Bloomberg: Thương mại điện tử ở Việt Nam rất hấp dẫn với các nhà đầu tư nước ngoài

Một bài viết mới đây trên chuyên trang Bloomberg với tiêu đề “Alibaba muốn tranh giành thị phần bán lẻ online tại Việt Nam” đã mang lại một cái nhìn toàn cảnh về thị trường thương mại điện tử của Việt Nam với sự thay đổi đáng ngạc nhiên, cũng như cách thức mà các công ty đã và đang cố gắng để tranh giành thị phần của mình khi dư địa tại Việt Nam còn rất lớn.

Băng qua Thành phố Hồ Chí Minh đông đúc trên chiếc xe máy Honda của mình, Hồ Đức Quang băng qua bức tượng của nhà lãnh đạo cách mạng cùng tên của thành phố và chợ Bến Thành giống như chiến tranh để mua đồ chơi, sách và các gói hàng khác cho khách hàng của nhà bán lẻ trực tuyến Tiki.vn.

Quang một nhân viên 25 tuổi, cần phải nhanh chóng vì Tiki đảm bảo giao hàng trong hai giờ cho khách hàng sử dụng dịch vụ chuyển phát nhanh ở thủ đô Việt Nam. Anh ấy sử dụng AirPods để cho khách hàng biết anh ấy sắp đến nơi, nhưng có một điều khiến anh ấy chậm lại: Quang phải đợi khách hàng mở gói hàng và xác nhận mọi thứ đều chính xác trước khi tăng tốc cho chuyến giao hàng tiếp theo. Nhiều người Việt Nam vẫn chưa chắc chắn rằng họ có thể tin tưởng được các nhà bán hàng trên sàn thương mại điện tử hay không

Cuộc chạy đua của Quang qua thành phố chín triệu dân là một phần của chiến dịch thu phục những người Việt Nam mà nhiều người trong số họ đang thử mua sắm trực tuyến lần đầu tiên trong thời kỳ đại dịch. Đây không phải là một hình thức kinh doanh dễ dàng trong một xã hội dựa vào tiền mặt, nơi chỉ khoảng một phần ba người lớn có tài khoản ngân hàng, chưa đến 5% sở hữu thẻ tín dụng và hầu hết mua sắm tại các cửa hàng bán đồ cũ và chợ ẩm thực truyền thống.

Mặc dù Euromonitor International ước tính thương mại điện tử chỉ chiếm 3% thị trường bán lẻ của Việt Nam trong năm 2020 - mức nhỏ nhất trong số các nền kinh tế lớn của Đông Nam Á - nhưng tiềm năng tăng trưởng là rất hấp dẫn. Theo một nghiên cứu của Alphabet Inc.’s Google, Temasek Holdings Pte và Bain & Co., nền kinh tế kỹ thuật số của Việt Nam được dự báo sẽ tăng lên 52 tỷ USD vào năm 2025, tăng 29% hàng năm so với năm 2020.

Cạnh tranh khách hàng

Các công ty khởi nghiệp được hỗ trợ bởi Warburg Pincus LLC và JD.com Inc., các công ty trong khu vực bao gồm Shopee của Singapore’s Sea Ltd. và thậm chí Amazon.com Inc. cũng đang nhắm mục tiêu đến tầng lớp trung lưu đang phát triển của Việt Nam. Từ năm 2016 đến nửa đầu năm 2020, các nhà đầu tư đã rót 1,9 tỷ USD vào lĩnh vực trực tuyến của Việt Nam theo nghiên cứu của Google, Temasek và Bain.

Ông Ralf Matthaes, Giám đốc điều hành của Infocus Mekong Research có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: “Việt Nam đang ở giai đoạn đầu trở thành một xã hội số hóa với dân số trẻ yêu thích công nghệ. Vì vậy, tất cả các công ty này đang cố gắng tranh giành để cung cấp các dịch vụ này."

Chính phủ đặt mục tiêu vào năm 2025 mua sắm trực tuyến chiếm 10% doanh số bán lẻ của Việt Nam - và nhiều nhất là 50% ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Lãnh đạo Việt nam muốn giảm thanh toán bằng tiền mặt để tạo ra một nền kinh tế hiện đại minh bạch hơn bằng cách tăng cường không dùng tiền mặt thanh toán cho các dịch vụ công và cải thiện khuôn khổ pháp lý cho thanh toán điện tử.

Một tập đoàn do Alibaba Group Holding Ltd. và Baring Private Equity Asia đang đầu tư 400 triệu USD cho 5,5% cổ phần trong chi nhánh bán lẻ của tập đoàn Masan Group tại Việt Nam. Là một phần của thỏa thuận được công bố ngày 18/5, Masan sẽ hợp tác với Lazada, đơn vị thương mại điện tử Đông Nam Á của Alibaba. “Sự kết hợp giữa chuyên môn về bán lẻ trực tuyến của Alibaba, nền tảng thương mại điện tử của Lazada tại Việt Nam và mạng lưới ngoại tuyến hàng đầu của Masan sẽ là chất xúc tác mạnh mẽ để hiện đại hóa cảnh quan bán lẻ của Việt Nam”, Kenny Ho, Giám đốc đầu tư khu vực Đông Nam Á của Alibaba, cho biết trong một tuyên bố.

