Giá trị thu được từ ngành cà phê chưa tương xứng

Theo số liệu cho thấy, hiện nay tỉnh Đắk Nông có 127.452 ha trồng cà phê, chiếm hơn 60% tổng diện tích cây công nghiệp dài ngày; với 112.600 ha cà phê kinh doanh, chiếm 88,34% tổng diện tích, sản lượng thu hoạch đạt 267.499 tấn, năng suất trung bình năm 2017 là 2,3 tấn/ha.

Tuy nhiên, công nghiệp chế biến ngành hàng này chưa phát triển, vấn đề thương hiệu còn yếu nên thu nhập của người trồng cà phê còn thấp. Điều này cũng dẫn tới kim ngạch xuất khẩu năm 2017 chỉ đạt 248 triệu USD, 9 tháng đầu năm 2018 đạt 152,8 USD, con số khá khiêm tốn so với tiềm năng của tỉnh này.

Người trồng cà phê Việt Nam vẫn còn tâm lý chạy theo phong trào

Ông Trương Thanh Tùng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông, Trưởng Ban tổ chức “Ngày cà phê Việt Nam” lần 2, nhận định, tâm lý của người trồng cà phê Việt Nam nói chung, nông dân Đắk Nông nói riêng, vẫn còn chạy theo phong trào, trong đó có phong trào đua về năng suất, sản lượng.

“Chính vì muốn có năng suất cao nên nhiều người lạm dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật đã gây ra không ít hệ lụy về ô nhiễm môi trường đất, nước. Hơn thế, phương thức sản xuất này còn làm cho chất lượng sản phẩm cà phê nhân không cao khi phân tích theo các quy chuẩn”, ông Tùng nhấn mạnh.

Một hạn chế nữa, theo ông Tùng là hiện nay, việc bà con thu hái, sơ chế không đúng kỹ thuật đã làm giảm độ tin cậy trong mắt nhà đầu tư, các doanh nghiệp khi muốn hợp tác. Cạnh đó, diện tích sản xuất cà phê theo hướng sạch, hữu cơ trên địa bàn tỉnh chiếm rất ít, chỉ khoảng 5.400 ha, sản lượng khoảng 19.800 tấn/năm.

Đồng quan điểm, ông Jose sette, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê thế giới, cho biết, qua tham quan, tìm hiểu các mô hình thấy rằng nhìn chung nông dân Việt Nam ngày càng sản xuất cà phê bài bản hơn, theo quy trình kỹ thuật, nhưng số này không nhiều. Chính vì thế, dù đứng thứ 2 thế giới về sản lượng xuất khẩu cà phê Robusta nhưng giá trị thu được từ ngành hàng này của Việt Nam chưa tương xứng bởi nông dân còn bán thô, chất lượng chưa cao, chưa có tên tuổi.

Do đó, các hiệp hội phải tạo ra nhiều cơ hội hơn cho người nông dân trong thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Cùng với đó là vai trò của các nhà khoa học, nhà nước trong vấn đề nghiên cứu, chọn tạo, phổ biến các giống cà phê mới, vừa đạt năng suất cao, vừa đáp ứng các tiêu chí về kháng bệnh.

Trong khi đó, bà Anna, đại diện Tổ chức Thương mại công bằng quốc tế (Fair Trade), cho rằng, hãy để cho người trồng cà phê tự làm chủ mảnh đất, quá trình canh tác của mình, vấn đề của người thứ 3 hay thứ 4 khi tham gia hợp tác đó là nói cho nông dân biết họ được những cái lợi gì về lâu dài, trước mắt và có chính sách khuyến khích, hỗ trợ tương xứng.

“Để phát triển ngành cà phê bền vững, cần nêu cao tinh thần tự hào, khi người nông dân sản xuất ra một trong những sản phẩm có lượng người tiêu thụ đông nhất thế giới. Khi người nông dân và nhà đầu tư, hợp tác có được tầm nhìn chung thì tất yếu sẽ có được bộ quy tắc ứng xử chung và lúc này tính tự nguyện tham gia, làm chủ sẽ cao hơn rất nhiều”, bà Anna chia sẻ.

Cách thu hoạch và sơ chế của người dân chưa đúng cách cũng ảnh hưởng đến chất lượng của cà phê

 

Trước những hạn chế của ngành cà phê địa phương, ông Trương Thanh Tùng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông, cho biết, tỉnh đang đẩy mạnh hoạt động xúc tiến đầu tư, trong đó khuyến khích các doanh nghiệp thu mua, chế biến sâu để tăng giá trị mặt hàng này và xem đây là xu thế tất yếu để phát triển cà phê bền vững.

“Để làm được điều này, bên cạnh sự hỗ trợ của nhà nước, ngành chức năng, người nông dân cũng cần chủ động khẳng định vai trò trung tâm của mình trong chuỗi liên kết sản xuất, chế biến sản phẩm. Khi đó sẽ tạo được mối gắn kết bền chặt hơn, và lợi ích cũng sẽ được phân phối đều theo hướng các bên cùng có lợi”, ông Tùng nhấn mạnh.