Định lượng hormone trong dịch sinh học bằng phương pháp LC-MS/MS giúp chẩn đoán bệnh sớm

Tại tọa đàm Cà phê công nghệ số 2 diễn ra sáng 24/9, tại Hà Nội, NCS. Nguyễn Văn Khanh, đại diện nhóm nghiên cứu Đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội đã giới thiệu ứng dụng phương pháp sắc ký lỏng ghép nối hai lần khối phổ (LC-MS/MS) để định lượng đồng thời các hormone steroid trong dịch sinh học.

Theo diễn giả, hormone là những chất trung gian hóa học thiết yếu liên quan đến các chức năng sinh lý khác nhau của cơ thể sống. Chúng kiểm soát và điều tiết hoạt động của các tế bào hoặc cơ quan trong cơ thể như tiêu hóa, chuyển hóa, hô hấp, chức năng mô, cảm nhận giác quan, ngủ, bài tiết, tiết sữa, stress, sinh trưởng và phát triển, di chuyển, sinh sản và tâm trạng.

Hormone steroid và tiền chất của chúng như cortisol, testosterone, estrone, estradiol, progesterone, DHT, DHEA,… được tổng hợp và chuyển hóa chủ yếu ở tuyến thượng thận, tuyến sinh dục của nam và nữ, thúc đẩy sự phát triển của đặc điểm giới tính thứ cấp, khả năng sinh sản và có các vai trò chức năng trong xương, não và các cơ quan khác.

Sự mất cân bằng hormone xảy ra khi một tuyến nội tiết sản sinh ra quá nhiều hoặc quá ít hormon và gây ra các bệnh nội tiết như tiểu đường, suy thượng thận, bệnh Cushing, béo phì, các bệnh tim mạch…

Do vậy, phát triển phương pháp định lượng hormone steroid trong dịch sinh học đóng vai trò trong việc nghiên cứu, chuẩn đoán và phòng ngừa sớm các bệnh hoặc sự thay đổi về nồng độ các hormone trong cơ thể.

Phương pháp sắc ký lỏng ghép nối khối phổ (LC-MS/MS) đã có sự phát triển vượt bậc trong các phòng thí nghiệm lâm sàng trong khoảng thời gian 10 - 15 năm vừa qua. Nó cung cấp tính phân tích đặc hiệu vượt trội so với xét nghiệm miễn dịch hoặc sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) cho các chất phân tích trọng lượng phân tử thấp và có hiệu suất cao hơn so với sắc ký khí khối phổ (GC-MS).

"Vì vậy, việc ứng dụng thành công phương pháp LC-MS/MS để định lượng đồng thời khoảng 10-15 hormone steroid giúp giảm thiểu chi phí cho người bệnh khi đo nồng độ các hormone cùng lúc, tăng độ nhạy, độ chính xác và độ tin cậy. Phương pháp này hứa hẹn trong tương lai sẽ được sử dụng rộng rãi trong các phòng thí nghiệm nội tiết và phòng phân tích dịch sinh học ở nước ta", NCS. Nguyễn Văn Khanh chia sẻ.

Cũng theo diễn giả, với phương phương này, nhóm nghiên cứu mong muốn kết hợp với các cơ quan, viện nghiên cứu, công ty, doanh nghiệp để đánh giá ảnh hưởng của thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khoẻ, các loại dược liệu quý… tới nồng độ các hormone steroid như cortisol, testosterol, estron, estradiol, progesteron, DHEA….

Ngoài ra, nhóm cũng mong muốn nghiên cứu sự ảnh hưởng của các yếu tố như môi trường sống tới nồng độ các hormone steroid trong cơ thể cũng như cung cấp dịch vụ đo hormone trong mẫu.

Với ứng dụng phương pháp LC-MS/MS để định lượng đồng thời các hormone steroid trong dịch sinh họ, đại diện Ban tổ chức cũng như khách mời đều khẳng định đây là vấn đề lĩnh vực y tế rất quan tâm. Các bệnh viện rất cần định lượng này, nếu chi phí thực sự hợp lý sẽ thu hút được khách hàng.

"Hi vọng với phương pháp của NCS. Nguyễn Văn Khanh giới thiệu, tất cả những ai tham gia tọa đàm trực tiếp và trực tuyến hôm nay có địa chỉ tin cậy để nếu cần khảo sát nghiên cứu liên quan đến việc đo nồng độ hormone trong cơ thể một cách chính xách có thể liên hệ với nhóm nghiên cứu", bà Nguyễn Thị Hương Liên - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Khoa học Công nghệ Việt Nam chia sẻ.