Khẩu trang nào phù hợp với các đơn vị hồi sức cấp cứu trong điều trị COVID-19?

Theo đó, khẩu trang y tế (Medical mask hoặc Surgical mask) được nhân viên y tế sử dụng hàng ngày trong các cơ sở khám bệnh chữa bệnh, khi làm thủ thuật, phẫu thuật hoặc khi tiếp xúc với người bệnh có thể lây truyền qua giọt bắn, hô hấp. Tại Việt Nam, tiêu chuẩn khẩu trang y tế được quy định theo tiêu chuẩn TCVN 8389-2010.

Ngoài ra, để phòng chống dịch COVID-19, Quyết định số 5188/QĐ-BYT có quy định rõ về khẩu trang có hiệu lực lọc cao (Respirator mask), được hiểu là loại khẩu trang đạt chứng nhận N95 theo tiêu chuẩn của Viện An toàn và sức khỏe nghề nghiệp quốc gia Hoa Kỳ (NIOSH) hoặc tiêu chuẩn FFP2 của Liên minh châu Âu (EU) hoặc tương đương, được gọi chung là khẩu trang N95.

Các loại khẩu trang N95 bao gồm các loại đạt tiêu chuẩn tương đương phổ biến, như khẩu trang N95 tiêu chuẩn NIOSH-42C FR84 với Mỹ; khẩu trang FFP2 tiêu chuẩn EN 149-2001 với châu Âu; khẩu trang P2 tiêu chuẩn AS/NZ 1716:2012 với Úc và New Zealand; khẩu trang KN95 tiêu chuẩn GB2626-20 06 với Trung Quốc; khẩu trang DS tiêu chuẩn JMHLW – Notification 214, 2018 với Nhật Bản; khẩu trang cấp độ 1 (1st class) tiêu chuẩn KMOEL-2017-64 với Hàn Quốc.

Để đạt được các tiêu chuẩn của khẩu trang N95 đạt chuẩn NIOSH hoăc tương đương, các sản phẩm khẩu trang đều được trải qua các bài kiểm tra bao gồm: Khí dung NaCl để xác định hiệu quả lọc (filtration efficacy); Khí dung DOP (Dioctyl Phthalate) để xác định sự xâm nhập của hạt bụi và sức cản không khí (particle penetration and air flow resistance); Kiểm tra hít vào, thở ra (inhalation, exhalation) và độ rò rỉ của van nếu có (valve leak test).

Theo bảng phiên giải quy chuẩn do Công ty 3M cung cấp, hiệu quả của các loại khẩu trang đạt chuẩn N95 (bao gồm khẩu trang N95, khẩu trang FFP2, khẩu trang KN95, khẩu trang P2) trong các bài kiểm tra trên là tương đương nhau.

Tuy nhiên, có một bài kiểm tra rất quan trọng đối với khẩu trang dành cho nhân viên y tế, những người hoạt động trong môi trường nồng độ virus cao, là bài kiểm tra độ khí (fit factor - FF). Các bài kiểm tra này luôn luôn được thực hiện ở mức độ cơ bản nhất (gọi là fit check) mỗi khi các nhân viên y tế thực hiện mặc bảo hộ cá nhân (PPE) lên người.

Trong điều kiện phòng thí nghiệm, độ khít được đo bằng cách chia nồng độ hạt ở phía trong cho nồng độ hạt ở bên ngoài môi trường. Bài kiểm tra này được gọi là fit test, để phân biệt với fit check thường quy khi mặc bảo hộ lên người. Trong các nghiên cứu, độ khít lớn hơn hoặc bằng 100 hay độ rò rỉ nhỏ hơn hoặc bằng 5 được xem là các khẩu trang đạt chuẩn. Tuy nhiên, đối với tiêu chuẩn của OSHA hay tiêu chuẩn của các khẩu trang FFP, độ khít lớn hơn 10 (N95/FFP2) hoặc lớn hơn 20 (FFP3) đã được xem là khẩu trang đạt chuẩn.

Hiện tại, chưa có một nghiên cứu thống nhất nào để so sánh độ khít và độ rò rỉ của tất cả các khẩu trang có tiêu chuẩn tương đương. Tuy nhiên, đã có nhiều nghiên cứu so sánh đối kháng (head-to-head) giữa 2 khẩu trang thuộc 2 tiêu chuẩn khác nhau, cụ thể như sau:

Với các khẩu trang N95/FFP2/P2 được kiểm tra độ khít, các khẩu trang này đều có độ bảo vệ lớn hơn kỳ vọng (>20.5 so với 10), đủ để bảo vệ nhân viên y tế khỏi tác nhân gây bệnh, đặc biệt là trong môi trường nồng độ virus cao và thường xuyên phải thực hiện các thủ tục sinh khí dung. Mặc dù việc kiểm tra độ khít có thể phát sinh thêm chi phí, nhưng việc kiểm tra này rất cần thiết để bảo vệ nhân viên y tế nói riêng và hệ thống chăm sóc sức khỏe nói chung.

