Gốm sứ Bồ Bát – Khởi nguồn gốm Việt

Làng gốmBồ Bát thuộc thôn Bạch Liên, xã Yên Thành, Yên Mô, Ninh Bình được phát triển từ khá lâu về trước. Nổi bật nhất trong số đó phải kể đến Doanh nghiệp tư nhân Gốm Bồ Bát của doanh nhân Phạm Văn Vang.

Làng gốm Bồ Bát (xưa là làng Bạch Bát, Bồ Xuyên Chấn Thanh Hoa thuộc Ái Châu Sơn) đã có hàng nghìnnăm lịch sử và là nguồn gốc của gốm Bát Tràng ngày nay.

Theo sử sách ghi lại, khi vua Lý Thái Tổ dời đô về Thăng Long mang theo 5 dòng họ lớn của Bồ Bát nhằm xây dựng kinh đô mới, sản xuất các sản phẩm gốm sứphục vụ triều đình và dân sinh. Sau khi các nghệ nhân, thợ giỏi ra Thăng Long lập phường gốm mới, người dân nơi đây dần không giữ được nghề, gốm Bồ Bát rơi vào thất truyền.

Tưởng chừng như đã bị lãng quên, nhưng cách đây hơn 13 năm về trước, anh Phạm Văn Vang (quê ở làng Bạch Liên, Bồ Bát) đã đưa sản phẩm gốm Bồ Bát xuất hiện trở lại trên thị trường. Năm 2006, Doanh nghiệp tư nhân Gốm Bồ Bát được thành lập, đặt viên gạch đầu tiên hồi sinh cho nghề gốm Bồ Bát tại Ninh Bình.

Sản phẩm gốm Bồ Bát ra thị trường được đánh giả rất tốt do men đày, trắng và sâu men, độ bền cơ học tốt, giả thành hợp lý so với các sản phẩm cùng loại trên thị trường. Sản phẩm gốm, sứ Bồ Bát có những đặc trưng không nơi nào có được bởi màu men. độ mịn đến các họa tiết tạo được nét riêng biệt, khác với các dòng gốm khác. Tất cả thể hiện ở chất đất, màu sắc, hình khối họa tiết gắn liền với hình ảnh non nước Ninh Bình.

Đội ngũ thợ có tay nghề giỏi của doanh nghiệp tập trung nghiên cứu, chọn lọc, tìm hiểu những nét văn hóa đặc trưng, hiện vật đặc sắc, cô đọng của quê hương để chuyển tải bằng nét vẽ hoa văn, hình ảnh cách điệu trên gốm. Các sản phẩm chính như chuông gió, vòng cổ, lọ hoa, ấm chén, bát, đĩa với hình dáng đa dạng. màu men được chế tác tinh xảo, đặc biệt là các họa tiết trang trí thiên về tinh truyền thống văn hóa dân gian, văn hóa tâm linh...

Hiện nay, cơ sở sản xuất gốm ở Bồ Bát có diện tích nhà xưởng hơn 1.000 m2 với hơn chục thợ hành nghề. Xưởng gốm cũng đã cho ra lò nhiều sản phẩm mang các hoa văn, họa tiết liên quan tới các giá trị lịch sử văn hóa của mảnh đất Cổ đô để tạo ra nét riêng cho gốm Bồ Bát.

Hình ảnh các điểm du lịch nổi bật của Ninh Bình như Bến thuyền khu du lịch sinh thái Tràng An, Di tích lịch sử văn hóa Cố đô Hoa Lư, chùa Bái Đinh, Tam Cốc - Bích Động... đã được lựa chọn và sản xuất hàng loạt hoặc theo đơn hàng đã trở thành món quà của mỗi du khách khi về Ninh Bình.

Sau hơn 10 năm nghề gốm Bồ Bát được hồi sinh, thương hiệu ngày càng được nhiều người tiêu dùng trong nước biết đến.

Năm 2010, sản phẩm thủ công mỹ nghệ đặc trưng này đã được tỉnh Ninh Bình chọn đi dự hội chợ triển lãm “Thành tựu kinh tế - xã hội Việt Nam và Thăng Long - Hà Nội” chào mừng kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long – Hà Nội.

Nhiều sản phẩm được bình chọn là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu tình Ninh Bình năm 2012; đặc biệt năm 2015 sản phẩm gốm Bồ Bát được Bộ Công thương vinh danh trong Lễ công bố và tôn vinh sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp quốc gia 2015.

Đến nay, thương hiệu gốm Bồ Bát đã có mặt nhiều nơi trên thị trường trong nước, chính thức là thương hiệu có tiếng cạnh tranh với sản phẩm cùng loại trong nước và nước ngoài.