Mua bán điện mặt trời mái nhà: Bộ Công Thương nói không "quay xe"

Làm rõ, đề xuất nhiều phương án

Sau cuộc họp với Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) về điện mặt trời mái nhà (ĐMTMN) vào ngày 10/7 vừa qua, Bộ Công Thương đã có báo cáo giải trình làm rõ ý kiến gửi Phó Thủ tướng Chính phủ.

Báo cáo nêu rõ, để khuyến khích phát triển nguồn điện sạch, Bộ Công Thương nghiên cứu thí điểm việc sản xuất điện dư không dùng hết thì được bán lên lưới điện quốc gia không quá 10% tổng công suất. Cùng với đó, trên cơ sở ý kiến của EVN, Bộ Công Thương đã đề xuất xây dựng cơ chế về xác định điện dư không dùng hết được bán lên lưới điện quốc gia theo 3 phương án:

Phương án 1: Điện mặt trời tự sản, tự tiêu sẽ bị khống chế công suất phát điện dư lên lưới điện quốc gia không quá 10% công suất lắp đặt, việc này có thể thực hiện bằng giải pháp lắp đặt bổ sung thiết bị điều khiển công suất phát (Limit export).

Phương án 2: Điện mặt trời tự sản, tự tiêu được thanh toán 10% sản lượng điện trên tổng sản lượng điện dư phát lên lưới điện quốc gia được ghi nhận bởi hệ thống đo đếm điện năng mua bán với khách hàng.

Phương án 3: ĐMTMN tự sản, tự tiêu được thanh toán 10% sản lượng trên tổng sản lượng điện khách hàng mua từ lưới điện quốc gia được ghi nhận bởi hệ thống đo đếm điện năng mua bán với khách hàng.

Đối với việc xác định giá mua bán điện dư, Bộ Công Thương đề xuất trước mắt tạm áp dụng giá mua điện dư phát lên lưới là 671 đồng/kWh.

Trong khi trước đó, Bộ Công Thương đề xuất ĐMTMN lắp tại nhà ở, cơ quan công sở để tự dùng và nối lưới quốc gia sẽ không được bán hoặc bán giá 0 đồng. Người dân có thể bán phần dư thừa nhưng Nhà nước chỉ ghi nhận sản lượng, không thanh toán tiền. Dư luận, chuyên gia và nhà đầu tư năng lượng đưa ra nhiều ý kiến khác nhau về đề xuất này.

Tại dự thảo gần nhất hồi tháng 6 về điện mặt trời tự sản tự tiêu, Bộ Công Thương vẫn giữ đề xuất loại hình này được sản xuất nhưng chỉ tiêu thụ tại chỗ, không bán cho tổ chức, cá nhân khác hay lên lưới điện quốc gia. ĐMTMN không nối lưới sẽ không giới hạn phát triển, còn trường hợp nối lưới không được vượt công suất phân bổ theo Quy hoạch điện VIII.

Như vậy, thay vì đề xuất mua điện dư thừa giá 0 đồng đối với ĐMTMN tự sản, tự tiêu nối lưới điện quốc gia như mới đây, hiện Bộ Công Thương đề xuất cơ chế mua điện với giá 671 đồng/kWh nếu doanh nghiệp bán điện dư thừa nối lưới điện EVN.

Theo đó, dư luận cho rằng Bộ Công Thương thay đổi, "quay xe" chính sách về ĐMTMN.

Phản hồi của Bộ Công Thương

Phản hồi ý kiến này, ngày 14/7, Bộ Công Thương khẳng định, Bộ đã bám sát chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ khi xây dựng nghị định về ĐMTMN không có chuyện "quay xe" chính sách như dư luận nêu.

Trong báo cáo gửi Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà mới đây, Bộ Công Thương cho rằng, đối với nhiệm vụ xây dựng Nghị định của Chính phủ quy định cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển ĐMTMN, Bộ Công Thương đã tuân thủ đầy đủ, đúng quy định Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà.

Bộ Công Thương cũng khẳng định, thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tại Thông báo số 278 ngày 24/6/2024 của Văn phòng Chính phủ, ngày 1/7 vừa qua, Bộ đã có báo cáo và giải trình ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà. Báo cáo đã thể hiện quan điểm chưa xem xét giá mua bán điện dư trong thời điểm hiện nay vì mục tiêu ĐMTMN để nhằm mục đích tự sản, tự tiêu cho chính tổ chức, cá nhân khi thực hiện phát triển.

Tại dự thảo báo cáo gửi Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương cũng nêu rõ ý kiến đối với quan điểm EVN chịu trách nhiệm mua sản lượng điện dư và bảo đảm an toàn vận hành hệ thống điện, bảo đảm sự hài hòa và khuyến khích phát triển cơ chế này. Đồng thời, Bộ Công Thương phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan, nghiên cứu các giải pháp, thiết kế điều kiện cần thiết để không xảy ra tiêu cực, tham nhũng, lãng phí nguồn lực xã hội.

Về vấn đề này, Bộ Công Thương nêu ý kiến cho biết: Tại cuộc họp, lãnh đạo EVN thống nhất thực hiện theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, mua sản lượng điện dư của ĐMTMN tự sản, tự tiêu phát vào hệ thống điện quốc gia. Các giải pháp, thiết kế điều kiện cần thiết để không xảy ra tiêu cực, tham nhũng, lãng phí nguồn lực xã hội đã được quy định tại các điều khoản của Dự thảo Nghị định.

Đối với ý kiến Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan bảo đảm tính pháp lý của nghị định và các quy định hiện hành, trong đó có Quy hoạch điện VIII, Bộ Công Thương cho biết: Tại cuộc họp, đại diện Bộ Tư pháp cho rằng, nghị định cần thẩm định trong trường hợp Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà thống nhất phương án đề xuất của Bộ Công Thương. Việc mua bán điện dư trên hệ thống điện quốc gia là chưa phù hợp với Quy hoạch điện VIII.

Trên cơ sở tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà và ý kiến của Bộ Tư pháp, EVN, Bộ Công Thương hoàn thiện Dự thảo nghị định theo các phương án đã đề xuất nêu trên (bổ sung tại khoản 7 Điều 8 Dự thảo).

Bộ Công Thương khẳng định, Bộ đã và đang tuân thủ nghiêm sự chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ về việc xây dựng dự thảo nghị định ĐMTMN tự sản, tự tiêu trên tinh thần bảo đảm tính khuyến khích, đơn giản trong thực hiện, tiết kiệm chi phí đầu tư nhưng vẫn bảo đảm không xảy ra tiêu cực và lãng phí nguồn lực xã hội.

Vì vậy, những ngày qua, dư luận cho rằng, Bộ Công Thương không nhất quán trong việc ban hành, xây dựng cơ chế, chính sách trong vấn đề này là hoàn toàn không chính xác.