TP. HCM: Đang vạch trần thủ pháp "đất 2 giá", trốn thuế... “khủng” ?

Đó là vụ việc ông Phan Văn Hải (phường 16, quận 8, TP. HCM) tố cáo hành vi trốn thuế với giá trị “khủng” có một không hai ở TP. HCM được tố cáo đến cơ quan chức năng xảy ra tại dự án Nhà phố, chợ Bình Hưng Hòa, phường Bình Hưng Hoà, quận Bình Tân, TP. HCM do Công ty TNHH Tư vấn, Thiết kế, xây dựng, thương mại Mai Lành (gọi tắt là Công ty Mai Lành, trụ sở tại địa chỉ số 998, đường Hậu Giang, phường 12, quận 6, TP Hồ Chí Minh) làm chủ đầu tư.

Chuyển nhượng giá thực tế cao gấp 10 lần so với giá công chứng?

Dự án Nhà phố, chợ Bình Hưng Hòa tại xã Bình Hưng Hoà, huyện Bình Chánh, nay thuộc phường Bình Hưng Hoà, quận Bình Tân, TP.HCM do Công ty Mai Lành làm chủ đầu tư có diện tích 22.900m2.

Dự án Nhà phố, chợ Bình Hưng Hòa được Công ty Mai Lành chuyển nhượng cho các cá nhân xây nhà ở, kinh doanh.

Theo quy hoạch 1/500 được UBND TP. Hồ Chí Minh phê duyệt, dự án này được chia thành 105 lô nền, chợ và cửa hàng bách hóa. Theo nội dung tố cáo đến cơ quan chức năng, trong quá trình thực hiện cơ sở hạ tầng cho dự án và chuyển nhượng các lô đất nền cho khách hàng, Ban giám đốc Công ty Mai Lành đã dùng thủ đoạn công ty không đứng tên lô đất nền mà nhờ các cá nhân thân quen đứng tên sở hữu giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Sau đó những người này chuyển nhượng các lô nền này sang cho các cá nhân khác với mức giá bán trên hợp đồng công chứng thấp hơn nhiều so với giá chuyển nhượng thực tế nhằm trốn thuế nhà nước.

Theo báo cáo số liệu cụ thể về nguồn tài chính này thì vào ngày 6/10/2017 bà Bùi Thị Thu Vân, kế toán của Công ty Mai Lành gửi cho cổ đông góp vốn thể hiện các số liệu chênh lệch lớn. Cụ thể, trong báo cáo thu chi năm 2015-2016-2017, bảng tổng hợp về tình hình chuyển nhượng các lô đất tại dự án Khu phố chợ tại xã Bình Hưng Hoà, huyện Bình Chánh, TP. HCM.

Cụ thể, sai lệch khai báo tiền thuế khi sang nhượng trong bảng theo dõi thu chi từ năm 2015 đến 2017, các lô đất của dự án trên được Ban giám đốc Công ty Mai Lành nhờ người khác đứng tên và kê khai trốn thuế bằng cách giảm giá trị mua bán trên hợp đồng chuyển nhượng cho những người thân trong công ty, sau đó bán ra ngoài để giảm thuế trước bạ và thuế thu nhập doanh nghiệp, tổng giá trị khai chênh lệch trên 70 tỷ đồng.

Nhiều nền đất có giá trị hàng tỷ đồng nhưng chỉ khai chuyển nhượng ở mức thấp từ 200 triệu đồng, dẫn đến khoản đóng thuế giảm rất nhiều. Chẳng hạn như, mã lô đất D1 với diện tích 93,5m2 được báo cáo tài chính của Công ty là bán với mức giá 26,4 triệu đồng/m2, Công ty Mai Lành thu về 2,468 tỷ đồng. Nhưng khi xuất hóa đơn doanh thu bán nền đất trên chỉ ở mức 227,61 triệu đồng và giá trị hợp đồng được công chứng mà Công ty Mai Lành thu của khách hàng cũng chỉ vỏn vẹn là 227,61 triệu đồng (?).

Hoặc trường hợp khác, mã lô đất D13 với diện tích 100m2, Công ty Mai Lành nhờ ông Phan Văn Hoàng và bà Vũ Thụy Nhật Du đứng tên bán cho khách hàng Đỗ Thị Nghĩa theo hợp đồng chuyển nhượng lập ngày 5-9-2016 được công chứng với giá trị 250 triệu đồng nhưng trên thực tế Công ty thu của khách hàng 2,4 tỷ đồng.

Hợp đồng chuyển nhượng lô đất D13 thuộc dự án cho khách hàng Đỗ Thị Nghĩa với giá 250 triệu đồng được công chứng, nhưng thực tế công ty Mai Lành thu 2,4 tỷ đồng của khách hàng.

Nhờ hình thức này, Công ty Mai Lành giảm được rất nhiều mức thuế thu nhập doanh nghiệp (ở mức 20% thời điểm năm 2016) và thuế trước bạ vì chỉ đóng thuế trước bạ chuyển nhượng theo hợp đồng đã công chứng. Với hình thức này, các nền đất được bán giá thực tế ở mức cao, có lô lên đến 4,8 tỷ đồng nhưng được khai báo thấp hơn rất nhiều lần để trốn thuế.

