Điện Biên: Thi hành án "vô đối bác bỏ” yêu cầu của Viện Kiểm sát, quyền có nơi ở hợp pháp của công dân bị phương hại?

Luật sư Trung Thị Kim Anh, Giám đốc công ty Luật Trung Anh Kim (Hà Nội) trả lời phỏng vấn Doanh nghiệp Việt Nam.

Tình tiết mới nhất liên quan đến việc một người phụ nữ hoàn lương ở thành phố Điện Biên Phủ là chị Trần Thị Hà đang loay hoay “mắc kẹt” giữa hai quan điểm trái ngược nhau giữa Viện Kiểm sát nhân dân và Cục Thi hành án dân sự tỉnh Điện Biên đối với khoản tiền lãi suất chậm thi hành án 80 triệu đồng (được tính trong suốt thời gian hơn 15 năm chị Hà thụ án tù).

Trong khi Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Điện Biên đã thực hiện kiểm sát và yêu cầu Cục Thi hành án dân sự tỉnh Điện Biên "thu hồi quyết định thi hành án vi phạm pháp luật", thì Cục Thi hành án dân sự lại ra văn bản "đáp trả" rằng: "Không có căn cứ pháp luật để thực hiện". Điều này khiến một gia đình nghèo đang loay hoay "mắc kẹt" ở giữa hai cơ quan thi hành pháp luật của tỉnh Điện Biên.

Khi cơ quan Thi hành án bác bỏ, không thực hiện yêu cầu của Viện Kiểm sát thì người dân như chị Trần Thị Hà cần phải làm gì để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, để tránh việc bị cưỡng chế, kê biên đất đai khi chưa có sự thống nhất về biện pháp giải quyết giữa hai cơ quan pháp luật là Viện Kiểm sát và Thi hành án cấp tỉnh?

Trả lời câu hỏi này, Luật sư Trung Thị Kim Anh, Giám đốc Công ty Luật Trung Anh Kim (Hà Nội) cho biết, trong trường hợp cụ thể này, Cục Thi hành án dân sự tỉnh Điện Biên đã tiến hành họp liên ngành và có hướng dẫn của Tổng cục Thi hành án dân sự, chị Trần Thị Hà có các hướng giải quyết như sau:

Căn cứ theo văn bản số 260/P8-YC ngày 27/2/2020 của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Điện Biên. Căn cứ Điều 351 Bộ Luật tố tụng dân sự 2015 : "Tái thẩm là xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật nhưng bị kháng nghị vì có tình tiết mới được phát hiện có thể làm thay đổi cơ bản nội dung của bản án, quyết định mà Tòa án, các đương sự không biết được khi Tòa án ra Bản án đó", vợ chồng chị Hà có thể: Làm đơn đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Điện Biên, Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội kháng nghị Bản án Phúc thẩm theo thủ tục "Tái thẩm" khi năm 2015 chị Hà được đặc xá tha tù trước thời hạn mà "không" bị kèm theo hình phạt bổ sung nào.

Đồng thời vợ chồng chị Hà còn có quyền gửi kiến nghị tới Tổng cục Thi hành án Dân sự, kiến nghị gửi Uỷ ban Tư pháp của Quốc Hội, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Điện Biên kháng nghị lên Tòa án cấp cao tại Hà Nội xem xét lại phần trách nhiệm dân sự trong vụ án hình sự.

Thi hành án quyết cưỡng chế, phớt lờ ý kiến của Viện Kiểm sát

Diễn biến mới nhất của vụ việc này, vào chiều ngày 14/8/2020, Chấp hành viên Đoàn Trọng Ngôn đã trực tiếp tới làm việc tại gia đình anh Nguyễn Trung Biên và chị Trần Thị Hà. Theo Biên bản làm việc, đại diện Cục Thi hành án dân sự tỉnh Điện Biên ghi rõ: "Nếu bà Trần Thị Hà không tự nguyện thi hành án, Cục Thi hành án dân sự tỉnh Điện Biên sẽ tiến hành cưỡng chế, kê biên 1/2 diện tích thửa đất diện tích 100,9m2 tại tổ 4, phường Noong Bua, thành phố Điện Biên Phủ".

