Trò chuyện cùng Chủ tịch Điện Quang - Hồ Quỳnh Hưng

Thuộc thế hệ doanh nhân 7X, niềm đam mê công nghệ đã giúp doanh nhân Hồ Quỳnh Hưng chèo lái con thuyền Điện Quang qua những cuộc cách mạng lớn, từ LED cho đến 4.0; và tạo nên sự khác biệt trong lĩnh vực điện cũng như chiếu sáng, mang đến những trải nghiệm sống mới mẻ cho khách hàng.

Đảm nhận vị trí Chủ tịch HĐQT kiêm CEO CTCP Bóng đèn Điện Quang từ 2010, 8 năm chèo lái con thuyền Điện Quang đã cho anh những trải nghiệm nào để tiếp tục đưa doanh nghiệp tiến về phía trước?

Chủ tịch Điện Quang - doanh nhân Hồ Quỳnh Hưng

Xác định luôn là đơn vị dẫn đầu về công nghệ, Điện Quang đi đầu cả nước trong sản xuất đèn huỳnh quang, sau đó là đèn compact vào năm 2000, và bắt đầu đầu tư cho các sản phẩm chiếu sáng LED với các ưu điểm như hiệu suất năng lượng cao, bền, thân thiện với môi trường từ năm 2007. Thế nhưng, giá lúc đó còn cao, người dân chưa biết nhiều, nên chưa dùng nhiều. Điện Quang đã đầu tư khá lớn cho chiến lược truyền thông về LED, liên tiếp tổ chức các sự kiện để người dân hiểu vai trò, lợi ích của LED; và đến giờ, LED đã trở thành dòng sản phẩm quá phổ thông.

Làm chủ cuộc cách mạng về chiếu sáng điện tử với chúng tôi có thách thức, có thú vị, vì mình đã vượt qua được.Bản thân Điện Quang định hướng xuyên suốt qua nhiều thế hệ lãnh đạo, đó là xây dựng nền tảng văn hóa, xây dựng hệ thống luôn đề cao sự sáng tạo. Từ tuyển dụng, đào tạo đều xoay quanh trục sáng tạo đó.

Với con người, khả năng chuyên môn chỉ là một phần, tôi đánh giá cao tính đam mê, sáng tạo, và luôn có những bài kiểm tra xem người đó có đi theo lối mòn hay không?Trong quá trình phát triển, chúng tôi khuyến khích anh em trẻ sẵn sàng đi theo hướng mới, sai cứ làm, tôi chịu. Vì có sai mới có cái mới.Chính văn hóa xuyên suốt đó, kèm theo sứ mệnh của Điện Quang là ngoài nhu cầu làm giàu chính đáng cho nhân viên, cổ đông, còn phải góp ích cho đời, làm cho cuộc sống tươi sáng, lung linh sắc màu hơn, mang lại sự tiện nghi cho người dân thông qua sản phẩm, dịch vụ của mình đã giúp cho anh em luôn tiếp nhận cái mới một cách hào hứng và đam mê.

Cuộc cách mạng 4.0 với big data, trí tuệ nhân tạo… đang là xu hướng tất yếu. Những nghiên cứu đã đưa vào ứng dụng của Điện Quang vừa tung ra năm 2018 không phải ngay lập tức là có.Ngay từ 2016, khi HĐQT xây dựng chiến lược mới, chúng tôi đã nhìn thấy khi sản phẩm LED trở thành phổ thông, chắc chắn cạnh tranh về giá rất lớn, nếu sa đà sẽ mất ưu thế cạnh tranh, nên đã quyết định chuyển qua sản phẩm có ứng dụng công nghệ cao.

Vậy Điện Quang đã chuẩn bị thế nào cho giấc mơ lớn của mình về cuộc cách mạng chiếu sáng và ứng dụng thông minh, với ba dòng sản phẩm vừa ra mắt?

