GS Trần Thanh Vân: ICISE mới chỉ là khởi đầu của cuộc cách mạng khoa học

Đại sứ Cộng hoà Pháp tại Việt Nam Olivier Brochet vừa thay mặt Tổng thống Emmanuel Macron trao Huân chương Bắc đẩu Bội tinh bậc Sĩ quan cho vợ chồng GS Trần Thanh Vân và GS Lê Kim Ngọc – hai nhà khoa học Việt kiều đã dành trọn đời cống hiến cho khoa học, giáo dục và các giá trị nhân văn.

Đại sứ Olivier Brochet trao Huân chương Bắc đẩu Bội tinh bậc Sĩ quan cho vợ chồng GS Trần Thanh Vân và GS Lê Kim Ngọc.

Phát biểu tại buổi lễ, GS Trần Thanh Vân chia sẻ: “Nếu nước Pháp là nơi nuôi dưỡng để ước mơ của tôi thành hiện thực, thì Việt Nam luôn là nơi tôi hướng về”. Câu nói đó gần như gói trọn hành trình gần sáu thập niên của ông cùng người bạn đời - GS Lê Kim Ngọc. Hành trình ấy là câu chuyện về niềm tin vào tri thức, về khát vọng đưa khoa học đến gần hơn với con người và quê hương.

Với GS Trần Thanh Vân, vinh dự nhận phần thưởng cao quý của nước Pháp không chỉ dành riêng cho ông mà còn là sự tri ân dành cho những người đồng hành, đặc biệt là người vợ – người cộng sự và cũng là nguồn động viên lớn nhất trong đời.

“Vinh dự này thuộc về tất cả những ai đã cùng chúng tôi tin vào giá trị của khoa học và nhân văn”, ông nói.

Hơn nửa thế kỷ trước, với “một cú cược điên rồ”, ông sáng lập chuỗi hội nghị khoa học quốc tế Gặp gỡ Moriond, nơi các nhà vật lý hàng đầu thế giới cùng trao đổi, tranh luận và mở ra những hướng nghiên cứu mới.

Từ nền tảng đó, ông tiếp tục khởi xướng Gặp gỡ Việt Nam và thành lập Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục Liên ngành (ICISE) tại Quy Nhơn – biểu tượng của khát vọng tri thức Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng chúc mừng vợ chồng GS Trần Thanh Vân và GS Lê Kim Ngọc.

“Chúng ta đã cùng nhau xây dựng tại Quy Nhơn một ‘viên ngọc dành cho khoa học và đối thoại’. Nhưng ICISE không phải là đích đến cuối cùng. Đó chỉ là điểm khởi đầu, là sự mở màn cho một hành trình đầy hứng khởi trong kỷ nguyên mới của cuộc cách mạng khoa học tại Việt Nam, được khởi xướng gần đây bởi Tổng Bí thư Tô Lâm”, GS Trần Thanh Vân nhấn mạnh.

Giữa phố biển yên bình, ICISE đã trở thành nơi giao thoa giữa con người, quốc gia và thế hệ. Nơi khoa học không chỉ là những phương trình mà là ngôn ngữ của đối thoại, của sẻ chia. Từ nơi ấy, Quy Nhơn được khơi dậy khát vọng trở thành “thủ phủ khoa học” của Việt Nam, nơi mỗi mùa hè đều có những cuộc hội thảo quốc tế quy tụ các nhà khoa học hàng đầu, trong đó có nhiều người đoạt giải Nobel.

Bên cạnh người chồng được biết đến với những cuộc “gặp gỡ khoa học”, GS Lê Kim Ngọc lại mang đến một ánh sáng khác: mềm mại, nhân văn và sâu thẳm. Bà chia sẻ rằng phần thưởng là “niềm vui hóa thành tri ân”, là sự ghi nhận không chỉ cho hai cá nhân mà cho cả những người bạn, những cộng sự, những thế hệ đã đồng hành và tiếp nối hành trình của họ.

Trung tâm ICISE tại thung lũng Quy Hoà.

GS Kim Ngọc cùng chồng luôn tự nhận mình là “những phu lát đường”, âm thầm đặt từng viên đá yêu thương để mở lối cho thế hệ sau. Bà ví ICISE như một khu rừng xanh, nơi bên cạnh những cây cổ thụ là những chồi non vươn lên mạnh mẽ. “Một thân cây đơn độc không tạo thành rừng, nhưng lá của tất cả các cây sẽ ấp ủ mầm hạt để đơm hoa kết trái như sa mạc sau cơn mưa”, bà nói.

Bà gửi gắm đến các thiếu nữ Việt Nam: hãy tin vào bản thân, dám ước mơ và không đánh mất bản sắc dù ở bất cứ đâu. Và với thế hệ trẻ, bà nhắn nhủ: khi biết lắng nghe để chia sẻ với người khác, chúng ta mới có thể xóa đi những rào cản để tình người được lan tỏa.

“Tiền bạc, danh vọng, phút chốc có thể trở thành mây khói, nhưng lòng từ bi và tình yêu mãi mãi in dấu thẳm sâu trong tâm trí con người và sẽ chuyển từ thế hệ này sang thế hệ khác”, GS Lê Kim Ngọc chia sẻ.

Các nhà khoa học trong nước và quốc tế quy tụ tại Trung tâm ICISE.

Nhìn lại hành trình hơn nửa thế kỷ của vợ chồng GS Trần Thanh Vân - GS Lê Kim Ngọc từ Paris đến Quy Nhơn, từ Moriond đến ICISE, người ta thấy không chỉ là một câu chuyện khoa học, mà còn là câu chuyện tình yêu, niềm tin và sự cống hiến không mệt mỏi cho quê hương. Khi được vinh danh phần thưởng cao quý nhất của nước Pháp, họ vẫn khiêm nhường gọi mình là “những người gieo hạt”. Nhưng những hạt mầm ấy đã nảy nở thành rừng, vươn xa, để lại dấu ấn sâu sắc về một hành trình nơi tri thức gặp gỡ lòng nhân ái.