M-Service JSC, một công ty khởi nghiệp Việt Nam vận hành ứng dụng thanh toán MoMo, hồi tháng 1 đã huy động được hơn 100 triệu USD từ một nhóm các nhà đầu tư trong đó có Warburg Pincus. Ông Nguyễn Mạnh Tường, người đồng sáng lập M-Service JSC, cho biết năm ngoái, số người dùng đăng ký của MoMo đã tăng gấp đôi lên 23 triệu người và công ty dự báo sẽ có 50 triệu người dùng đăng ký trong hai năm.

Lần đầu tiên, người Việt Nam được quan tâm với hình thức bán lẻ tập trung vào khách hàng trước chỉ thấy ở các nền kinh tế phát triển, hàng chục công ty thương mại điện tử xây dựng lòng trung thành trong tầng lớp trung lưu ngày càng tăng của quốc gia.

Lòng tin của người tiêu dùng

Các nhà bán lẻ kỹ thuật số đang cố gắng "tán tỉnh" khách hàng cảnh giác với gian lận và việc các cửa hàng theo truyền thống né tránh các chính sách trả hàng. Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu tại Hà Nội cho biết: “Người Việt Nam không tin tưởng vào những gì họ không thể nhìn thấy. “Những người bình thường cần xem những gì họ đang mua. Họ cần phải ngửi nó, chạm vào nó ”

Vì vậy, các trang thương mại điện tử đua nhau đưa ra các chương trình khuyến mãi. Shopee với chương trình “giờ săn hàng” giảm giá mọi thứ, từ AirPods đến máy giặt Samsung. Các ví điện tử cung phiếu giảm giá. Tiki có chính sách đổi trả trong vòng 30 ngày.

Chị Nguyễn Thị Kim Chi, 31 tuổi, đang làm cho website giải trí, cho biết các món hàng giảm giá 70% và hướng đến khách hàng thu hút. Người mua được trao quyền đánh giá trực tuyến sản phẩm, dịch vụ. Nếu như bình thường, họ thường phải tới cửa hàng phàn nàn về chất lượng sản phẩm thấp và có thể xảy ra cãi nhau nhưng không có gì được điều chỉnh.

Theo ông Matthase, dịch bệnh thúc đẩy bán lẻ kỹ thuật số khi có thêm 30% người Việt Nam mua sắm mọi thứ từ thực phẩm đến đồ điện tử qua mạng năm 2020.

Chuyển dịch bán lẻ

Ông Matthaes cho biết, đại dịch đã thúc đẩy ngành bán lẻ kỹ thuật số với 30% người Việt Nam mua mọi thứ từ thực phẩm đến điện tử trực tuyến vào năm ngoái. Một làn sóng Covid mới đang diẽn ra trên phạm vi cả nước có thể nâng cao hơn nữa tỷ trọng thương mại điện tử khi Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và các khu vực khác gặp phải tình trạng giãn cách.

Jeffrey Perlman, Giám đốc điều hành Warburg Pincus tại Singapore, người ở nước ngoài về bất động sản Đông Nam Á và Châu Á Thái Bình Dương, cho biết bối cảnh bán lẻ của Việt Nam đang thay đổi nhanh hơn các thị trường trưởng thành. Việc chuyển sang bán lẻ hiện đại đã bỏ qua việc mua sắm theo danh mục và các cửa hàng bách hóa độc lập khi các trung tâm thương mại bắt đầu mọc lên phần lớn trong thập kỷ qua.

Tiki hiện là sàn thương mại điện tử nội địa lớn nhất cả nước. Kỹ sư phần mềm Trần Ngọc Thái Sơn xây dựng Tiki năm 2010 từ 5.000 USD. Ông Sơn viết code, mua 100 cuốn sách tiếng Anh từ Amazon rồi tự mình giao bằng xe máy.

Hiện tại, Tiki có 3.100 nhân viên và hệ thống vận hành kho vận hiện đại do Henry Low, cựu lãnh đạo Amazon và Coupang giám sát. Cùng với sự lớn mạnh của công ty là nỗ lực thu hút khách hàng. Ông Son triển khai hệ thống lọc hàng giả hàng nhái và đứng về phía khách hàng. Chẳng hạn, nếu có lỗi trong điện thoại mới mua, khách hàng muốn trả lại, họ sẽ hỗ trợ 100%. Nếu người bán không thực hiện quyết định này, Tiki sẽ tắt tài khoản của họ.

Theo Crunchbase, các nhà đầu tư như Sumitomo, JD.com đã đầu tư 192,5 triệu USD vào Tiki. Ông Sơn dự đoán sẽ có thêm nhiều vòng gọi vốn nữa và chuẩn bị kế hoạch IPO. Theo ông Low, Tiki xử lý dưới 2 triệu đơn hàng mỗi tháng. Nhân viên bận rộn sắp xếp mọi thứ từ tã, bỉm tới bia Corona trong trung tâm hoàn thiện đơn hàng rộng 10.000m2. Tiki áp dụng trí tuệ nhân tạo và robot có khả năng vận chuyển các sản phẩm nặng 800kg để tăng tốc mọi thứ.

Nhờ hệ thống logistics, ông Sơn hướng tới năng lực vận chuyển 500.000 sản phẩm trong 2 giờ, tăng từ 200.000 hiện nay, giúp Tiki đạt mục tiêu lợi nhuận.