Hoàn chỉnh mạng lưới đường sắt đô thị: Phải có cách làm mới và cơ chế đặc thù

Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Hà Minh Hải cho biết, giao thông đô thị là huyết mạch quan trọng của mọi thành phố, đặc biệt là ở những đô thị lớn như TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh - nơi có tốc độ phát triển kinh tế, đô thị hoá rất mạnh mẽ. Cả 2 thành phố đang đối mặt với thách thức rất lớn về giao thông. Đặc biệt là vấn đề giao thông công cộng, phát triển đường sắt đô thị, định hình phát triển đô thị bền vững.

Việc đầu tư phát triển hệ thống giao thông đô thị đòi hỏi phải huy động nguồn lực rất lớn để đầu tư, nhất là đối với hệ thống công trình đường sắt đô thị. Trong các nguồn lực để đầu tư phát triển hệ thống giao thông đô thị, đất đai là một trong những nguồn lực quan trọng.

Các chuyên gia trong và ngoài nước đã khẳng định, với tình hình thực tế hiện nay, đẩy nhanh tiến độ xây dựng hệ thống đường sắt đô thị tại Thủ đô Hà Nội và TP Hồ Chí Minh theo định hướng giao thông công cộng (TOD) là một việc hết sức cấp thiết. Nếu không tập trung triển khai dự án sẽ khiến cho hai thành phố thiệt hại lớn về kinh tế - xã hội và cản trở mục tiêu phát triển.

“Chúng ta phải có cách làm mới, các cơ chế, chính sách đặc thù thì mới có hi vọng thực hiện được các mục tiêu hoàn chỉnh mạng lưới đường sắt đô thị tại TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh vào năm 2025 theo định hướng TOD”, ông Hải nói.

Ông Hải nhận định, Thủ đô Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đang thực hiện đồng thời nhiều nhiệm vụ có tính pháp lý quan trọng liên quan đến phát triển hệ thống đường sắt đô thị. Đó là cả hai thành phố đang đồng thời lập quy hoạch. Đây là thời cơ rất đặc biệt để phát triển hệ thống đường sắt đô thị của hai thành phố.

Các vấn đề mà chuyên gia khuyến nghị tại hội thảo đóng vai trò quan trọng đối với việc triển khai xây dựng đường sắt đô thị. Cụ thể, các chuyên gia khuyến nghị cần có tầm nhìn mới về quy hoạch không gian xây dựng hệ thống mạng lưới đường sắt. Cần mở rộng hơn các thể chế, chính sách đặc thù để phát triển hệ thống giao thông công cộng nói chung và đường sắt đô thị nói riêng.

Đặc biệt, nhiều chuyên gia cho rằng, cần tính đúng, đủ chi phí cho giao thông đường sắt không chỉ trong giai đoạn xây dựng, mà còn cả sau khi hoàn thành. Trong đó có bảo hành, bảo trì, vận hành đường sắt với chi phí không hề nhỏ.

“Đây là một bài toán khó cần phải có lời giải đối với hai thành phố lớn ở Việt Nam. Kinh nghiệm thế giới cho thấy, nguồn lực quan trọng là huy động nguồn lực tài chính từ đất đai”, ông Hải nhấn mạnh.

Tại hội thảo, các chuyên gia đã thảo luận, góp ý cụ thể về các nội dung liên quan đến kinh nghiệm quốc tế về huy động nguồn lực từ đất đai; chiến lược huy động nguồn lực từ đất đai. Cùng với đó là vấn đề thu giá trị đất đai đô thị tăng thêm do đô thị được nâng cấp mang lại; lời khuyên cho phát triển đường sắt đô thị ở Việt Nam.