ASEAN bàn cách giảm tác động tiêu cực khi Mỹ đơn phương áp thuế

Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN đặc biệt về chính sách thuế quan của Mỹ đã được tổ chức theo hình thức trực tuyến, dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Đầu tư, Thương mại và Công nghiệp Malaysia với tư cách là nước Chủ tịch ASEAN năm 2025. Đoàn Việt Nam do Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên làm Trưởng đoàn, cùng đại diện của Bộ Ngoại giao và các đơn vị thuộc Bộ Công Thương.

Hội nghị được tổ chức trong bối cảnh chính quyền Mỹ công bố áp dụng thuế nhập khẩu đối ứng ở mức cơ bản 10% đối với toàn bộ hàng hóa nhập khẩu từ ngày 5/4 và mức thuế bổ sung đối với các quốc gia có thâm hụt thương mại lớn với Mỹ từ ngày 9/4.

Tại hội nghị, các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN đánh giá cao sáng kiến của Malaysia – nước Chủ tịch ASEAN 2025 trong việc chủ động đề xuất và tổ chức Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN đặc biệt để cùng nhau trao đổi, đánh giá tình hình và thảo luận cách tiếp cận chiến lược của ASEAN đối với việc Mỹ đơn phương áp thuế các nước, trong đó có ASEAN, nhằm bảo vệ lợi ích kinh tế khu vực, giảm tác động tiêu cực đến doanh nghiệp và cuộc sống của người dân.

Chia sẻ quan điểm của Việt Nam đối với chính sách thuế quan đối ứng của Mỹ, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, Việt Nam đã chủ động trong trao đổi, đối thoại và đàm phán với Mỹ. Việt Nam cho rằng ASEAN cần đoàn kết, bình tĩnh, bản lĩnh trong hợp tác với Mỹ; ưu tiên thúc đẩy hợp tác với các đối tác ngoại khối nói chung cũng như Mỹ nói riêng trong các lĩnh vực mà hai bên cùng quan tâm. Qua đó thực hiện các mục tiêu pháp triển dài hạn, vừa nâng cao vị thế của ASEAN trong bối cảnh mới.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng ghi nhận và ủng hộ nội dung tuyên bố chung đã được Việt Nam và các nước ASEAN thảo luận, nhấn mạnh tuyên bố thể hiện sự đoàn kết và vai trò chủ động của ASEAN trong bối cảnh thương mại toàn cầu diễn biến phức tạp, khó lường. Việt Nam ủng hộ việc ASEAN có cách tiếp cận toàn diện, linh hoạt và thực tế trong việc tăng cường sự tự chủ của nền kinh tế cũng như đẩy mạnh đa dạng hóa chuỗi cung ứng thông qua việc tận dụng hiệu quả các FTA mà ASEAN hiện có.

Sau khi trao đổi trên tinh thần thẳng thắn, cởi mở và hợp tác, các bộ trưởng đã nhất trí thông qua Tuyên bố chung của các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN, thể hiện lập trường chung của cả khối đối với việc Mỹ áp dụng thuế quan đối ứng.

Tuyên bố chung khẳng định tầm quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược toàn diện ASEAN – Mỹ đối với tăng trưởng kinh tế khu vực, góp phần thúc đẩy hòa bình, ổn định, mang lại lợi ích thiết thực cho cả khu vực và Mỹ. Hiện ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ 5 của Mỹ, còn Mỹ hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai và nhà đầu tư lớn nhất của ASEAN.

Tuyên bố bày tỏ quan ngại sâu sắc của ASEAN về tác động tiêu cực của chính sách thuế mới của Mỹ. Chính sách này có thể gây ra thách thức to lớn cho cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, có khả năng làm suy giảm triển vọng tăng trưởng kinh tế toàn cầu, đứt gãy chuỗi cung ứng cũng như dòng chảy thương mại và đầu tư.

Tuyên bố tái khẳng định cam kết của ASEAN với hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ, có thể dự đoán được, minh bạch, tự do, công bằng, toàn diện và bền vững với Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đóng vai trò trung tâm. Đồng thời kêu gọi Mỹ tham gia vào đối thoại mang tính xây dựng, thẳng thắn để giải quyết các mối quan ngại liên quan đến thương mại, bảo đảm mối quan hệ cân bằng và bền vững.

Cam kết tiếp tục hợp tác với Mỹ trong thương mại, đầu tư và các lĩnh vực giá trị gia tăng cao mà hai bên cùng quan tâm. Sẵn sàng tăng cường hợp tác với Mỹ trên cơ chế hợp tác hiện có như Hiệp định khung về thương mại và đầu tư giữa ASEAN và Mtx (TIFA) và kế hoạch công tác về cam kết kinh tế mở rộng (E3) để tìm kiếm giải pháp phù hợp cho các vấn đề cùng có lợi.

Hội nghị cũng nhất trí một số nội dung như thành lập nhóm đặc trách về địa kinh tế ASEAN nhằm đánh giá tác động đối với chính sách thuế của Mỹ và đề xuất những khuyến nghị kịp thời nhằm hỗ trợ nỗ lực của ASEAN trong quá trình trao đổi, giải quyết những quan ngại của hai bên, tìm kiếm cơ hội hợp tác trong lĩnh vực mới mà hai bên cùng quan tâm.