Tài chính phi tập trung DeFi liệu có trở thành xu hướng tài chính tương lai?

Thị trường tài chính dựa trên thị trường tiền mã hóa (crypto currencies) - một phần của một hệ sinh thái đặc biệt đang dần hình thành, với đủ loại thành phần trên đó, từ các định chế tài chính tập trung (CeFi - centralized finance) cho đến định chế tài chính phi tập trung (DeFi - decentralized finance).

DeFi đã trở thành một trong những lĩnh vực phát triển nhanh nhất trong hệ sinh thái tiền điện tử trong năm qua. Tổng giá trị trong DeFi đã bùng nổ, lên đến hơn 100 tỷ USD. Thậm chí, NASDAQ đã đưa ra một chỉ số tiền điện tử gọi là Defix, cho các dự án trong thị trường DeFi, theo dõi thông tin thời gian thực của các giao thức DeFi. Với tiềm năng to lớn và sự phát triển đầy tham vọng của các dự án liên quan trong vài tháng qua, người ta tin rằng DeFi chắc chắn có thể gây rối cho các tổ chức tài chính truyền thống, chỉ là vấn đề thời gian.

DeFi là gì?

Tài chính phi tập trung (gọi tắt là DeFi) đề cập đến một hệ sinh thái các ứng dụng tài chính được xây dựng trên các mạng blockchain. Thuật ngữ Tài chính phi tập trung đề cập đến xu hướng tạo ra hệ sinh thái dịch vụ tài chính mã nguồn mở với các ứng dụng không cần sự cho phép và hoàn toàn minh bạch, cho phép tất cả mọi người tự do sử dụng mà không cần bất kỳ sự kiểm soát của cơ quan nào. Người dùng sẽ duy trì toàn quyền kiểm soát tài sản của họ và tương tác với hệ sinh thái này thông qua các ứng dụng ngang hàng (P2P) và ứng dụng phi tập trung (dapps).

Lợi ích cốt lõi của DeFi là sự tiếp cận dễ dàng các dịch vụ tài chính, đặc biệt là đối với những người bị tách biệt khỏi hệ thống tài chính hiện tại. Tiềm năng khác của DeFi còn là các khuôn khổ và module mà nó được xây dựng. Nói cách khác, các ứng dụng DeFi có thể tương tác trên các blockchain công khai có khả năng tạo ra các thị trường tài chính, sản phẩm và dịch vụ hoàn toàn mới.

Có 6 tính năng chính giúp hệ thống DeFi có tính vượt trội, khác biệt với hệ thống CeFi - bị kiểm soát bởi cơ quan trung gian đó là quyền tiếp cận khi bất kỳ ai trên thế giới cũng có thể kết nối với mạng; tính phân cấp khi hồ sơ được lưu giữ đồng thời trên hàng ngàn máy tính; giảm thiểu sự thiếu tin cậy khi chỉ Một bên trung tâm không được yêu cầu để đảm bảo các giao dịch là hợp lệ; đảm bảo tính minh bạch khi tất cả các giao dịch đều có thể kiểm toán công khai; chống kiểm duyệt khi một bên trung tâm không thể làm mất hiệu lực giao dịch của người dùng và tính có thể lập trình vì các nhà phát triển có thể lập trình logic kinh doanh vào các dịch vụ tài chính chi phí thấp.

DeFi quả là một thị trường đầy tiềm năng nhưng nó cũng tồn tại nhiều rủi ro. Hiệu suất kém của DeFi khi hệ thống blockchain vốn chậm hơn các mạng tập trung, và các ứng dụng được xây dựng trên mạng này cũng bị chi phối bởi điều này.

Nguy cơ lỗi người dùng cao khi các ứng dụng DeFi chuyển trách nhiệm từ các trung gian sang người dùng. Đây có thể là một khía cạnh tiêu cực cho nhiều người. Việc thiết kế các sản phẩm có thể giảm thiểu rủi ro lỗi người dùng là một thách thức đặc biệt khó khăn khi các sản phẩm được triển khai trên các blockchain có tính chất bất biến.

Trải nghiệm người dùng tiêu cực khi sử dụng các ứng dụng DeFi đòi hỏi thêm nỗ lực từ phía người dùng. Để các ứng dụng DeFi trở thành một yếu tố cốt lõi của hệ thống tài chính toàn cầu, chúng phải đem đến cho người dùng một lợi ích hữu hình nào đó để khuyến khích người dùng chuyển đổi từ hệ thống truyền thống.

Cuối cùng đó là hệ sinh thái DeFi còn rất lộn xộn, tìm được ứng dụng phù hợp nhất cho trường hợp sử dụng cụ thể có thể khó khăn và người dùng phải có khả năng tìm được ứng dụng phù hợp nhất. Sự khó khăn không chỉ ở việc xây dựng các ứng dụng mà còn ở chỗ chúng có thể phù hợp với toàn thể hệ sinh thái DeFi như thế nào.