Đây là lĩnh vực hoàn toàn khác, đòi hỏi mô hình tổ chức đột phá, cơ chế cũng mới, không tập trung vào máy móc, thiết bị, mà cần con người có trình độ cao rất nhiều, không thể đào tạo từ từ trong đội ngũ. Chúng tôi phải kiếm người có nghề, từ nước ngoài về giúp mình thành lập khối Internet vạn vật (IoT) chuyên sâu trong mảng nghiên cứu, ứng dụng, để cung cấp cho người tiêu dùng các sản phẩm, giải pháp và dịch vụ như hệ sinh thái thông minh.

Ngoài 5 nhà máy đã có (trong đó 1 nhà máy đặt tại Venezuela), Điện Quang còn tập trung nguồn lực xây dựng nhà máy mới, sau hai năm từ thiết kế, thi công, đã đi vào hoạt động tại Khu công nghệ cao TP.HCM với kinh phí 600 tỷ đồng. Ngay tại đây có trung tâm nghiên cứu luôn.Ba giải pháp vừa ra mắt tại TP.HCM tháng 8/2018 là Điện Quang Apollo - hệ chiếu sáng thông minh điều khiển trên 16 triệu màu, sử dụng công nghệ tiên tiến nhất thế giới Bluetooth 5.0 Mesh Network. Nhờ đi sau nên Điện Quang có thể đi ngay vào công nghệ mới nhất, các bóng đèn kết nối với nhau, có thể điều khiển 1 hoặc nhiều bóng theo kịch bản định trước.

Hệ thứ hai là nhà thông minh DQhome, hơi khác Apollo, người tiêu dùng có thể tự mua về lắp đặt mà không cần chuyên gia. Đáp ứng nhu cầu người dân điều khiển khi ra ngoài, DQhome có thể điều khiển các thiết bị điện nói chung mọi lúc mọi nơi, đẩy lên internet giải quyết bài toán tiện nghi, an toàn;

Thứ ba là thuần về dịch vụ Homecare, kết nối hệ thống điện với người tiêu dùng và các nhãn hàng, đặc biệt khi bạn cần tìm thợ điện, có ngay kỹ thuật điện chứng chỉ đàng hoàng, tạo hệ sinh thái này để họ kết nối với nhau. Từ giá cả, sản phẩm đều trên app hết, không đẩy giá lên cao được.

Ba giải pháp công nghệ này đã đồng thời được ra đời từ đây sau hai năm chuẩn bị. Công tác nghiên cứu chúng tôi không làm tuần tự, mà thật sự chuyên nghiệp theo định hướng công ty công nghệ, có cả sản phẩm phần cứng, phần mềm, hệ sinh thái.

Hiện trong thực tế điều hành, nhiều CEO đang đuối trước 4.0, riêng với anh, để hài hòa giữa một nhà khoa học và doanh nhân đòi hỏi nỗ lực của như thế nào?

May mắn đi theo công nghệ đúng là nghề của tôi. Tốt nghiệp Bách khoa chuyên ngành khoa học máy tính, kết hợp với tính thực tiễn của một thạc sĩ quản trị kinh doanh Mỹ, tôi rất thích nghiên cứu phát triển, dành khá nhiều thời gian nghiên cứu khoa học công nghệ cùng quản trị.Tôi thường nói đùa với anh em “5 năm nữa tôi không làm quản trị nữa, mà chỉ làm nghiên cứu phát triển”.

Thật sự đã là đam mê thì không có gì là khó khăn cả, tôi hiểu được công nghệ mới mà mình đang triển khai. Làm công tác quản trị càng lâu, mới thấm thía phát triển công nghệ phải luôn gắn liền với mục tiêu dành cho ai. Chứ ra sản phẩm rất mỹ miều, tuyệt vời, nhưng không gắn với đời sống người dân thì cũng vô nghĩa.Ví dụ, giải pháp ngôi nhà thông minh, chúng tôi không mua các sản phẩm công nghệ của nước ngoài đã có sẵn, mà tập trung nghiên cứu công nghệ đặc thù phục vụ ngôi nhà của người Việt, nhà ống nhiều, giữa các tầng bê tông dày, để tìm ra công nghệ mới giá thành phù hợp. Vì công nghệ nước ngoài giá thành đắt, lại không thích hợp với người Việt.

