Bức tranh ngân sách nhà nước năm 2022 có gì đáng chú ý?

Bội chi ngân sách nhà nước khoảng 4% GDP

Với Nghị quyết số 34/2021/QH15 về dự toán NSNN năm 2022, Quốc hội đã thông qua những chỉ tiêu cơ bản trong dự toán thu chi NSNN năm 2022. Theo đó, dự toán thu ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2022 ước đạt 1.411.700 tỷ đồng, đạt tỷ lệ huy động vào ngân sách nhà nước khoảng 15,1% GDP; từ thuế, phí khoảng 12,7% GDP. Trong đó, tỷ trọng thu nội địa chiếm 83,4% tổng thu ngân sách nhà nước, với tốc độ tăng thu nội địa từ thuế, phí khoảng 6% so với ước năm 2021. Thu dầu thô chiếm 2% tổng thu ngân sách nhà nước. Thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu chiếm 14,1% tổng thu ngân sách nhà nước, với tốc độ tăng thu từ hoạt động xuất nhập khẩu khoảng 5% so với ước năm 2021.

Về phía dự toán chi ngân sách nhà nước đạt 1.784.600 tỷ đồng, tăng 76.900 tỷ đồng, tương ứng tăng 4,5% so dự toán năm 2021. Cụ thể, dự toán chi đầu tư phát triển 526.100 tỷ đồng, chiếm 29,5% tổng chi ngân sách nhà nước. Dự toán chi trả nợ lãi, viện trợ, dự trữ quốc gia 107.200 tỷ đồng, chiếm 6% tổng chi ngân sách nhà nước.

Dự toán thu ngân sách nhà nước năm 2022 ước đạt 1.411.700 tỷ đồng (Ảnh minh họa: KT)

Dự toán chi thường xuyên, bao gồm chi tinh giản biên chế 1.112.100 tỷ đồng, chiếm 62,3% tổng chi ngân sách nhà nước. Dự phòng ngân sách nhà nước 39.000 tỷ đồng.

Bội chi ngân sách nhà nước khoảng 4% GDP. Nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ bằng khoảng 21-22% tổng thu ngân sách nhà nước. Nợ công đến cuối năm 2022 khoảng 43-44% GDP.

Siết chặt kỷ luật, kỷ cương, triệt để tiết kiệm chi NSNN

Bộ Tài chính nhận định, năm 2022, tình hình quốc tế, trong nước được dự báo có những cơ hội, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen, nhưng khó khăn, thách thức dự báo nhiều hơn. Dịch COVID-19 còn có thể kéo dài, nguy cơ xuất hiện biến chủng mới, nguy hiểm hơn, vaccine và thuốc điều trị có thể tiếp tục khan hiếm. Chính vì vậy, quá trình phục hồi và tốc độ tăng trưởng kinh tế thế giới năm 2022 được dự báo thấp hơn năm 2021.

Bên cạnh đó, một số nền kinh tế lớn thắt chặt dần các chính sách tài khóa, tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát. Ngoài ra, biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan và các dịch bệnh khác cũng là những rủi ro ảnh hưởng tới sự phục hồi kinh tế thế giới.

"Trong nước, kinh nghiệm, năng lực, khả năng kiểm soát dịch bệnh tiếp tục được nâng lên, nhưng sức chống chịu và nguồn lực của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân giảm sút đáng kể. Việc hoàn thành bao phủ vaccine, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh là điều kiện quan trọng để phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội", đại diện Bộ Tài chính đánh giá.

Tại Báo cáo ngân sách dành cho công dân năm 2022, Bộ Tài chính cho biết, mục tiêu tổng quát của dự toán NSNN năm 2022 là huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả các nguồn lực của Nhà nước để phòng, chống, kiểm soát dịch COVID-19, tận dụng tốt các cơ hội thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Cùng với đó, tiếp tục giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm an sinh xã hội và tiếp tục cơ cấu lại NSNN, quản lý nợ công, bảo đảm vai trò chủ đạo của ngân sách Trung ương, phát huy sự chủ động của các bộ, ngành, địa phương. Năm 2022, Chính phủ cũng xác định sẽ đẩy mạnh cải cách hành chính, gắn với sắp xếp lại tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, đổi mới khu vực sự nghiệp công lập, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, triệt để tiết kiệm chi NSNN.

Theo Bộ Tài chính, căn cứ để xây dựng dự toán NSNN năm 2022 dựa trên tăng trưởng kinh tế 6-6,5%, cùng với đó, tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng bình quân khoảng 4%, tốc độ tăng kim ngạch xuất khẩu khoảng 5,2% và giá dầu thô 60 USD/thùng.

Về kế hoạch tài chính - ngân sách nhà nước 3 năm 2022-2024, Bộ Tài chính cho biết, thu ngân sách nhà nước 4,65 triệu tỷ đồng, đạt tỷ lệ huy động vào ngân sách nhà nước bình quân khoảng 15,1% GDP, thu từ thuế, phí gần 13%. Tiếp tục cơ cấu lại thu, tỷ trọng thu nội địa đến năm 2024 đạt gần 85% tổng thu ngân sách nhà nước.

Tỷ lệ bội chi ngân sách nhà nước bình quân giai đoạn 2022-2024 khoảng 3,8%GDP. Nợ công đến năm 2024 khoảng 43-44% GDP.