Tại buổi làm việc này, chị Trần Thị Hà cũng nêu ý kiến: "Đề nghị các cơ quan chức năng của tỉnh Điện Biên xem xét lại về khoản lãi suất chậm thi hành án. Trong trường hợp các ngành chức năng không thống nhất được, chị Hà đề nghị cơ quan thi hành án dân sự cho tôi chuyển hồ sơ ra tòa án để xem xét lại nội dung khoản tiền lãi suất chậm thi hành án nêu trên".

Về mảnh đất tái định cư đang bị thi hành án kê biên, vợ chồng chị Hà cũng trình bày nguồn gốc đất là do bố mẹ đẻ anh Biên cho riêng anh Biên - trích một phần từ mảnh đất thổ cư gia đình bố mẹ đẻ anh Biên sử dụng hợp pháp từ trước năm 1980. Khi vợ chồng anh Biên chị Hà đang thụ án tù, năm 2005 UBND tỉnh Điện Biên đã thu hồi mảnh đất và căn nhà của anh chị làm dự án. Sau khi vợ chồng chị Hà ra tù vào năm 2015, nhà cũ đã bị thu hồi không có nơi ở, mới làm đơn xin cấp đất tái định cư và năm 2017 anh chị đã phải vay mượn để nộp khoản thuế gần 200 triệu đồng để được cấp mảnh đất này.

"Đến nay sổ đỏ mảnh đất chúng tôi vẫn thế chấp do khoản vay nợ người thân để đóng thuế sử dụng đất", chị Hà cho hay.

Anh Nguyễn Trung Biên cũng nêu ý kiến "không đồng ý để Cục Thi hành án dân sự tỉnh Điện Biên kê biên mảnh đất này vì nguồn gốc đất là của bố mẹ anh Biên cho riêng anh Biên" (hiện anh Biên đã hoàn thành nghĩa vụ thi hành án-PV).  

Vào ngày 21/7/2020, Ban Nội chính Tỉnh ủy cũng đã có văn bản số 73-PCĐ/BNCTU chuyển đơn thư của chị Trần Thị Hà đến Ban cán sự Đảng Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Điện Biên để "Ban cán sự Đảng chỉ đạo Viện Kiểm sát tỉnh xem xét, giải quyết đơn thư bảo đảm quyền lợi và lợi ích hợp pháp của công dân theo quy định của pháp luật. Đồng thời báo cáo về Thường trực Tỉnh ủy (qua Ban Nội chính Tỉnh ủy) theo quy định".

Chị Trần Thị Hà cũng đã chính thức gửi đơn thư khiếu nại đề nghị Tổng cục Thi hành án dân sự và Vụ Kiểm sát Thi hành án dân sự - Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao đề nghị hai cơ quan này vào cuộc, xem xét lại vụ việc cho chị.

Để tránh việc thi hành án oan sai, gây khó khăn cho cuộc sống của người ra tù muốn hoàn lương, các cơ quan thi hành pháp luật tỉnh Điện Biên cần sớm có một quyết định nhất quán, tránh tình trạng hai cơ quan pháp luật “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược”.

Việc mảnh đất bị phong tỏa đã khiến cho một gia đình chị Hà rơi vào tình cảnh khó khăn, phải đi ở nhờ nhiều năm qua. Trong lúc dịch bệnh Covid-19 bùng phát, hai vợ chồng bị mất việc làm khiến cho đời sống lại càng bi đát hơn.

Việc cơ quan Thi hành án ra quyết định phong tỏa mảnh đất của vợ chồng chị Hà hơn 2 năm qua đã khiến cho quyền có nơi ở của công dân đang bị phương hại?