Thiết bị ngoại vi của Điện Quang cũng khác, của nước ngoài chỉ nhận tín hiệu, còn mình vừa nhận vừa phát, giúp cho đi xuyên tầng được, có thể điều khiển từ tầng 1 đến tầng 4. Đây là điểm khác biệt lớn nhất so với các sản phẩm cùng loại đang có trên thị trường, nhờ vậy không cần nhiều bộ điều khiển trung tâm, giá không bị đội lên. Người Việt Nam nhu cầu sản phẩm công nghệ rất lớn, nhất là người trẻ, nhưng kinh phí bỏ ra vừa phải, mình phải tính. Bộ đèn Apollo giá chỉ bằng 1/3 so với quốc tế, còn Việt Nam thì chưa có hãng nào làm.

Trong quá trình nghiên cứu thị trường, bài toán nào anh đặt lên hàng đầu, để đáp ứng nhu cầu sử dụng của người dân?

Chúng tôi làm nghiên cứu thị trường rất kỹ, câu hỏi đầu tiên được đặt ra là làm thế nào “giải” được bài toán “quên” của khách hàng. Nhất là với những người ở chung cư, việc quên tắt điện máy lạnh, phòng tắm, bếp… có thể dẫn đến nguy cơ cháy nổ rất nguy hiểm. Công nghệ thông minh đã vào từng ngôi nhà, nằm trên chiếc điện thoại, làm cho cuộc sống rất tiện nghi.Khi có nhiều công tắc điện quá, không biết dùng công tắc nào, đối với giải pháp này, làm trực quan, đưa luôn lên điện thoại, không chỉ điều khiển bằng công tắc, chỉ sờ vào điện thoại là được. Hoặc tạo ra ngữ cảnh, ví dụ khi vào gara để xe bạn bật hết đèn lên, nhưng khi ra muốn để lại cái đèn cầu thang để nhìn thấy đường đi… ngữ cảnh đó được lập trình để tự động điều khiển, có nút có thể lập trình được. Việc đó công tắc thông minh làm được ngay, thế giới đã làm rồi.

Ánh sáng không chỉ tốt cho sức khỏe, cho tâm trạng, mà còn rất liên quan đến phong thủy. Theo số liệu nghiên cứu, doanh số sản phẩm thông minh chiếu sáng lên đến hàng tỷ USD tại Mỹ. Mình làm cho người Việt, nên còn đưa ra giải pháp mà nước ngoài không có như chiếu sáng phong thủy.Ví dụ trong nhà, khi nằm nghỉ muốn ánh sáng phù hợp với mệnh của mình. Chỉ cần có phần mềm, nhập tuổi vô, cho biết màu gì hợp, màu gì nên tránh, bấm là ra ngay. Màu sắc tác dụng đến sức khỏe và rất lớn, màu cam làm cho mình có thêm năng lượng, nhưng chỉ phù hợp vào buổi sáng. Buổi tối bạn cần màu dịu dàng như xanh lá cây chẳng hạn.Hệ thống phần mềm Apollo có 8 kịch bản ánh sáng dành cho bạn từ đi ngủ, ăn cơm, làm việc, hội hè… tất cả bảng màu này đã được khoa học định nghĩa rồi, mình chỉ giúp công cụ thôi. Các hãng máy bay nghiên cứu ánh sáng kỹ lắm, ngủ ánh sáng khác, tỉnh dậy khác, đi toa lét sáng khác, cho con người mình dịu xuống.

Cái bắt tay chiến lược với FPT, Qualcomm, Amazon… sẽ gia tăng sức mạnh cho Điện Quang như thế nào thưa anh?

