Hoa nở trong Cố cung - Thược dược: Loài hoa tháng Năm hiện lên đầy tinh tế trong tranh cổ Trung Quốc

Cuối xuân, hè sang. Trăm hoa nở hồi đầu xuân rơi rụng tan dần trong đất. Hoa mẫu đơn tháng Tư cũng héo rũ trong mưa gió. Lúc này chỉ có thược dược mới bắt đầu nở rộ. Mùa hoa tháng Năm ở miền non nước Giang Nam trữ tình hoàn toàn thuộc về thược dược.

Hơn một ngàn năm trước, Hàn Dũ, quan đời vuaĐường Hiến Tông(806 - 820), đã miêu tả hoa thược dược như sau:

"Hương thơm ngào ngạt chưa từng có, sắc đỏ rực rỡ lồng trong lá xanh. Tự thấy sợ hãi với đơn độc, kinh qua mấy lần tại Tiên cung" (tạm dịch).

Tác phẩm "Dương Châu man" của Khương Bạch Thạch thời nhà Tống miêu tả khung cảnh hoang tàn sau khi quân Kim đánh chiếm Dương Châu. Màu sắc tươi sáng duy nhất trong cảnh sắc u tối đó chính là hoa thược dược.

Thế nhưng hình ảnh này khiến người ta thở dài và nghi ngờ: "Gió xuân thổi mười dặm, đồng lúa xanh một màu. Băng qua con sông hoang tàn, cây cầu gỗ gãy nát tan, mệt bàn về chuyện binh. Trời sắp chạng vạng, gió lạnh thổi đìu hiu, thành trì vắng vẻ. Hai mươi bốn cây cầu vẫn còn đó, lòng xốn xang, bóng trăng vắng lặng. Thược dược đỏ rực bên cầu, không biết ai đã trồng năm nào?" (tạm dịch).

Trong thư họa, mặc dù các bức tranh thời Tống không miêu tả thược dược nhiều như mẫu đơn, nhưng vẫn có vô số tác phẩm tuyệt vời.

Ví dụ như trong tác phẩm "Họa ngũ thụy đồ" của Tô Hán Thần thời Tống, thược dược hiện lên với đầy đủ dáng vẻ như búp non, hoa nở rộ với đủ màu sắc tinh tế. Hay tác phẩm "Thược dược" của Hoàng Thận thời nhà Thanh sử dụng kỹ thuật bút vẽ chữ Thảo để đặc tả vẻ đẹp của loài hoa này. Qua đó cho thấy, thược dược trong hội họa xưa không hề có sự hạn chế. Do đó mới xuất hiện những tác phẩm để đời khiến hậu thế không khỏi thán phục.

Cùng chiêm ngưỡng loài hoa thược dược qua những bức tranh được trưng bày trong Bảo tàng Cố cung Đài Bắc (Trung Quốc). Nơi đây trưng bày hơn 697.000 mảnh ghép lịch sử Trung Quốc, là một trong những bảo tàng lớn nhất trên thế giới về các hiện vật hoàng gia và tác phẩm nghệ thuật. Bộ sưu tập bao gồm hơn 10.000 năm lịch sử Trung Hoa từ thời đồ đá mới đến cuối triều đạinhà Thanh.

Bức tranh đặc tả hoa thược dược trong sân vườn có tre trúc làm nền. 5 đứa trẻ cùng nô đùa, đứa đeo mặt nạ, đứa thì vẽ mặt, tai đeo khuyên rộng, tay đeo vòng hạt, cầm những món đồ chơi truyền thống thời xưa.

"Na" là tập tục trừ tà thời cổ đại, nhưng sau đó đã trở thành hoạt động vui chơi trong dân gian.

Tô Hán Thần (1094 - 1172), người Khai Phong (Hà Nam, Trung Quốc). Ông từng nhậm chức trong Họa viện Tuyên Hòa (họa viện cung đình phát triển bậc nhất nhà Tống). Ông rất giỏi vẽ con người hòa mình vào cảnh vật thiên nhiên, đặc biệt là trẻ em.

Từ tác phẩm của Tôn Khắc Hoằng, những loài hoa hiện lên thật tinh tế và có hồn, được kết hợp thủ pháp bút thô và nét nhỏ. Bộ tranh vẽ rất nhiều loài hoa nở rộ bốn mùa như tử đinh hương, hoa mai, sơn trà, thược dược, hoa lan, mộc lan, hồng Trung Hoa, hoa cúc, quế hoa...

Họa gia đã phá vỡ giới hạn về không gian và thời gian, đặt những loài hoa không nở cùng một mùa chung một bức tranh. Nét vẽ tinh tế, phối hợp với dòng thơ đặc tả bên cạnh. Phong cách vẽ tranh này chính là điểm đặc trưng của dòng họ Tôn thời Minh.