CEO Lê Bá Thông: Khác biệt tạo nên năng lượng lãnh đạo

"Muốn đi nhanh thì đi một mình, muốn đi xa thì cùng bạn đồng hành". Câu nói này thật đúng với ban lãnh đạo TTT Corporation trên hành trình 26 năm "sống đẹp, làm đẹp" trong lĩnh vực nội thất, với những công trình đáng tự hào trên một số tỉnh, thành.

Điều đặc biệt là thay vì lựa chọn đồng hành cùng những người có cá tính và sở thích giống mình, thì bộ ba sáng lập Trần Minh Tâm, Trần Khánh Trung, Lê Bá Thông lại chọn đi cùng những người khác biệt về chuyên môn lẫn tính cách. Để hiểu rõ câu chuyện về sự khác biệt tạo nên năng lượng lãnh đạo doanh nghiệp, Doanh Nhân Sài Gòn đã trò chuyện với ông Lê Bá Thông - Tổng giám đốc TTT Corporation

Doanh nhân Lê Bá Thông - Tổng giám đốc TTT Corporation.

Có thể thấy hai chữ "T" đồng hành cùng ông thật khác biệt về tính cách, nhưng lại làm nên một doanh nghiệp đi khá xa trên con đường phát triển...

Ban đầu là ba người sáng lập, đến nay là bảy người trong ban quản trị TTT Corporation đều rất khác nhau về nhiều mặt chứ không chỉ là tính cách. Nhưng chúng tôi có chung lòng yêu thương con người và tinh thần trách nhiệm. Ở bất cứ công trình nào, dù lớn hay nhỏ, chúng tôi đều làm việc bằng cái tâm. Trong kinh doanh, chúng tôi đặt tình cảm vào mọi quyết định.

Chúng tôi sẽ không đưa ra quyết định nào đó nếu biết sẽ gây thiệt thòi cho đối tác, cộng sự, nhân viên. Chuyện buộc nhân viên nào đó thôi việc là hết sức khó khăn đối với ban quản trị. Có thể những người khác trong ban lãnh đạo không thể hiện tình cảm bằng những ngôn từ hoa mỹ, nhưng họ đều muốn có một cuộc sống thật ý nghĩa, để khi về cát bụi vẫn để lại tiếng thơm cho đời.

Tính cách cũng như chuyên môn giữa chúng tôi thì quả là rất khác biệt. Hồi trước, tôi nghĩ đơn thuần đó là sự bổ sung "mặt khuyết" của nhau. Về sau, khi có dịp tham gia lớp "Lãnh đạo thiền" của TS. Ginny Whitelaw - Chủ tịch Viện Lãnh đạo tập trung (Focus Leadership) và Viện Lãnh đạo thiền (Leadership Institute) ở Mỹ, tôi mới biết đó chính là sự bổ sung về năng lượng lãnh đạo cần thiết trong một doanh nghiệp.

Những nguồn năng lượng đó là gì, thưa ông?

Có bốn nguồn năng lượng chính. Thứ nhất là năng lượng tầm nhìn giúp tìm kiếm, kết nối và hòa hợp các ý tưởng để tạo sức mạnh cho doanh nghiệp. Thứ hai là năng lượng dẫn dắt, giúp con người có khả năng thúc đẩy nhiều người khác hướng về mục tiêu, chạy đua với thời gian để tiến về phía trước. Thứ ba là năng lượng tổ chức, giúp khả năng vận hành doanh nghiệp một cách khoa học, bài bản và hiệu quả.Thứ tư, năng lượng hợp tác là sự kết nối với người khác một cách tự nhiên để đạt được hiệu quả trong công việc. Ban lãnh đạo có bốn nguồn năng lượng này đủ mạnh thì điều hành doanh nghiệp thành công. Ban lãnh đạo không có đủ năng lượng dẫn dắt thì không thể thúc đẩy doanh nghiệp đạt được mục tiêu đề ra, không có năng lượng tầm nhìn thì dễ dẫn doanh nghiệp đi sai đường.

Chẳng hạn như tôi có nguồn năng lượng dẫn dắt và năng lượng hợp tác mạnh hơn nhiều so với năng lượng tầm nhìn và năng lượng tổ chức, vì vậy tôi kết hợp với hai thành viên trong ban quản trị, bổ sung hai nguồn năng lượng còn lại, từ đó bộ ba chúng tôi mới phát triển TTT Corporation thành công.

Khi trò chuyện với các bạn trẻ, tôi thường nói, nếu hai ba người quyết định khởi nghiệp vì hợp nhau thì nguy cơ thất bại là rất lớn. Vì khi ra quyết định mà không có người phản biện thì doanh nghiệp không có động lực để sáng tạo và phát triển.Điều không kém phần quan trọng là những người đồng hành phải biết công nhận người khác giỏi hơn mình, đó là điều không dễ dàng, nhất là đối với những người trẻ. May mắn là những người tại TTT đều sẵn sàng công nhận tài năng của người khác, dù ban lãnh đạo ba người trước đây hay bảy người sau này.

