HoREA: Doanh nghiệp bất động sản khó tiếp cận chính sách tài khóa, tiền tệ

Trong báo cáo gửi Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh, HoREA cho biết, Nghị quyết 43/2022/QH15 ngày 11/01/2022, Nghị quyết 101/2023/QH15 ngày 30/6/2023 và Nghị quyết 110/2023/QH15 ngày 29/11/2023 của Quốc hội cùng với sự chỉ đạo quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm của Chính phủ, các bộ, ngành, các địa phương đã hỗ trợ hiệu quả chương trình phục hồi phát triển kinh tế - xã hội sau đại dịch COVID-19.

Qua đó, giúp ứng phó với các “cơn gió ngược” từ các xung đột địa chính trị, đứt gãy chuỗi cung ứng, lạm phát gia tăng và giảm tổng cầu trên phạm vi toàn cầu. Tăng trưởng GDP của nước ta năm 2022 tăng đến 8,02%, năm 2023 vẫn tăng 5,05% và trở thành điểm sáng trong bức tranh tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Kể từ cuối quý I/2023, thị trường BĐS cả nước và TP Hồ Chí Minh đã dần đi qua “vùng đáy” khó khăn và đang trong quá trình phục hồi, tháng sau cao hơn tháng trước, quý sau cao hơn quý trước.

Tuy nhiên, chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ chương trình phục hồi phát triển kinh tế - xã hội chưa áp dụng đối với các doanh nghiệp chủ đầu tư dự án BĐS và nhà đầu tư thứ cấp trên thị trường BĐS. Mặc dù các doanh nghiệp chủ đầu tư dự án BĐS rất khó khăn do vướng mắc pháp lý, kể cả dự án nhà ở xã hội.

HoREA dẫn chứng, các nghị quyết và nghị định (Nghị quyết 43/2022/QH15, Nghị quyết 101/2023/QH15, Nghị quyết 110/2023/QH15 và Nghị định 15/2022/NĐ-CP ngày 28/1/2022, Nghị định 44/2023/NĐ-CP ngày 30/6/2023, Nghị định 94/2023/NĐ-CP ngày 28/12/2023) đã cho phép giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng trong năm 2022.

Việc giảm thuế này được áp dụng đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất thuế giá trị gia tăng 10% (còn 8%). Tuy nhiên, lại không áp dụng giảm thuế đối với một số lĩnh vực sản xuất kinh doanh, trong đó có các doanh nghiệp kinh doanh BĐS.

Như vậy, các doanh nghiệp BĐS chưa được hưởng chính sách giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng trong 2 năm 2022 – 2023.

Bên cạnh đó, Nghị quyết 43/2022/QH15 của Quốc hội và Nghị quyết 11/NQ-CP ngày 30/1/2022 của Chính phủ có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh được hỗ trợ lãi suất (2%/năm) tối đa 40 nghìn tỷ đồng thông qua hệ thống các ngân hàng thương mại. Trong đó, có cho vay cải tạo chung cư cũ, xây dựng nhà ở xã hội, nhà cho công nhân.

Nhưng chính sách này có kết quả giải ngân rất thấp. Hầu như tất cả các dự án này đều bị “ách tắc” do bị vướng mắc pháp lý.

Về chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động có quan hệ lao động, đang ở thuê, ở trọ, HoREA cho rằng, các chủ nhà trọ chưa được hưởng chính sách hỗ trợ theo Nghị quyết 43/2022/QH15 của Quốc hội. Trong khi, chỉ tính riêng tại TP Hồ Chí Minh đã có hơn 60.000 chủ nhà trọ với hơn 600.000 phòng trọ cho thuê.

Về chính sách cho vay hỗ trợ cá nhân vay mua, thuê mua nhà ở xã hội, Ngân hàng Chính sách xã hội, cho biết, trong 2 năm 2022 và 2023 chỉ giải ngân được 35,7 tỷ đồng để mua, thuê mua nhà ở xã hội. HoREA cho rằng, nếu tính suất vay bình quân 600 triệu đồng thì chỉ tương đương 63 căn nhà ở xã hội.

Bên cạnh đó, việc thực hiện Nghị quyết 43/2022/QH15 của Quốc hội và Nghị quyết 11/NQ-CP của Chính phủ giao Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiếp tục tiết giảm chi phí hoạt động để phấn đấu giảm lãi suất cho vay khoảng 0,5 – 1% trong 2 năm 2022 và 2023, nhất là đối với lĩnh vực ưu tiên. Nhưng việc giảm lãi suất được các ngân hàng thương mại thực hiện khá chậm.

Các tổ chức tín dụng mới giảm lãi vay cho các khoản vay mới, với mức giảm lãi suất khoảng 1,5 – 2% so với đầu năm 2023. Các khoản vay cũ vẫn phải chịu lãi suất khá cao.

Ngoài ra, sau 16 tháng kể từ ngày Quốc hội ban hành Nghị quyết 43/2022/QH15, Ngân hàng Nhà nước mới ban hành Thông tư 02/2023/TT-NHNN ngày 23/4/2023 quy định về việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn.

Nếu ban hành sớm hơn trong năm 2022 thì thông tư sẽ có tác động rất tích cực đối với nền kinh tế, đối với các doanh nghiệp, người dân và nhà đầu tư.