Tổng Bí thư: Chú trọng gỡ rào cản thế chế để khoa học công nghệ bứt phá

Thông điệp được Tổng Bí thư Tô Lâm - Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số nhấn mạnh tại phiên họp thứ nhất của Ban Chỉ đạo diễn ra tại Trụ sở Trung ương Đảng ngày 20/1.

Phiên họp tập trung thảo luận về chương trình công tác năm 2025, quy chế làm việc và các đề xuất quan trọng nhằm thúc đẩy triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW.

Sau khi nghe báo cáo về chương trình công tác năm 2025 của Ban Chỉ đạo và các thành viên Ban Chỉ đạo thảo luận, phát biểu kết luận, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, cần quán triệt một số quan điểm có tính nguyên tắc, đó là việc triển khai các nhiệm vụ cần có trọng tâm, trọng điểm, nhấn vào những nội dung cốt lõi nêu trong Nghị quyết số 57-NQ/TW. Đặc biệt chú trọng tháo gỡ các rào cản về thể chế để phát triển khoa học công nghệ.

Ban Chỉ đạo cần hoạt động hiệu quả, tránh hình thức, phát huy vai trò của từng thành viên và lắng nghe ý kiến từ chuyên gia, cơ sở. Các nhiệm vụ cần được phân công cụ thể, đo lường bằng chỉ số rõ ràng và thực hiện với tiến độ khẩn trương, quyết liệt.

Tại Phiên họp, Tổng Bí thư cơ bản nhất trí với chương trình công tác năm 2025 và yêu cầu bổ sung các vấn đề phát sinh từ thực tiễn. Tổng Bí thư cũng đồng tình với việc xây dựng Hội đồng Tư vấn quốc gia, trong đó cân đối sự tham gia của các nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành, đại diện doanh nghiệp và nhà quản lý nhằm tăng tính hiệu quả thực tiễn.

Thủ tướng Chính phủ và các Phó Trưởng Ban Chỉ đạo được giao nhiệm vụ phát động phong trào thi đua toàn quốc thực hiện Nghị quyết 57. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần cải cách cơ chế quản lý tài chính trong nghiên cứu khoa học, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng quyền tự chủ sử dụng kinh phí nghiên cứu và tập trung đầu tư vào các tổ chức nghiên cứu trọng điểm.

Chính phủ cũng được yêu cầu xây dựng chính sách thu hút nhân tài trong và ngoài nước, đồng thời sửa đổi, bổ sung các luật liên quan để tạo hành lang pháp lý thuận lợi.

Tổng Bí thư chỉ đạo các bộ ngành thực hiện các nhiệm vụ cụ thể, trong đó Bộ Công an triển khai phát triển hệ sinh thái Đề án 06 và Trung tâm dữ liệu quốc gia; Bộ Thông tin và Truyền thông phát triển mạng di động 5G trên toàn quốc; Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng Chương trình phát triển công nghệ và công nghiệp chiến lược; Bộ Tài chính bảo đảm ngân sách cho các công nghệ chiến lược; Bộ Kế hoạch và Đầu tư ban hành chính sách hợp tác công tư nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Tổng Bí thư yêu cầu từng thành viên Ban Chỉ đạo xây dựng chương trình hành động cá nhân, bảo đảm trách nhiệm và quyết tâm cao. Ban Chỉ đạo không chỉ định hướng mà cần hành động quyết liệt để nhanh chóng biến các mục tiêu của Nghị quyết 57 thành hiện thực, góp phần đưa khoa học công nghệ trở thành động lực phát triển đất nước.

Trước đó, tại hội nghị toàn quốc về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia được tổ chức ngày 13/1 tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị được ví như một “khoán 10” trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, định hướng chiến lược phát triển mạnh mẽ.

Tuy nhiên, theo Tổng Bí thư, các Nghị quyết của Trung ương chưa đạt mục tiêu đề ra. Các hạn chế như thủ tục hành chính phức tạp khiến nhà khoa học mất 50% thời gian, nguồn lực cho khoa học công nghệ còn hạn chế khi kinh phí dành cho nghiên cứu chỉ đạt 0,7% GDP, thấp hơn nhiều so với mức trung bình 2% ở các nước phát triển. Nhiều cơ quan chưa mạnh dạn chấp nhận rủi ro, không thương mại hóa được sản phẩm và tồn tại tình trạng “làm kinh tế biến tướng” qua các đề tài nghiên cứu. Nguyên nhân chính của tình trạng này là khâu tổ chức thực hiện.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, Nghị quyết 57 không thay thế các nghị quyết trước nhưng là "nghị quyết giải phóng tư duy khoa học, nghị quyết của hành động".

Do đó, Tổng Bí thư kỳ vọng nghị quyết sẽ xóa bỏ rào cản, giải phóng năng lực, thúc đẩy đột phá trong khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để tạo nền tảng phát triển bền vững cho đất nước trong thời kỳ mới...