Ngành chiếu sáng thì hẹp, nhưng công nghệ thì rộng vô cùng, đi một mình chậm lắm, phải hợp tác tối đa mới phát triển, trong chiến lược chúng tôi mở hết tầm kết nối có thể, trong nội bộ cũng khuyến khích anh em hợp tác. Mình có thế mạnh phần cứng, FPT có thế mạnh phần mềm, ví dụ sử dụng ngôn ngữ tiếng nói điều khiển, trí tuệ nhân tạo…

FPT sẽ chịu trách nhiệm phát triển toàn bộ phần mềm điều khiển ứng dụng trên thiết bị di động, phối hợp cùng Điện Quang viết phần mềm nhúng cho sản phẩm hợp tác, xây dựng các thư viện và giao thức lập trình cho các đối tác phát triển giải pháp mới quan nền tảng điện toán đám mây… Đây sẽ là thiết bị điện, chiếu sáng thông minh do người Việt hoàn toàn tự chủ về công nghệ và sản xuất. FPT đang xây dựng hệ sinh thái, mình có tham vọng thiết bị phần cứng thông minh, hệ sinh thái của họ đầu tiên điều khiển hệ bóng đèn của mình.

Qualcomm, công ty bán dẫn toàn cầu của Mỹ cực mạnh về Chip, Amazon là tập đoàn hàng đầu về Big Data. Cả hai hãng đều đang tập trung phát triển trí tuệ nhân tạo, mình cần họ, ngược lại họ có định hướng, tìm ra điểm mạnh của mình để hợp tác phát triển, Qualcomm hỗ trợ về Chip, Amazon mạnh về dữ liệu, trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, bảo mật… mình hợp tác để ứng dụng.

Họ cũng giúp mình về đào tạo con người nữa, hợp tác cởi mở lắm.Họ định hướng mảng IoT là mảng tương lai… vì thấy thị trường điện thoại tương đối bão hòa.Tiềm năng IoT thế giới rất lớn, nếu tất cả các thiết bị dùng điện đều được kết nối hết, làm được rất nhiều việc.Thu thập thông tin từ big data có thể nhận biết thói quen của con người nữa, ví dụ như thấy bạn đang mệt có thể tự động chỉnh ánh sáng phù hợp, đó là câu chuyện không còn xa vời nữa.

Anh có thể cho biết giá thành của một ngôi nhà thông minh?

Những căn hộ hai phòng ngủ cơ bản giá khoảng 22 triệu để trở thành căn nhà thông minh. Theo tôi như thế là… quá rẻ! Khi triển khai tùy theo các gói khác nhau, tùy cấp độ, nhưng nhìn chung là phù hợp thu nhập trung bình của người Việt.

Ba chị em trong gia đình anh đều đảm nhận vai trò lãnh đạo trong các công ty lớn, truyền thống nào trong gia đình được coi trọng nhất?

Nhà tôi có truyền thống làm nghề giáo, không phải truyền thống doanh nhân. Cha mẹ tôi luôn dặn dò các con khó khăn mấy cũng phải học hành đàng hoàng, tới nơi tới chốn. Anh chị em tôi học xong cái này, lại học tiếp cái khác, học mãi, học mãi. Các con cháu trong nhà cũng vậy.Anh chị em tôi xuất thân đều là dân kỹ thuật hết, mỗi chị Hồ Thị Kim Thoa làm dân kinh tế thôi. Còn tôi trong thẳm sâu vẫn đam mê kỹ thuật hơn là làm quản trị.Trong kỹ thuật phải luôn chính xác, có hoạch định rõ ràng, khi bước sang kinh doanh thì phải nhìn vận hành dòng tiền, lại tiếp tục học nữa, không học không thể hiểu để làm được.

Trước mỗi quyết định khó khăn, mang tính bước ngoặt của công ty, của chính mình, anh thường ưu tiên điều gì?

