Vì sao giá sữa thế giới giảm, trong nước vẫn leo cao?

Giá sữa nhập khẩu thành phẩm ít tác động đến giá bán trong nước

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính vừa lên tiếng trả lời thắc mắc của báo chí về nguyên nhân giá sữa nguyên liệu (NL) trên thị trường thế giới giảm mạnh từ đầu năm đến nay nhưng giá sữa trong nước chưa giảm.

Ông Anh Tuấn cho biết, qua theo dõi, cập nhật thông tin giá từ Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, báo cáo của Bộ Công thương cho thấy, giá chào bán một số loại NL (sữa bột gầy, sữa nguyên kem) của thị trường Tây Âu, Châu Úc tăng liên tục trong 3 tháng đầu năm, nhưng từ tháng 4 đến nay, giá NL tại hai thị trường này có xu hướng giảm khoảng 20%. Tuy nhiên, đây là mức giá chào bán, trên thực tế các DN sản xuất sữa phải thực hiện việc giao dịch, đàm phán, ký kết hợp đồng nên đều có độ trễ từ khi mua NL đến sản xuất, lưu thông sữa thành phẩm ra thị trường.

Trong khi đó theo báo cáo của Tổng cục Hải quan, nguyên liệu sữa nhập khẩu về Việt Nam của các công ty trong nước rất nhiều loại (Bột Whey, Bột váng sữa, đường lactose, sữa bột gầy, sữa bột nguyên kem…) được nhập từ trên 25 quốc gia. Các nguyên liệu nhập khẩu về Việt Nam không chỉ để sản xuất sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi, các công ty sản xuất các mặt hàng khác của công ty như bánh kẹo, nước hoa quả, sữa cho đối tượng khác như phụ nữ mang bầu, người già… 

Riêng về sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi, thống kê sơ bộ cho thấy, có khoảng 60 đến 70% các dòng sản phẩm sữa kê khai là NK thành phẩm. Việc hình thành giá trong nước phụ thuộc rất lớn vào các DN NK, nhưng theo thông tin của cơ quan hải quan, từ tháng 6/2014 đến nay giá NK sữa thành phẩm về Việt Nam của các công ty, DN vẫn ổn định.

"Do vậy, về cơ bản giá sữa NK thành phẩm khi NK vào Việt Nam không tác động đến giá bán trong nước. Đây cũng là nghịch lý mà dư luận đặt ra đòi hỏi các cơ quan chức năng cũng phải nghiên cứu kỹ để có biện pháp xử lý thích hợp" ông Anh Tuấn khẳng định.

Chịu tác động từ nhiều yếu tố 

Về nguyên nhân giá sữa trong nước chưa giảm dù giá sữa nguyên liệu thế giới đã giảm mạnh, ông Anh Tuấn cũng cho biết, trong có cấu giá thành sản phẩm sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi sản xuất trong nước, ngoài giá nguyên liệu sữa, mặt hàng sữa thành phẩm còn chịu tác động của rất nhiều yếu tố. 

"Ngoài yếu tố NL, 60% còn lại trong cơ cấu giá là các chi phí khác có liên quan, như lương tối thiểu vùng tăng 14%; tỷ giá từ đầu năm đến nay cũng được điều chỉnh thêm 5%; trần chi phí quảng cáo, khuyến mại (15% tổng chi phí hoạt động của DN) đã được dỡ bỏ; giá điện tăng khoảng 7,5% từ tháng 3 vừa qua", ông Anh Tuấn giải thích.

Ông Anh Tuấn cũng cho biết, từ khi thực hiện biện pháp bình ổn giá đến nay các mặt hàng sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi đã giảm 0,1-34%. Trong đó, theo thống kê của cơ quan Hải quan cho thấy giá sữa thành phẩm không thay đổi. Do vậy, với các yếu tố tác động tăng như trên, tác động giảm giá nguyên liệu đến giá sữa thành phẩm trong nước là chưa đáng kể.

Đáng chú ý, trong quá trình thực hiện bình ổn giá, cũng có những lúc thị trường hình thành các chi phí đẩy dãn đén DN đề nghị phải điều chỉnh giá, nhưng chúng tôi đã đề nghị DN phải điều tiết chi phí để phù hợp với mặt bằng giá tối đa. Nhờ vậy, giá sữa cho trẻ em dưới 6 tuổi đã có được một mặt bằng giá ổn định trong suốt 15 tháng qua, và dự kiến sẽ còn ổn định cho đến hết năm 2016 nếu không có yếu tố bất thường.

Nhằm đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng khi giá sữa trong nước chưa giảm dù giá sữa nguyên liệu thế giới đã giảm mạnh, ông Anh Tuấn cho biết, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành chức năng thực hiện việc thường xuyên rà soát, kiểm tra việc xác định giá tối đa, kê khai giá các sản phẩm sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi của các tổ chức, các nhân sản xuất kinh doanh sữa. Đồng thời, têu cầu các tổ chức, các nhân tính toán, phân bổ chi phí hợp lý theo hướng dẫn thực hiện biện pháp bình ổn giá đối với sản phẩm sữa dành cho trẻ em dưới 06 tuổi.

Theo đó, các tổ chức, cá nhân khi thực hiện sản xuất, kinh doanh sản phẩm sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi trong thời gian nhà nước áp dụng biện pháp bình ổn giá phải thực hiện việc xác định giá tối đa; việc xác định giá tối đa phải thực hiện theo 2 bước.

Cụ thể, các tổ chức phải xác định các khoản chi phí trong cơ cấu giá sản phẩm theo quy định về phương pháp định giá chung đối với hàng hóa, dịch vụ của Bộ Tài chính đã ban hành. Sau khi xác định theo quy định trên, tổ chức, cá nhân phải thực hiện so sánh với sản phẩm tương quan (sản phẩm đã được xác định giá tối đa) để xác định mức giá tối đa cho sản phẩm của mình chuẩn bị đưa ra thị trường. Mức giá tối đa tại bước này tiết giảm so với bước 01 khoảng từ 5-10%.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đã có chỉ đạo Sở Tài chính các địa phương tăng cường phối hợp với các Sở, ban, ngành có liên quan tổ chức triển khai hướng dẫn, kiểm tra và thực hiện các biện pháp bình ổn giá sản phẩm sữa theo chỉ đạo của Chính phủ và hướng dẫn của Bộ Tài chính.