Về sau ông mới biết về bốn nguồn năng lượng, còn cách đây hơn 20 năm, việc hợp tác với hai chữ "T" còn lại chỉ là ngẫu hứng?

Sâu xa hơn là cái duyên. Nhưng duyên là do tìm kiếm, chứ không phải tự nhiên mà có. Chúng tôi may mắn vì tìm được nhau rất nhanh, trong khi có người có thể mất đến năm, mười năm mới tìm được người đồng hành.Nhưng thời gian không quan trọng bằng tìm được người có thể bổ sung những nguồn năng lượng còn thiếu của mình. Muốn như vậy, người khởi nghiệp phải hiểu chính mình, biết rõ điểm mạnh, điểm yếu của bản thân thì đi tìm người đồng hành mới hiệu quả. Điều này cũng đúng trong quan hệ hôn nhân.

Nếu lỡ chọn phải người không phù hợp và không bổ sung năng lượng hiệu quả khi khởi nghiệp, không lẽ phải... chia tay?

Không đến nỗi như vậy. Thật may là cả bốn nguồn năng lượng nói trên đều cải thiện được nhờ vào sự kiên trì luyện tập một cách khoa học. Tuy nhiên, việc tăng các nguồn năng lượng nhờ luyện tập cũng chỉ là hữu hạn. Tôi đang tập bổ sung tính tổ chức, trong đó có một điều quan trọng là loại bỏ những thứ không phù hợp với tính tổ chức, tức phải có bài tập "nói không".

Trước đây, mỗi lần từ chối người khác tôi đều sợ người ta buồn. Nhưng từ những phân tích về tính hai mặt của một vấn đề, tôi nhận ra rằng đôi khi biết từ chối đúng lúc thì tốt cho cả hai phía. Vì vậy, gần đây TTT đã từ chối các công trình thấy không phù hợp, chứ không còn "cả nể” như trước. Tôi cũng thường khuyên nhân viên biết "bỏ bớt công việc kém hiệu quả” để tăng năng suất lao động.

Bỏ bớt việc để tăng năng suất lao động, nghe có vẻ mâu thuẫn?

Đầu tiên phải phân cấp công việc. Nếu 20% công việc quan trọng nhất được hoàn thành, có thể 80% công việc còn lại cũng tự nhiên được giải quyết. Có một quy luật 20/80 (nguyên lý Pareto) nói rằng 20% công việc quan trọng sẽ tạo ra 80% thành quả công việc. Như vậy, phải biết bỏ đi 80% công việc kém hiệu quả để tập trung thời gian, sức lực cho 20% công việc quan trọng mỗi ngày, như vậy doanh nghiệp mới tăng được năng suất lao động.

Nhưng việc nhận biết đâu là 20% công việc ưu tiên là điều không dễ, mà buông bỏ 80% việc khác lại càng khó khăn hơn. Nếu thực hiện được, đây là sự chuyến biến mạnh mẽ trong tâm thức. Với nhân viên, tôi hướng dẫn họ lập kế hoạch hằng ngày và đặt câu hỏi: "Hai mươi phần trăm công việc nào làm được trong số này sẽ cho tôi 80% thành quả?". Trả lời được câu hỏi này sẽ giúp nhân viên biết ưu tiên và tập trung vào những công việc quan trọng nhất (thường cho nhiều thành quả nhất) và nới dần những công việc thứ yếu, không mang lại nhiều thành quả.

Theo ông, ngoài việc tuân thủ nguyên tắc 20/80 thì đâu là giá trị cốt lõi của doanh nghiệp để tập thể đi đường dài?

Đó là sự minh bạch. Muốn có sự minh bạch thì người lãnh đạo phải là những người đi đầu. Ngay từ khi chưa có những phương tiện về công nghệ, những người trong ban quản trị TTT đã tuân thủ nguyên tắc minh bạch một cách nghiêm túc. Dù có tin tưởng nhau đến đâu thì những người đầu tàu chúng tôi vẫn phải làm việc với thái độ thẳng thắn, rõ ràng. Vì lòng tin nếu cứ bị che mờ sẽ có thể mất đi vào một lúc nào đó.

Khó nhất trong ngành xây dựng vẫn là minh bạch ở khâu nhận thầu và thanh toán, phải không, thưa ông?

Đáng ngại nhất trong ngành xây dựng Việt Nam hiện nay là tình trạng chiếm dụng vốn lẫn nhau giữa thầu chính và thầu phụ, hoặc khi một nhà quản lý không tốt thì nhân viên quản lý của nhà thầu chính và nhà cung cấp dễ xảy ra mâu thuẫn, hoạnh họe, xa hơn nữa là xảy ra tiêu cực.

