Cà Mau: Tôm" xuất ngoại" phải xây dựng doanh nghiệp xã hội để liên kết chuỗi ngành hàng tôm

Theo ông Lê Văn Sử, hiện trên địa bàn tỉnh Cà Mau có hơn 280.000 ha nuôi tôm, sản lượng đạt khoảng 176.500 tấn, năng suất bình quân ước đạt 628 kg/ha/năm.

Riêng diện tích nuôi tôm công nghiệp 9.450 ha, trong đó có hơn 2.000 ha nuôi tôm siêu thâm canh, với năng suất từ 40–50 tấn/ha/vụ. Toàn tỉnh hiện có 30 nhà máy chế biến thủy sản xuất khẩu với trang thiết bị công nghệ hiện đại so với khu vực, tổng công suất 250 ngàn tấn/năm. Kim ngạch xuất khẩu hằng năm đạt trên 1,1 tỷ USD. Thị trường xuất khẩu chính Mỹ, Nhật, Hàn Quốc, Trung Quốc… chiếm khoảng 53% giá trị.

Để tìm hướng đi vững chắc cho " chất lượng tôm xuất ngoại" ông Lê Văn Sử bày tỏ mong muốn là tìm ra những giải pháp trong liên kết chuỗi để xây dựng kế hoạch chung và kế hoạch đó được xây dựng trên nhu cầu của thị trường.

"Thực tế đã qua, các mô hình liên kết chưa thành công vì mỗi khâu trong chuỗi liên kết chưa có kế hoạch chung. Do kế hoạch không khớp nhau nên khó liên kết, từ đó không tiêu thụ được sản phẩm, cuối cùng dẫn đến vỡ hợp đồng"- ông Sử băn khoăn

Ông Lê Văn Sử cho rằng, giữa lợi ích và rủi ro cần được chia sẻ một cách công bằng, hợp lý cho tất cả các khâu trong liên kết chuỗi. Đã qua, các khâu trong chuỗi sản xuất ngành hàng tôm tổ chức độc lập, chỉ hỗ trợ nhau một phần nhỏ thông qua hợp đồng liên kết. Từ đó, sự phát triển các khâu không đồng đều, thậm chí có lúc chèn ép nhau để phát triển. Do không chia sẻ được lợi ích, rủi ro nên các bên không thực hiện đầy đủ trách nhiệm chung trong nâng cao chất lượng, giữ gìn uy tín chung.

Từ những nhược điểm dó, ông Sử cho rằng, muốn tổ chức sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị đối với ngành hàng tôm cần phải khắc phục triệt để những tồn tại đã chỉ ra. Trước hết cần xây dựng thí điểm mô hình liên kết có sự chia sẻ lợi ích, rủi ro một cách công bằng, minh bạch như mô hình xây dựng doanh nghiệp xã hội.

Theo đó, doanh nghiệp xã hội tổ chức theo loại hình công ty cổ phần hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn 2 thành viên trở lên. Cổ đông hay các thành viên của công ty bao gồm các doanh nghiệp sản xuất tôm giống, thức ăn, chế phẩm vật tư phục vụ nuôi tôm, chế biến xuất khẩu và hợp tác xã nuôi tôm.

Điểm mấu chốt của mô hình này là phải tổ chức được HTX hoạt động mạnh. Người đại diện HTX phải tham gia vào hội đồng quản trị của công ty, là người đại diện thực chất cho xã viên. Muốn thế, phải tích tụ ruộng đất để tạo điều kiện cho doanh nghiệp thực hiện nhiều hình thức hợp tác.