Trong nghiên cứu đăng trên Tạp chí Y khoa Hàn Quốc, J.-J. Park và các cộng sự đã chứng minh rằng, khẩu trang N95 do Công ty 3M sản xuất có hiệu quả bảo vệ cao hơn so với khẩu trang N95 khác, và vượt xa khẩu trang đạt chuẩn KF94, thể hiện qua các bài kiểm tra về fit factor và độ rò rỉ (leakage rate). Các tác giả còn chỉ rõ trong kết luận của mình rằng, đặc biệt khi thực hiện các thủ thuật tạo giọt bắn, khẩu trang N95 luôn luôn nên được ưu tiên so với khẩu trang KF94.

Trong nghiên cứu của Eugenia O’Kelly và các cộng sự, một lần nữa, khẩu trang N95 đạt chuẩn NIOSH lại chứng minh được hiệu quả bảo vệ vượt trội trong các bài kiểm tra độ khít so với khẩu trang KN95. Đặc biệt, khẩu trang KN95 cho hiệu quả bảo vệ không khác biệt nhiều so với khẩu trang y tế thông thường hay khẩu trang vải, một kết quả rất tệ nếu so sánh với yêu cầu bảo vệ của khẩu trang trong phòng chăm sóc đặc biệt.

Tuy nhiên, các tác giả cũng cho biết, hầu hết các khẩu trang N95 đều không đạt tiêu chuẩn phòng hộ, và trong bài kiểm tra này, chỉ có các khẩu trang của 3M là vượt qua tiêu chuẩn về độ khít.

Như vậy, việc lựa chọn khẩu trang cho các nhân viên y tế, đặc biệt là các bác sĩ hoạt động trong khu vực hồi sức cấp cứu là cực kì quan trọng. Không chỉ tránh gây lãng phí không cần thiết, việc lựa chọn khẩu trang và kiểm tra độ khít còn đảm bảo các nhân viên y tế không bị lây nhiễm chéo, tránh gây áp lực không cần thiết trên một hệ thống y tế vốn dĩ đã quá tải.

Để thực hiện được việc này, các loại khẩu trang N95 chuẩn NIOSH (Mỹ), FFP2/3 (châu Âu) và P2 (Úc, New Zealand) được khuyến cáo sử dụng cho các bác sĩ ở phòng hồi sức cấp cứu.

Hồi đầu năm 2021, chỉ trong vài tuần, các đặc vụ liên bang Mỹ đã tịch thu hơn 10 triệu khẩu trang N95 giả thương hiệu 3M. Đây là một phần trong kết quả của cuộc điều tra vẫn đang diễn ra nhằm chống hàng giả bán cho các bệnh viện, cơ sở y tế và cơ quan chính phủ.

Điều đó cho thấy khẩu trang N95 của 3M bị sản xuất và bán giả rất nhiều. Dưới đây là một số chú ý cơ bản nhất về khẩu trang N95.

Làm giả nhiều nhất là 3M – N95 – 1860 (loại khẩu trang chất lượng cao nhất cho chống dịch): màu xanh như hình dưới đây.

Hàng thật (như trong ảnh 1), khẩu trang có tem chữ nhật, có 7 màu trên tem khi đưa ra ngoài sáng, sản xuất tại nhà máy chính hãng 3M (thường là tại Singapore vì gần Việt Nam nhất, hoặc Mỹ)

Hàng giả (ảnh 2), tem tròn, đưa ra sáng ko đủ 7 màu hoặc/và ko sắc nét. Thường sản xuất, phân phối tại Trung Quốc hay Hong Kong.

Khuyến cáo chính thức của hãng 3M về khẩu trang giả (Ảnh 3+4)

Một số khẩu trang đạt chuẩn của hãng 3M.

Chú ý các dòng khẩu trang KHÔNG VAN và có chữ NIOSH trên mặt khẩu trang mới được dùng cho y, bác sỹ tiếp xúc với bệnh nhân COVID-19, đặc biệt các bác sỹ ICU – nơi có nồng độ virus rất cao.

Kiểm tra Lot Code