Thủ tướng quyết định 6.000 MW điện gió ngoài khơi đầu tiên, không áp dụng đấu giá

Thận trọng thí điểm "mỏ vàng" năng lượng mới

Chiều ngày 8/12, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã giải trình, làm rõ các ý kiến đại biểu Quốc hội về dự thảo Nghị quyết thí điểm cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030.

Giải trình về vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm là thẩm quyền và cơ chế cho điện gió ngoài khơi, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, trên cơ sở tiếp thu ý kiến về an ninh - quốc phòng và năng lực địa phương, dự thảo Nghị quyết đã được chỉnh lý theo hướng tập trung đầu mối về Chính phủ trong giai đoạn đầu.

Cụ thể, đối với phần công suất 6.000 MW phát triển trong giai đoạn 2026 - 2030: Giao Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư và chấp thuận nhà đầu tư. Sẽ không áp dụng cơ chế đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư đối với phần công suất này.

Đối với phần công suất còn lại, khoảng 11.000 MW dự kiến phát triển đến năm 2035 theo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, việc triển khai sẽ tuân thủ quy định hiện hành, giao Chủ tịch UBND cấp tỉnh xem xét, quyết định.

Lý giải về cơ chế này, Tư lệnh ngành Công Thương nhấn mạnh dù Việt Nam có tiềm năng lớn với 3.000 km bờ biển, nhưng đây là lĩnh vực hoàn toàn mới, gắn chặt với an ninh quốc gia.

"Quan điểm của Chính phủ là hết sức thận trọng: Vừa khai thác tiềm năng, lợi thế, vừa triển khai từng bước để rút kinh nghiệm, tránh tình trạng phát triển nóng rồi phải điều chỉnh, gây hệ lụy", Bộ trưởng khẳng định.

Hiện tại, khung giá cho điện gió ngoài khơi đã được ban hành từ tháng 6/2025, quy định rõ cho 3 vùng, tạo cơ sở pháp lý bước đầu cho nhà đầu tư.

Gỡ nút thắt, tránh chồng chéo luật

Về tổng thể dự thảo Nghị quyết, Bộ trưởng cho biết đa số đại biểu Quốc hội (40 ý kiến tại tổ, 13 ý kiến tại hội trường) đều tán thành sự cần thiết ban hành nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị và gỡ các điểm nghẽn cho ngành năng lượng, hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050.

Để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, cơ quan soạn thảo đã rà soát và lược bỏ các nội dung trùng lặp với các luật hiện hành hoặc các dự án luật đang sửa đổi.

Nội dung dự trữ quốc gia về xăng dầu thực hiện theo Luật Dự trữ quốc gia. Nội dung bảo lãnh Chính phủ cho NSMO sẽ tích hợp vào Luật Quản lý nợ công (sửa đổi). Về cơ chế xử lý dự án chậm tiến độ, thực hiện theo Luật Đất đai, Luật Đầu tư và Luật Điện lực.

Tên gọi của Nghị quyết cũng được chốt lại là: "Nghị quyết Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia trong giai đoạn 2026 - 2030".

Một điểm mới trong dự thảo là việc phân cấp mạnh mẽ hơn cho Chính phủ trong các nội dung có tính linh hoạt cao như: năng lực tài chính doanh nghiệp, hồ sơ dự án điện gió ngoài khơi, cơ chế điện hạt nhân mô-đun nhỏ... để rút ngắn thời gian xử lý.

Về quy hoạch điện lực, dự thảo cho phép "cập nhật" quy hoạch để đáp ứng thực tiễn mà không cần thực hiện quy trình điều chỉnh phức tạp theo Luật Quy hoạch, với điều kiện không làm thay đổi mục tiêu lớn và không tăng tổng công suất lắp đặt.

Liên quan đến cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA), tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo đã mở rộng đối tượng áp dụng đối với các đơn vị bán lẻ điện đủ điều kiện, không chỉ giới hạn ở khách hàng lớn, nhằm khuyến khích thị trường điện cạnh tranh.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cam kết Chính phủ sẽ thiết lập cơ chế kiểm soát chặt chẽ, tránh nguy cơ "xin - cho". Sau khi Nghị quyết hết hiệu lực (5 năm), mọi hoạt động sẽ quay trở lại thực hiện theo quy định pháp luật hiện hành.