Theo nội dung đơn tố cáo, các hành vi này được thực hiện tinh vi và có tổ chức câu kết giữa các cá nhân tại Công ty Mai Lành và một số người khác. Bên cạnh các hành vi trốn thuế, các cá nhân này còn câu kết với nhau để hợp thức hóa hồ sơ, gian lận và báo cáo sai lệch nhiều loại số liệu hòng che dấu hành vi trốn thuế đối với nhà nước và đối với các cổ đông góp vốn thực hiện dự án.

Cơ quan Thuế vào cuộc xử lý

Bức xúc, ông Phan Văn Hải, người có vốn đầu từ vào dự án trên đã có đơn tố cáo gửi các cơ quan thuế. Khi phát hiện các hành vi nêu trên, giữa tháng 1-2020, toàn bộ nội dung tố cáo nêu trên cùng các tài liệu, chứng cứ đã được ông Hải gửi đến Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh và Chi cục Thuế quận 6, TP Hồ Chí Minh, nơi trụ sở của công ty Mai Lành và đã được cơ quan này tiếp nhận, xử lý, xác minh, làm rõ theo thẩm quyền.

Sau đó, Cục Thuế TP Hồ Chí Minh đã có công văn số 86/PC-CT ngày 7/2/2020 gửi Chi cục Thuế quận 6 yêu cầu giải quyết và làm rõ nội dung tố cáo và thông tin đến cơ quan thanh tra - kiểm tra thuế.

Thực hiện chỉ đạo của Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh, ngày 12/2/2020, Chi cục Thuế quận 6 đã vào cuộc làm rõ các nội dung liên quan đến hành vi trốn thuế nêu trên. Chi cục Thuế quận 6 cũng đã lập đoàn công tác do ông Nguyễn Mạnh Hải làm trưởng đoàn đã vào cuộc làm rõ những dấu hiệu sai phạm tại Dự án Nhà phố, chợ Bình Hưng Hòa.

Biên bản làm việc giữa Chi cục Thuế quận 6 với ông Phan Văn Hải, người tố cáo những sai phạm của công ty Mai Lành

Ông Phan Văn Hải cho biết, ông Hải có đầu tư vào dự án này và Ban giám đốc Công ty Mai Lành có báo cáo đủ số tiền cho nhà đầu tư. Thế nhưng, ông nhận thấy đây là hành vi sai trái, trốn thuế nghiêm trọng, vi phạm các quy định của nhà nước. Hơn nữa, những hành vi sai phạm về thuế của Công ty Mai Lành gây ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của ông. Mặt khác, hành vi nhờ người đứng tên hộ trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của các lô nền của dự án để chuyển nhượng lòng vòng, khai báo giá bán thấp hơn nhiều lần so với giá bán thực tế vừa vi phạm pháp luật vừa gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước. Do đó, ông Hải đề nghị cơ quan chức năng sớm xử lý vụ việc để bảo đảm tinh thần thượng tôn pháp luật.

Được biết, thời gian qua, tình trạng trốn thuế trong lĩnh vực đất đai ở TP. Hồ Chí Minh diễn ra khá phổ biến. Cuối tháng 4 vừa qua, Đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh) khi thực hiện khảo sát về tình hình thực hiện Luật đất đai 2013 tại một số quận, huyện ở TP Hồ Chí Minh đã cho rằng, tình trạng bán nhà, đất hai giá (bán giá cao, ghi trong hợp đồng giá thấp - PV) diễn ra phổ biến, gây thất thoát thuế đối với nhà nước và làm méo mó thị trường. Tình trạng bán đất “hai giá” để trốn thuế làm thất thu ngân sách nhà nước mỗi năm khoảng 2.000 tỷ đồng. Đại biểu Nghĩa kiến nghị cơ quan chức năng cần vào cuộc xử lý tình trạng này, các dấu hiệu vi phạm pháp luật cần phải chuyển cơ quan điều tra để xử lý hình sự.

Luật sư Lâm Hiền Phước, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết: Theo Công văn số 16465/BTC-PC ngày 27-11-2013 của Bộ Tài chính thì nếu cơ quan thuế quận 6 làm rõ các dấu hiệu về hành vi trốn thuế tại Dự án của Công ty Mai Lành thì cơ quan Thuế có trách nhiệm chuyển hồ sơ cho cơ quan có thẩm quyền để truy cứu trách nhiệm hình sự, xử lý nghiêm theo quy định pháp luật. Cụ thể, Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi và bổ sung năm 2017) quy định trường hợp pháp nhân, cá nhân có hành vi trốn thuế có tổ chức, giá trị trốn thuế lớn hàng tỷ đồng thì tùy theo mức độ vi phạm sẽ bị áp dụng mức phạt cao nhất là 4,5 tỷ đồng với tổ chức, còn khung hình phạt từ 2-7 năm tù đối với cá nhân vi phạm, bên cạnh đó còn cấm doanh nghiệp hoạt động từ 1-3 năm hoặc vĩnh viễn...

Hiện Chi cục Thuế quận 6 đang làm việc với Công ty Mai Lành liên quan đến sự việc nghiêm trọng trên.