Tìm giải pháp công nghệ thiết thực cho người khuyết tật

Ngày nay, không thể phủ nhận sự phát triển của khoa học – công nghệ đã mang đến những lợi ích to lớn, giúp cuộc sống của con người tốt hơn, tiện lợi và dễ dàng hơn. Các đô thị và cộng đồng thông minh ngày càng trở nên phổ biến. Theo đó người dân sống trong các cộng đồng này được hưởng vô vàn tiện ích thông minh và mở mở rộng các cơ hội phát triển bản thân.

Tuy nhiên, điều này cũng đồng thời làm gia tăng những nguy cơ bất bình đẳng trong xã hội, đặc biệt đối với những nhóm yếu thế, trong đó bao gồm nhóm người khuyết tật (NKT), khi họ không được trang bị kiến thức cũng như thiết bị để theo kịp công nghệ mới.

Theo báo cáo kết quả thực hiện công tác về NKT (2022) của Uỷ ban Quốc gia về Người khuyết tật, cả nước có khoảng 6,2 triệu NKT, chiếm 7,06% dân số từ 2 tuổi trở lên. Số liệu này cho thấy, Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ NKT khá cao so với tổng dân số trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Tại toạ đàm “Thành phố thông minh không rào cản cho người khuyết tật" tổ chức tại TP Hồ Chí Minh ngày 17/4, ông Phạm Hồng Quất - Cục trưởng Cục Phát triển Thị trường và Doanh nghiệp Khoa học và Công nghệ (NATEC) nhấn mạnh, mọi đổi mới sáng tạo chính là để phục vụ con người, bao gồm cả các nhóm dễ bị tổn thương, để phát huy nội lực tổng thể phát triển xây dựng đất nước.

Bà Nguyễn Phương Linh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD) – United Way Việt Nam, Trưởng làng Sáng tạo Mở Xã hội, Techfest 2023 chia sẻ, nói đến công nghệ - thành phố thông minh không có chỉ ý nghĩa tập trung vào công nghệ thông minh, mà quan trọng hơn, công nghệ là để phục vụ con người, bảo đảm con người được an toàn, phát triển bền vững và không để ai bị bỏ lại phía sau.

Việt Nam có nhiều NKT, chiếm tới hơn 7% dân số nhưng vẫn còn nhiều rào cản khiến họ khó tiếp cận và tham gia các dịch vụ công cộng, đời sống kinh tế xã hội. Những rào cản này có thể được phần nào xoá bỏ và giảm thiểu nếu chúng ta sử dụng phương pháp thành phố thông minh phù hợp, công nghệ bao trùm dành cho tất cả mọi người.

Trong phần chia sẻ và thảo luận, nhiều NKT bày tỏ mong muốn nhận được sự hỗ trợ từ các bên liên quan để đáp ứng nhu cầu rất cụ thể của NKT như nhu cầu có các công cụ, ứng dụng được học tập cao hơn; những người mẹ khiếm thị kiểm soát được việc vắt sữa và cho con bú; giải pháp để NKT tiếp cận và sử dụng được các ứng dụng công nghệ mà không tốn nhiều chi phí...

Chia sẻ về các giải pháp công nghệ của thành phố thông minh, Tiến sĩ Phạm Nguyễn Hoài - Giảng viên Viện Đô thị thông minh và Quản lý, Trường Công nghệ và Thiết kế UEH cho rằng, giải pháp có thể bao gồm các công nghệ kỹ thuật hiện đại như: ứng dụng di động, cảm biến thông minh, hệ thống giao thông thông minh, thiết bị hỗ trợ thông minh. Công nghệ đóng vai trò quan trọng để NKT tiếp cận cơ sở vật chất và dịch vụ. Tuy nhiên, cần phải lưu ý, kể cả những công nghệ đơn giản nhất cũng có thể không dễ dàng được sử dụng và tiếp cận tới các đối tượng dễ bị tổn thương, bao gồm NKT.

Đại diện một số doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đã giới thiệu và chia sẻ về các giải pháp công nghệ thiết thực dành cho NKT để xoá bỏ các rào cản về tiếp cận cơ sở hạ tầng và dịch vụ. Các giải pháp, phương pháp và ứng dụng đổi mới sáng tạo mới được giới thiệu rất đa dạng như giải pháp di chuyển cho người khiếm thị, giải pháp vật liệu và lắp đặt lát đường hướng dẫn cho NKT, ứng dụng mua sắm cho NKT, ứng dụng bàn phím thông minh, sách và phần mềm giọng nói, bàn tay giả... đều được thiết kế tâm huyết dựa trên nhu cầu của NKT.

Bà Hooyung Young - Phó chủ tịch tổ chức United Way Worldwide phụ trách khu vực Đông Nam Á, Hàn Quốc & Nhật Bản nhấn mạnh, tinh thần đổi mới sáng tạo, thành tựu khoa học công nghệ phục vụ con người sẽ luôn cần đi đôi cùng sự đoàn kết hợp tác của các bên liên quan, cả hệ sinh thái để tạo nên sự thay đổi, bảo đảm sự phát triển bền vững, bao trùm và không để ai bị bỏ lại phía sau.