Đề xuất chưa lưu hành thuốc lá điện tử tại Việt Nam

Hiện nay trên thị trường xuất hiện các loại hình sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, trong đó có 2 loại phổ biến nhất được gọi là thuốc lá nung nóng và thuốc lá điện tử.

Theo ông Ngô Khải Hoàn - Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương), hoạt động sản xuất, kinh doanh thuốc lá là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, được điều chỉnh bởi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và được hướng dẫn chi tiết tại Nghị định số 67 của Chính phủ ban hành ngày 27/6/2013 và các văn bản pháp luật khác có liên quan.

Tuy nhiên, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá không đề cập cụ thể và không có định nghĩa đối với các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

"Chính vì vậy, hiện có khoảng trống pháp lý trong việc quản lý loại hình sản phẩm mới này. Trong khi đó, tình hình buôn lậu và sử dụng sản phẩm này đang rất phức tạp, chế tài xử lý chưa đủ mạnh, chỉ xử lý hành chính và chưa có chế tài để xử lý hình sự tương tự như hành vi buôn bán, tàng trữ, vận chuyển sản phẩm thuốc lá nhập lậu là hàng cấm", ông Hoàn đánh giá.

Năm 2020, Bộ Công Thương đã hoàn thiện đề tài “Nghiên cứu đề xuất giải pháp quản lý thuốc lá điện tử tại thị trường Việt Nam”. Bộ Công Thương cũng đã tổ chức hội thảo giữa các cơ quan quản lý Nhà nước với sự tham gia của các đơn vị liên quan để trao đổi về định hướng chính sách, có tham khảo kinh nghiệm quản lý quốc tế của các nước để đề xuất chính sách quản lý sản phẩm thuốc lá thế hệ mới phù hợp với điều kiện thực tiễn tại nước ta.

Bộ Công Thương cũng đã rất thận trọng trong việc đề xuất chính sách quản lý các loại hình sản phẩm mới này theo hướng chỉ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép thí điểm việc sản xuất, nhập khẩu và lưu thông thuốc lá làm nóng như sản phẩm thuốc lá trong thời gian 2 năm theo quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Đồng thời giao Bộ Công Thương xây dựng xây dựng Cơ chế thí điểm quản lý thuốc lá làm nóng trên cơ sở các ý kiến đã được thống nhất giữa các bộ, ngành.

Đối với thuốc lá điện tử, theo ông Hoàn, Bộ Công Thương đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ phối hợp với Bộ Y tế thành lập Tổ công tác nghiên cứu, đề xuất chính sách quản lý thí điểm đối với thuốc lá điện tử trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định. Trong thời gian chưa ban hành chính sách, Bộ Công Thương kiến nghị chưa cho phép lưu hành sản phẩm thuốc lá điện tử tại Việt Nam.

Tại Phiên giải trình về trách nhiệm quản lý nhà nước về phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng do Ủy ban Xã hội của Quốc hội phối hợp với Ủy ban Văn hóa Giáo dục của Quốc hội tổ chức ngày 4/5 vừa qua, Bộ Y tế đề nghị cấm thuốc lá nung nóng và thuốc lá điện tử.

Với đề nghị này của Bộ Y tế, Bộ Công Thương cho rằng Bộ Y tế có trách nhiệm nghiên cứu và đánh giá một cách có cơ sở khoa học đối với tác hại của các loại sản phẩm này tới sức khỏe người sử dụng. Trường hợp các sản phẩm này có tác hại tới mức phải cấm lưu hành và sử dụng thì Bộ Công Thương ủng hộ quan điểm này của Bộ Y tế trên cơ sở bảo vệ sức khỏe toàn dân.

Trong quá trình xây dựng chính sách thí điểm quản lý thuốc lá nung nóng và thuốc lá điện tử, Bộ Công Thương đã xin ý kiến các bộ, ngành liên quan. Bộ Công Thương đã tổ chức 2 cuộc làm việc giữa lãnh đạo Bộ Công Thương và lãnh đạo Bộ Y tế để thống nhất quan điểm về chính sách quản lý thuốc lá thế hệ mới.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã trả lời trực tiếp, công khai trước Quốc hội: “Trong quá trình xây dựng chính sách quản lý thí điểm thuốc lá thế hệ mới, Bộ Công Thương đang xây dựng phương án quản lý tiệm cận gần nhất với ý kiến của Bộ Y tế để có thể trình Chính phủ theo hướng phù hợp với Hiến pháp, Luật Đầu tư, các qui định khác liên quan và chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ, bảo đảm chặt chẽ, phù hợp Chiến lược quốc gia về giảm thiểu tác hại của thuốc lá, an toàn sức khỏe người sử dụng, dung hòa quyền lợi giữa các chủ thể liên quan và phù hợp thông lệ quốc tế”.