DeFi kết hợp trí tuệ nhân tạo AI sẽ là tương lai của nền tài chính toàn cầu

Đầu năm 2021, Shopify Capital đã công bố kế hoạch sử dụng học máy và AI để cung cấp tài trợ cho những người bán đủ điều kiện dựa trên lịch sử bán hàng trước đây và hiệu suất của cửa hàng.

Tương tự, thị trường AI phi tập trung SingularityNET đã phát triển một dự án DeFi mới có tên là SingularityDAO có kế hoạch quản lý các bộ mã thông báo động, thực hiện việc tạo thị trường dự đoán và thực hiện các chiến lược bảo hiểm rủi ro dựa trên mô hình dự đoán. Trí tuệ DeFi có tiềm năng cách mạng hóa các giao thức DeFi, thêm một lớp dữ liệu bổ sung sẽ mang lại mức hiệu quả mới cho thị trường.

Sự phát triển của DeFi bao gồm tự động hóa có khả năng cho phép các dịch vụ tin tức phát triển, hỗ trợ thực hiện các giao dịch và dịch vụ tài chính đơn giản hơn, truy cập rộng rãi hơn. Những thay đổi này sẽ kích hoạt một nhóm dịch vụ mới, bao gồm các sản phẩm phái sinh do AI quản lý sẽ nâng cao đáng kể quy trình đầu tư và khả năng thanh khoản trên thị trường tài chính ngang hàng. Lợi ích bổ sung khác là giảm thiểu rủi ro. Quản lý rủi ro bằng AI trên các sàn giao dịch DeFi cũng sẽ đánh giá các tình huống giao dịch và phòng ngừa rủi ro trên thị trường cho phù hợp. Chấm điểm của người dùng: Lĩnh vực ngân hàng hiện đang được chuyển đổi nhờ công nghệ AI cho phép lập hồ sơ tính toán mức độ rủi ro của từng khách hàng, khách hàng tiềm năng theo cách nhanh hơn, hiệu quả hơn mà không xâm phạm nhiều vào quyền riêng tư. Ít nhất, người dùng có thể được trả mức lợi nhuận cao hơn nhờ tính thanh khoản của họ.

Hầu hết các ứng dụng hiện có và tiềm năng của Tài chính phi tập trung liên quan đến việc tạo và thực hiện các hợp đồng thông minh. Trong khi hợp đồng thông thường sử dụng thuật ngữ pháp lý để xác định các điều khoản của mối quan hệ giữa các chủ thể tham gia hợp đồng, thì hợp đồng thông minh sử dụng code máy tính.

Vì các điều khoản của chúng được viết bằng code, nên hợp đồng thông minh là thứ duy nhất có khả năng thực thi các điều khoản đó - cũng thông qua code. Điều này cho phép việc thực thi trở nên đáng tin cậy và tự động hóa, khác với một số lượng lớn các quy trình kinh doanh hiện yêu cầu rất nhiều các hoạt động giám sát thủ công.

Sử dụng hợp đồng thông minh nhanh hơn, dễ dàng hơn và giảm rủi ro cho cả hai bên. Nhưng mặt khác, hợp đồng thông minh cũng tạo ra các loại rủi ro mới. Vì là code nên chúng có khả năng lỗi code và có lỗ hổng bảo mật, giá trị và thông tin bí mật bị khóa trong các hợp đồng thông minh cũng sẽ gặp rủi ro.

Tài chính phi tập trung tập trung vào việc xây dựng các dịch vụ tài chính tách biệt với hệ thống tài chính và nền chính trị truyền thống. Điều này sẽ cho phép một hệ thống tài chính cởi mở hơn và có khả năng ngăn chặn các tiền lệ về kiểm duyệt và phân biệt đối xử trên toàn thế giới.

Mặc dù là một ý tưởng hấp dẫn, nhưng tính chất phân quyền không phải tạo ra mọi thứ đều có lợi. Tìm ra các tính năng phù hợp nhất, dựa vào các đặc điểm của blockchain là việc rất quan trọng trong việc xây dựng các sản phẩm tài chính mở hữu ích.

Nếu phát triển và mở rộng thành công, DeFi có thể lấy bớt quyền lực từ các tổ chức tập trung lớn và đặt nó vào tay cộng đồng mã nguồn mở và các cá nhân riêng lẻ. Liệu điều đó có giúp tạo ra một hệ thống tài chính hoạt động hiệu quả hơn hay không, điều này sẽ được quyết định khi DeFi được công nhận và ứng dụng trong nền tài chính chính thống.