Xuất khẩu điều: Đau đầu vì “lượng tăng, giá giảm”

Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NNPTNT), với số lượng từ đầu năm đến nay (hết tháng 11.2018), ước đạt 342 nghìn tấn và với kim ngạch 3,1 tỉ USD,xuất khẩu điềutăng 5,9% về lượng nhưng lại giảm 3,1% về giá trị so với cùng kỳ năm 2017.

Trong năm 2018, 3 thị trường lớn của Việt Nam là Hoa Kỳ, Hà Lan và Trung Quốc vẫn được duy trì với thị phần lần lượt là 37,5%, 12,3% và 11,6% trong tổng giá trị XK. Tuy nhiên, điều đáng nói là, giá XK hạt điều đã giảm 5% so với cùng kỳ năm trước.

Điều đáng nói là, do nguồn nguyên liệu thiếu, nên điều nguyên liệu chủ yếu được nhập khẩu (NK). Năm 2018, dù lượng NK điều thô đã giảm hơn 8% cả về lượng cũng như giá trị so với cùng kỳ năm 2017, song Việt Nam cũng NK tới gần 1,2 triệu tấn nguyên liệu với giá trị tương ứng lên tới gần 2,3 tỉ USD.

Trao đổi về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường cũng thừa nhận: Điểm bất cập là có vùng nguyên liệu, nhưng chúng ta phải NK tới 70% nguyên liệu cho ngành điều và đây là cây trồng duy nhất mà Việt Nam phải nhập nguyên liệu. Nếu không giải quyết được vấn đề này, lợi nhuận từ ngành điều sẽ không tương xứng.

Theo Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas), 2018 là một năm không mấy khả quan với ngành điều. Nhưng dự báo 2019 cũng không phải là một năm suôn sẻ với ngành này khi Chính phủ Tanzania tiếp tục cấm XK điều thô niên vụ 2018/2019. Hiện Chính phủ đang đàm phán liên doanh với 8 Cty trong nước và ngoài nước tham gia chế biến điều nhân tại Tanzania.

Còn theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, các quốc gia sản xuất điều thô ở châu Phi hiện cũng đang chuẩn bị lập kế hoạch chế biến sâu, nâng cao giá trị hạt điều. Tanzania và châu Phi hiện đều là nhữngnguồn cungđiều thô lớn trên thị trường quốc tế. Chính sách thay đổi của các thị trường này chắc chắn sẽ tác động nhất định tới ngành chế biến, XK hạt điều Việt Nam. Do vậy, một số chuyên gia khuyến cáo, các DN cần liên kết chặt chẽ với nông dân để chủ động nguồn nguyên liệu thô chất lượng phục vụ chế biến và XK. Nhìn chung, bên cạnh cơ hội, năm 2019 vẫn là một thử thách rất lớn cho các nhà máy chế biến và kinh doanh điều.

Thời gian tới, giá điều thô có xu hướng đi xuống sâu khi vào vụ. Về điều nhân, giá sẽ tiếp tục trầm lắng cho đến tháng 3-4.2019 khi các nhà rang chiên bất đầu hợp đồng mua hàng cho năm 2019. Năm 2018 đã chứng minh, các nhà rang chiên và tiêu thụ Âu Mỹ đã áp dụng chiến thuật không mua xa như các năm trước.

"Điều này đặt ra tình thế khó khăn cho nhà chế biến, XK Việt Nam, đòi hỏi nhà sản xuất phải thật năng động tích cực tìm thị trường tiêu thụ nhân. Đồng thời, các nhà chế biến, XK hạt điều cần có một giải pháp đồng bộ, từ nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm, giao hàng đúng hạn, hoàn thiện chứng từ XK nhanh và chính xác, chấn chỉnh dịch vụ hậu mãi,…", ôngPhạm Văn Công-Chủ tịch Vinacas nêu ý kiến.