Cái gốc của văn hóa là sáng tạo, mở, nên ở Điện Quang nhân viên và sếp tranh luận thoải mái, sếp nói sai là bình thường. Tôi chấp nhận văn hóa tranh cãi. Làm quản lý, đầu tiên là định hướng, tạo văn hóa làm việc, còn về chuyên môn khuyến khích anh em phát huy thế mạnh của mình. Chính vì thế mà không khí làm việc trong công ty lúc nào cũng hứng khởi, anh em không thấy vất vả, dù thức trắng mấy đêm vẫn vui vẻ, bởi được làm sản phẩm mang tính dẫn đầu, có tính sáng tạo cao, thấy sướng lắm. Ngay cả bộ phận truyền thông khi làm Apollo, không thể lấy bóng đèn ra giới thiệu, mà phải thiết kế cả một không gian cho ánh sáng.

Sáng tạo đòi hỏi sự rộng lượng, trách nhiệm. Rộng lượng không phải của người trên với người dưới, mà cả người dưới với người trên nữa, tôn trọng ý kiến khác lạ, khuyến khích sáng tạo, cùng xây dựng ý tưởng khác biệt, chính là sáng tạo có trách nhiệm. Mỗi nghề mỗi khác, làm nghệ thuật giới hạn ít, còn nghề mình phải bảo đảm lợi ích cho ba ông chủ: Khách hàng, cổ đông và người lao động, không đi ngoài quỹ đạo đó được. Làm sản phẩm bán giá cao ngất ngưởng thì người tiêu dùng đâu có vui, cũng không đạt yêu cầu.

Sự cố ập đến với Điện Quang năm 2017 khi vai trò của Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa bị soi xét đã khiến cho cổ phiếu DQC “bốc hơi” hàng chục tỷ đồng, lúc đó tâm trạng của anh thế nào?

Lúc đó tôi thực sự hơi “khó chịu”. Anh em trong công ty, đối tác đều hiểu, mình không gặp khó khăn lắm, sự cố chỉ khiến cho anh em càng đoàn kết…Chỉ khó chịu vì thông tin chỉ một chiều, câu chuyện Điện Quang luôn đứng trong top 300 công ty đóng góp nhiều nhất cho đất nước, làm việc rất hiệu quả nhiều năm qua là quá rõ ràng.Nhưng nhiều thông tin xấu không đúng, anh em sẽ bức. May mắn là những hiểu lầm đã qua rồi, tôi không muốn nhắc lại nữa.Mỗi công ty đều có giai đoạn rất khó khăn, Điện Quang cũng từng trải qua rất nhiều khó khăn rồi, tưởng bứt luôn ấy chứ, nhất là giai đoạn trước cổ phần hóa, khó khăn gấp mười, phải chạy ăn từng bữa ấy chứ, giờ khó khăn thế… không là gì cả. Vai trò của truyền thông rất quan trọng. Các anh chị báo chí gắn bó với Điện Quang mấy chục năm nay, dù chẳng nhờ vả gì đâu, nhưng đã lên tiếng khi câu chuyện vừa rồi xảy ra. Các anh chị ấy cũng hiểu cả, mình cũng được chia sẻ.

Vậy đâu là cái neo đã giữ anh lại trong một tâm thế lúc nào cũng suy nghĩ tích cực, khúc chiết như thế trước mọi sóng gió, thị phi?

Mục đích sống của tôi cũng chính là sứ mệnh của Điện Quang, nhằm mang lại sự tiện nghi, an toàn, thẩm mỹ cho cuộc sống của người Việt. Công ty có sứ mệnh hợp lý khiến cho mình đi làm thấy có ý nghĩa. Các công ty Nhật luôn nhấn mạnh yếu tố phục vụ, cống hiến trong triết lý kinh doanh, điều này rất đúng, người tiêu dùng chẳng để mình thiệt đâu. Đưa ra yếu tố phục vụ trước, anh em sẽ mang tinh thần cống hiến là tiên phong trong mọi hành động, sáng tạo. Làm tốt sẽ được đãi ngộ phù hợp, đó là luật nhân quả.