụ năng lượng với tốc độ khoảng 10 đến 12% hàng năm nhằm đảm bảo tránh tình trạng thiếu điện cục bộ và tăng cường an ninh năng lượng.

Mặt khác, than đá và dầu - các tác nhân chính của khủng hoảng khí hậu, dự kiến sẽ tiếp tục chiếm ưu thế trong sản xuất điện thập kỷ tới. Ngành năng lượng vẫn sẽ là nguồn đóng góp quan trọng với ước tính chiếm khoảng 70% tổng lượng phát thải khí nhà kính vào năm 2030.

Chính phủ đã nhìn thấy tiềm năng tác động của biến đổi khí hậu và nỗ lực thực hiện các giải pháp thông qua cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 tại COP26, cùng với đó gia tăng 4 lần công suất năng lượng mặt trời và gió từ năm 2019. Đồng thời, công bố Đối tác chuyển dịch năng lượng công bằng trị giá 15,5 tỷ USD với liên minh các đối tác quốc tế (JETP), một vài đại diện của các đối tác khác.

Để thực hiện thành công các mục tiêu này, theo Phó trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam, sẽ cần sự đóng góp vai trò tuy nhỏ nhưng có ý nghĩa từ năng lượng hydro xanh, với tiềm năng sẽ phát triển trong thời gian tới.

Trên toàn cầu, hydro xanh sản xuất từ điện phân nước chỉ đóng 0,03% sản lượng hydrogen trong năm 2020. Tuy nhiên, cải thiện các công nghệ điện phân và chi phí năng lượng tái tạo thấp có thể giúp hydro xanh có giá cạnh tranh trong năm 2030.

“Sản xuất và sử dụng hydro xanh vẫn còn là lĩnh vực mới ở Việt Nam, nhưng chủ đề năng lượng trung gian đang ngày càng thu hút sự quan tâm. Đáng chú ý là công ty Việt Nam Hydrogen Xanh TGS đang dự định xây dựng nhà máy điện phân đầu tiên với nguồn đầu tư 840 triệu USD”, ông Patrick Haverman nói.

Chỉ ra các tiềm năng sản xuất hydrogen từ điện phân nước ở Việt Nam, ông Patrick Haverman nhấn mạnh ba điểm chính từ các phát hiện của UNDP.

Đầu tiên, để có được ước tính thực tiễn về hydrogen xanh thì cần có ba kịch bản khác nhau dựa trên năng lượng tái tạo được cung cấp từ nguồn tạo năng lượng mặt trời và gió phi tập trung, từ nguồn cung cấp năng và nguồn cung cấp năng lượng hỗn hợp bao gồm từ điện lưới và từ nhà máy điện mặt trời và điện gió xa bờ.

Các điểm nổi bật từ phát hiện của UNDP là nếu các máy điện phân chạy 90% công suất liên tục năm thì có thể sản xuất được ít nhất 11,49 triệu tấn hydrogen xanh trong năm 2020 và đến 2050 có thể lên đến 18,78 triệu tấn.

Tiếp đó là chi phí quy dẫn của hydrogen dự báo sẽ giảm, xuất phát từ chi phí các công nghệ đầu vào chủ chốt giảm mạnh như pin trữ điện.

“Điểm thứ 3 rất quan trọng là cần nhấn mạnh vai trò quan trọng của các chính phủ quốc gia trong việc đặt các mục tiêu, xây dựng chiến lược, quy định cũng như cung cấp các ưu đãi dựa trên thị trường để giảm carbon”, ông Patrick Haverman cho biết.