Hội Sử học kiến nghị "phương án Đàn Xã Tắc" lên Thủ tướng

Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam đã có văn bản chính thức gửi tới Thủ tướng Chính phủ về việc

phát triển giao thông phải hài hòa với bảo tồn Đàn Xã Tắc.

Thay mặt Hội Sử học, ông Dương Trung Quốc - Phó Chủ tịch, kiêm Tổng Thư ký Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam vừa ký văn bản gửi tới Thủ tướng Chính phủ và các lãnh đạo, cơ quan liên quan về "giải pháp giao thông tại khu vực Đàn Xã Tắc".

Đàn Xã Tắc có ý nghĩa quan trọng đặc biệt với Thủ đô

Hội Khoa học Lịch sử nêu quan điểm: Dự án xây dựng cầu vượt tại khu vực có Di tích Đàn Xã Tắc (Ô Chợ Dừa, Hà Nội) đang gây nhiều quan ngại đối với công tác bảo tồn di tích lịch sử và tạo nên những dư luận trái chiều trong xã hội và các cơ quan, tổ chức có liên quan. Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, với chức năng của mình, bằng văn bản này bày tỏ quan điểm và đưa ra những kiến nghị cụ thể:

Thứ nhất, cần khẳng định, di tích Đàn Xã Tắc có một giá trị đặc biệt quan trọng đối với Thủ đô Hà Nội. Nó vừa xác định những dấu tích của một thành phần kiến trúc truyền thống trong quần thể các kinh đô của các triều đại Việt Nam gắn với tín ngưỡng quốc gia thờ đất và lúa của tổ tiên và các triều đại phong kiến. Dưới lớp di tích đàn Xã Tắc, còn di tích sớm nhất của con người trên vùng đất trung tâm Hà Nội cách ngày nay khoảng 3.500 năm và di tích cư trú hồi đầu công nguyên. Nó phải là đối tượng được điều chỉnh của Luật Di sản để bảo vệ và phát huy những giá trị của di sản quốc gia.

Thứ hai, việc giải quyết hài hoà giữa yêu cầu bảo tồn và phát triển là một nguyên tắc mà mọi ngành phải tuân thủ trên cơ sở luật pháp hiện hành. Việc phát hiện dấu tích của Đàn Xã Tắc trong quá trình cải tạo và xây dựng hệ thống giao thông của thành phố Hà Nội, sau đó là việc thực hiện đúng những nguyên tắc trên dưới sự chỉ đạo của Bộ Văn hoá - Thể thao & Du lịch cũng như lãnh đạo Thành phố Hà Nội đã tạo nên một không gian di tích định vị di tích Đàn Xã Tắc là một thành công.

Giải pháp chấp nhận hạn chế việc mở rộng không gian khai quật, xử lý nghiệp vụ để lấp lại các hố khai quật sau khi làm hồ sơ và thu thập hiện vật, tiếp tục điều chỉnh thiết kế con đường để dành một không gian hợp lý cho cả khu di tích và mặt đường là một bằng chứng tốt đẹp về sự phối kết giữa nhiều cơ quan, tổ chức có liên quan tạo nên sự đồng thuận của xã hội.

Hội Sử học chỉ rõ: Với dự án xây cầu vượt tại khu vực này, vấn đề gây dư luận, tạo ra những dư luận trái chiều, trước hết là do công tác chỉ đạo của thành phố chưa quan tâm đến ý kiến tư vấn của những cơ quan và tổ chức có liên quan. Lẽ ra, những thông tin trực tiếp liên quan đến dự án phải được chủ động công bố với dư luận và tới các cơ quan, tổ chức có liên quan trong đó có Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam.

Nếu thông qua các cơ quan thông tin đại chúng để hướng dẫn và thu thập ý kiến thì chắc chắn chúng ta vẫn có thể tìm ra được những phương án khả thi và tối ưu thoả mãn các nhu cầu của thực tiễn, trong đó có việc giải toả ách tắc giao thông tại khu vực này, điều mà toàn xã hội trong đó có Hội Sử học luôn luôn ủng hộ.

Đề nghị thực hiện nghiêm chỉnh Luật Di sản

Tại văn bản này, Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam căn cứ vào lịch sử xây dựng và phát triển của Thủ đô, lưu ý tới lãnh đạo Hà Nội về sự cần thiết phải có có một quy hoạch tổng thể và giải pháp lâu dài đối với việc phát triển một đô thị có quy mô ngày càng lớn và có bề dày lịch sử vẫn tự hào là ngàn năm tuổi. Thực trạng giao thông của Hà Nội hiện tại là sự tích tụ quá lâu của tầm nhìn còn manh mún và ứng phó tình huống kéo dài trong thời gian qua. Làm cầu vượt trước mắt có hiệu quả nhưng nếu lạm dụng sẽ thành “hội chứng cầu vượt” không bảo đảm cho sự phát triển lâu dài.

Để đảm bảo sự phát triển bền vững, tránh những xung đột giữa yêu cầu bảo tồn và phát triển, Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam cũng đề nghị UBND TP Hà Nội nghiêm chỉnh thực thi Luật Di sản trong việc phải sớm tiến hành Quy hoạch Khảo cổ học như luật định. Đây là trách nhiệm của thành phố, nhất là với một Thủ đô có bề dày lịch sử như Hà Nội. Tình trạng phải ứng phó tình huống như dự án cầu vượt Đàn Xã Tắc, hay gần đây là việc phá thành mở đường tại khu vực đường Hoàng Hoa Thám cần được khắc phục.

Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam cũng đề nghị các lãnh đạo có trách nhiệm sớm có một cuộc họp giữa các chuyên gia của các lĩnh vực có liên quan (trong đó có Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, một số hội nghề nghiệp về khảo cổ học, di sản...) cùng với cơ quan lập dự án trao đổi để tìm được sự đồng thuận về nhận thức và các giải pháp tối ưu cho mục tiêu giải quyết ách tắc giao thông tại khu vực Đàn Xã Tắc để sớm đáp ứng nhu cầu phát triển của Thủ đô và của nhân dân Hà Nội.