Đầu năm nay, chúng tôi ra mắt đơn vị nhà thầu công nghệ Vendor Submission, đó là công cụ xử lý và duyệt hồ sơ thanh toán online minh bạch, thủ tục tinh gọn, thanh toán đúng hẹn. Đây là một phần mềm để nhà cung cấp và nhà thầu phụ nhìn thấy rõ quy trình xuyên suốt thế nào, nên chắc chắn sẽ hạn chế tối đa những tiêu cực.

Còn đối với nhân viên trong Công ty, chúng tôi cùng làm việc trên một hệ thống công khai, minh bạch, hạn chế tối đa việc lưu trữ các văn bản cá nhân. Như vậy, công việc của cá nhân sẽ chịu sự giám sát của tập thể trên một hệ thống chung. Thậm chí, chúng tôi còn biết công việc mà nhân viên đang làm, nội dung họ trả lời khách hàng khi cần

Việc kiểm soát như vậy có làm mất đi sự thoải mái cần có trong môi trường sáng tạo không?

Sự gắn bó của nhân viên với TTT Corporation trong nhiều năm là minh chứng cho thấy họ vẫn thoải mái khi làm việc. Đôi khi ban quản trị phải chia làm hai phe "đấm" và "xoa" để tạo sự cân bằng. Nhưng rõ ràng, việc kiểm soát công việc của nhân viên là cần thiết để giữ sự minh bạch. Cũng giống như việc muốn dạy con về lòng trung thực thì không được tạo điều kiện để lòng tham trỗi dậy.

Nhân viên TTT gắn bó với Công ty không chỉ vì sự trung thực, minh bạch mà còn vì những gì chúng tôi làm cho xã hội. Chẳng hạn như trường nhạc PMU, nơi đầu tiên xây dựng giáo trình riêng cho nhạc nhẹ, Giấc mơ đêm mùa đông là chương trình gây quỹ để mang lại nụ cười ấm áp cho những em nhỏ bị ung thư hay Cộng đồng nhà lãnh đạo tỉnh thức với chuỗi hoạt động lan tỏa giá trị an yên trong cộng đồng doanh nhân.

Vừa rồi chúng tôi có dịp tham gia một buổi sinh hoạt của Cộng đồng nhà lãnh đạo tỉnh thức với chủ đề "Câu chuyện vượt qua biến cố của doanh nhân". Làm thế nào ông có thể thuyết phục những doanh nhân tiếng tăm như bà Cao Thị Ngọc Dung - Chủ tịch HĐQT Công ty PNJ, hay ông Trần Hoàng Bảo - nguyên Chủ tịch Câu lạc bộ Doanh nhân 2030 và cả cô Ginny Whitelaw - Chủ tịch Viện Lãnh đạo thiền chia sẻ về bệnh tật, biến cố của họ?

Đơn giản vì họ tin tôi và họ hiểu rằng hàng trăm người muốn lắng nghe chuyện của người vượt qua biến cố để học hỏi, tham khảo. Có thể thấy, lãnh đạo một doanh nghiệp là rất nhiều áp lực, cũng như phải liên tục đối mặt với những thử thách và cả biến cố không mong đợi.Nhưng chúng tôi muốn cho nhiều người tin rằng luôn có những tia sáng nơi cuối đường hầm, dù trong hoàn cảnh đen tối nhất, như khi Trần Hoàng Bảo rơi vào căn bệnh trầm cảm và ý nghĩ tự tử, hay như chị Cao Ngọc Dung khi phải đối mặt với căn bệnh nan y.

Dù là doanh nhân thành đạt đến đâu thì cũng là những con người bằng xương bằng thịt, khó tránh khỏi những lúc sức cùng lực kiệt, như ni cô Suối Thông viết trong cuốn sách Thả trôi muộn phiền. Và "một trái tim nhỏ bé yếu đuối sẽ có khi cảm thấy thương tổn đau lòng. Hãy nhớ rằng bạn cũng là một người bình thường, lúc cơ thể mỏi mệt cần phải biết nghỉ ngơi, khi bị tổn thương cần phải được điều trị. Mọi việc, chỉ cần bản thân cố gắng hết lòng thì kết quả thế nào cũng không cần hối hận. Bởi trên đời có rất nhiều việc không phải mình muốn là được, không nên làm khó bản thân".

Khi hiểu biến cố là điều tất nhiên của cuộc sống, là lúc biết vượt qua trở ngại bằng tâm thế an nhiên. Tôi mong Viện Lãnh đạo thiền sẽ trở thành nơi doanh nhân gặp nhau, chia sẻ và học hỏi về cách tỉnh táo trước mọi vấn đề, cách nhìn thấy sự việc một cách chuẩn xác, cách ra quyết định một cách đúng đắn. Đây cũng là nơi để học cách phát triển nguồn năng lượng sẵn có bên trong, cách vận dụng đúng lúc, đúng thời điểm, cách lãnh đạo bằng sự tỉnh thức để tạo ra một thế giới tốt đẹp hơn.

Cảm ơn ông về những chia sẻ!