Việt Nam - Campuchia gỡ ‘điểm nghẽn’ logistics và chuỗi cung ứng vùng biên

Khởi động cơ chế “một cửa, một lần dừng”

Tại phiên khai mạc diễn đàn, đại diện Bộ Công Thương nhấn mạnh, Campuchia là đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam trong khu vực Mekong, giữ vai trò là cửa ngõ trung chuyển hàng hóa từ Việt Nam sang thị trường ASEAN và ngược lại. Tuyến biên giới đất liền giữa hai nước dài hơn 1.137 km, đi qua 8 tỉnh của Việt Nam và 9 tỉnh của Campuchia, với hệ thống cửa khẩu phân bố dọc toàn tuyến, đóng vai trò then chốt trong lưu thông hàng hóa.

Các sản phẩm OCOP chuẩn 3 sao trở lên của tỉnh An Giang được trưng bày tại sự kiện.

Theo quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đến năm 2030 Việt Nam sẽ hình thành hệ thống khu vực cửa khẩu phát triển đồng bộ thương mại – logistics – dịch vụ – du lịch. Mục tiêu là khai thác hiệu quả tiềm năng kinh tế biên giới, đồng thời bảo đảm yêu cầu quốc phòng – an ninh.

Số liệu hải quan cho thấy, 9 tháng năm 2025, kim ngạch xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu Việt Nam – Campuchia đạt hơn 5,9 tỷ USD, tăng trên 15% so với cùng kỳ. Chiều xuất khẩu của Việt Nam tiếp tục tăng trưởng ở các nhóm hàng chủ lực như dệt may, thép, vật liệu xây dựng, thủy sản chế biến và hàng tiêu dùng. Ở chiều ngược lại, Việt Nam nhập khẩu chủ yếu cao su, hạt điều, nông sản và một số khoáng sản. Cơ cấu trao đổi thể hiện sự bổ sung rõ nét giữa hai nền kinh tế, song cũng tiềm ẩn rủi ro nhập siêu theo mùa vụ, nhất là nhóm nông sản.

Trong bối cảnh hội nhập sâu với WTO, RCEP, ATIGA, hạ tầng thương mại biên giới giữ vai trò then chốt. Hệ thống kho bãi, logistics, chợ biên giới và trung tâm thương mại không chỉ phục vụ xuất nhập khẩu mà còn tạo động lực phát triển kinh tế vùng biên, tăng việc làm và thu nhập cho người dân.

Tại diễn đàn, vấn đề được quan tâm nhất là triển khai cơ chế “một cửa, một lần dừng” tại các cửa khẩu quốc tế giữa Việt Nam và Campuchia. Mô hình này kỳ vọng rút ngắn thời gian thông quan, giảm chi phí logistics cho doanh nghiệp. Nhiều địa phương cũng đưa trung tâm logistics, kho ngoại quan, siêu thị và trung tâm thương mại vào quy hoạch để mở rộng không gian thu hút đầu tư.

Riêng An Giang được đánh giá là điểm trung chuyển quan trọng của Tây Nam Bộ sang Campuchia và tiểu vùng Mekong. Doanh nghiệp logistics, xuất khẩu nông – thủy sản kỳ vọng hạ tầng cửa khẩu và kho bãi được đồng bộ sẽ giúp giảm chi phí vận chuyển (hiện chiếm 20 – 25% giá thành), từ đó nâng sức cạnh tranh của hàng Việt tại Campuchia và ASEAN.

Hướng đến mục tiêu giảm 15% chi phí

Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh An Giang Nguyễn Duy Linh Thảo cho biết, để phát triển thương mại biên giới, tỉnh An Giang sẽ tập trung hoàn thiện hạ tầng cửa khẩu và logistics. Trong đó, tỉnh đẩy nhanh đầu tư hạ tầng khu kinh tế cửa khẩu Tịnh Biên, Khánh Bình, Hà Tiên. Xây dựng bến cảng nội địa, kho ngoại quan, kho lạnh quy mô lớn, đồng thời phát triển hệ thống giao thông kết nối cửa khẩu với quốc lộ, đường cao tốc trong và ngoài tỉnh, các khu công nghiệp.

“Tỉnh tập trung đẩy mạnh chuyển đổi số trong thương mại biên giới, hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng thị trường Campuchia. Phát triển thương mại, dịch vụ vùng biên và nâng cấp chợ biên giới. Đồng thời phát triển loại hình thương mại mới như: trung tâm mua sắm miễn thuế, dịch vụ logistics, vận chuyển quốc tế. Tăng cường hợp tác song phương với tỉnh Kandal, Takeo”, bà Thảo định hướng.

Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh An Giang Nguyễn Duy Linh Thảo thông tin vềhạ tầng thương mại biên giới Việt Nam - Campuchia.

Theo bà Thảo, dù cơ hội lớn nhưng hạ tầng thương mại biên giới Việt Nam – Campuchia vẫn còn nhiều hạn chế. Nguồn vốn đầu tư cho cửa khẩu, kho bãi, trung tâm logistics còn thiếu so với nhu cầu; thị trường khu vực biên giới nhỏ, sức mua thấp nên khó thu hút nhà đầu tư lớn. Một số cửa khẩu chưa đồng bộ về hạ tầng kiểm tra, giám sát, thiết bị kỹ thuật, dẫn đến ùn ứ và kéo dài thời gian thông quan. Nhiều chợ biên giới vẫn hoạt động manh mún, dịch vụ logistics chưa phát triển, thiếu các mắt xích như kho ngoại quan, ICD.

Trước thực tế này, Bộ Công Thương và các địa phương đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ nâng cấp đồng bộ hạ tầng thương mại biên giới, ưu tiên xây dựng trung tâm logistics, kho ngoại quan, kho lạnh tại các cửa khẩu trọng điểm như Mộc Bài, Tịnh Biên, Hà Tiên, Bình Hiệp. Hệ thống chợ biên giới, siêu thị, trung tâm thương mại cũng sẽ được chuẩn hóa, hiện đại hóa, chuyển dần từ chợ tạm sang mô hình đạt tiêu chuẩn để thu hút doanh nghiệp đầu tư dài hạn.

Việc mở rộng hải quan điện tử, bố trí địa điểm tập kết – kiểm tra tập trung tại cửa khẩu sẽ được đẩy mạnh nhằm rút ngắn thời gian thông quan, giảm chi phí cho doanh nghiệp. Mục tiêu đến năm 2030 là giảm 10 – 15% chi phí logistics, tăng kim ngạch xuất nhập khẩu qua cửa khẩu và gắn phát triển kinh tế biên mậu với bảo đảm quốc phòng – an ninh, ổn định đời sống người dân vùng biên.