Con đường trở thành tỷ phú USD của hai đại gia họ Trần

Tạp chí danh tiếng Forbes (Mỹ) đã công bố danh sách tỷ phú thế giới năm 2018. Theo đó, Việt Nam năm nay có 4 đại diện sở hữu tài sản tỷ USD.

Ngoài hai gương mặt quen thuộc là Chủ tịch Vingroup - Phạm Nhật Vượng và CEO VietJet Air - Nguyễn Thị Phương Thảo, hai người còn lại là Chủ tịch Hòa Phát - ông Trần Đình Long và Chủ tịch Thaco - ông Trần Bá Dương.

Hai tỷ phú mới của Việt Nam, ông Dương và ông Long được Forbes ghi nhận có tài sản lần lượt 1,8 tỷ USD và 1,3 tỷ USD, xếp thứ 1.339 và 1.756 thế giới. 

Ông Trần Đình Long sinh năm 1961, nguyên quán tại Hải Dương, tốt nghiệp cử nhân đại học Kinh tế Quốc dân năm 1986. Năm 30 tuổi, ông bắt đầu nghiệp kinh doanh khi khởi nghiệp cùng nhóm bạn đại học vào năm 1992, thành lập nên công ty TNHH Thiết bị Phụ tùng Hòa Phát, chủ yếu buôn đồ cũ từ Nga về, trước khi chuyển hướng xuất nhập khẩu bài bản.

Năm 1996, công ty TNHH Thiết bị Phụ tùng Hòa Phát chuyển hướng kinh doanh thép, rồi sản xuất thép, ông trở thành Chủ tịch HĐQT các công ty thuộc nhóm Hòa Phát. Từ năm 2005 đến nay, ông Long gắn bó với chức vụ Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Tập đoàn Hòa Phát và ông được ví như "vua" thép ở Việt Nam.

Sau thành công với thiết bị phụ tùng và thép, Hòa Phát lần lượt lấn sân sang nhiều lĩnh vực, từ nội thất (1995), điện lạnh (2001), bất động sản rồi mới đây là cả nông nghiệp. Nhưng dù trở thành công ty đa ngành, phần lớn kết quả kinh doanh của Hòa Phát vẫn đến từ sản phẩm cốt lõi là thép xây dựng và ống thép.

Không thích ồn ào, ông Long ít khi xuất hiện trên báo chí. Cổ đông của Hoà Phát chỉ nhìn thấy vị chủ tịch trong cuộc họp thường niên hàng năm. Theo phản ánh của nhiều cổ đông Hòa Phát thì ông Long, dù chỉ gặp một lần mỗi năm, cũng có thể nhớ mặt những cổ đông ấy đã đồng hành cùng doanh nghiệp như thế nào.

Vẻ ngoài khá bình tĩnh nhưng vị tỷ phú được Forbes công nhận là một người quyết liệt và dứt khoát trong các quyết định. Không ít lần cổ đông Hòa Phát tranh cãi gay gắt với ban lãnh đạo về kế hoạch kinh doanh và chế độ thù lao nhưng những bất đồng thường được giải quyết êm ái ngay sau những lời giải thích cặn kẽ của người đứng đầu tập đoàn.

Năm 2017, doanh thu hợp nhất Hòa Phát đạt 46.800 tỷ đồng, với lợi nhuận sau thuế ghi nhận mức cao nhất trong lịch sử khi đạt 8.000 tỷ đồng, vượt 33% so với kế hoạch và tăng 21% so với năm trước.

Cổ phiếu của Hòa Phát, nhờ vậy, đã ghi nhận đà tăng mạnh chỉ trong 3 tháng gần đây. Và điều này cũng là yếu tố giúp ông Long xuất hiện trong danh sách của Forbes, khi vị chủ tịch này đang sở hữu hơn 380 triệu cổ phiếu HPG.

Trong khi đó, ông Trần Bá Dương - Chủ tịch Thaco có lẽ là điểm khác nhất so với 3 vị tỷ phú trên.

Kể về con đường lập nghiệp, ông chủ Trường Hải nói bản thân lớn lên trong thời bao cấp, cha mất sớm, mẹ bươn chải nuôi các anh em ăn học.

"Tốt nghiệp Trường Đại học Bách khoa TP HCM, tôi xin làm công nhân sửa chữa ô tô, công việc đầu tiên của tôi là vét mỡ bò.

Sau đó, nhờ kiến thức trong nhà trường, tôi đưa ra dự án 'Chuyển đổi tay lái nghịch', dự án của tôi được Bộ GT-VT chấp nhận. Công ty giao cho tôi quản lý tổ sửa chữa lưu động, làm khoán, từ đó tôi có điều kiện tích luỹ và phát huy khả năng của mình. Năm 1997 tôi xin nghỉ và thành lập xưởng sửa chữa của riêng mình" - ông chủ Thaco từng chia sẻ.

Công ty cổ phần Ôtô Trường Hải (Thaco), do gia đình ông Dương sở hữu hơn 70% vốn là doanh nghiệp đứng thứ 2 trong bảng xếp hạng Top 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam dù chưa niêm yết trên thị trường chứng khoán.

Khác với những vị tỷ phú còn lại, tài sản của ông Dương không thể xác định biến động hàng ngày như giá cổ phiếu trên thị trường.

Không hay nói về những khối tài sản khổng lồ có lẽ là điểm chung giữa những tỷ phú trong danh sách năm nay, ông Dương cũng không phải là ngoại lệ. Ông Dương thành lập công ty Ôtô Trường Hải (Thaco) năm 1997. Ban đầu, họ bán xe, sau đó dần lắp ráp xe cho các thương hiệu nước ngoài, như KIA, Mazda và Peugeot. Năm 2016, Thaco trở thành hãng ôtô lớn nhất Việt Nam, với 32% thị phần, theo Forbes.

Từ những ngày đầu đi vào hoạt động, doanh nghiệp này đã chọn Mazda và KIA là hai thương hiệu để liên doanh, bởi đều chưa có nhà máy lớn ở khu vực, không bị cạnh tranh đồng thời có tương lai xuất khẩu. Lựa chọn lắp ráp với chiến lược định giá thấp hơn đối thủ, Trường Hải đã nhanh chóng trở thành là gã khổng lồ trong ngành, với thành công ở hai phân khúc xe thương mại và xe con. Ngoài ra, Thaco còn sản xuất xe Bus thương hiệu Việt và xe tải.

Theo báo cáo tài chính quý gần nhất, tổng tài sản của Trường Hải đạt hơn 55.500 tỷ đồng, với lợi nhuận sau thuế chưa phân phối hơn 17.000 tỷ đồng. Trên thị trường không chính thức (OTC), những lệnh chào mua cổ phiếu Thaco được đặt trong khoảng từ 65.000 đến 69.000 đồng, tương đương với vốn hóa ước tính nếu doanh nghiệp này lên sàn gần 5 tỷ USD.

Một điểm thú vị giữa Thaco và Vingroup - hai doanh nghiệp đứng đầu trên VNR500 là trong khi Thaco bắt đầu đầu tư mạnh vào lĩnh vực bất động sản với việc nắm quyền kiểm soát công ty Đầu tư Địa ốc Đại Quang Minh thì Vingroup cũng bắt đầu tiến vào lĩnh vực ôtô với việc thành lập VinFast.

Nên đọc