Nợ xấu liệu có gia tăng trở lại?

Tin tức trên báo Hà Nội mới, số liệu vừa được Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia (UBGSTC) công bố cho thấy, năm 2015 chất lượng tín dụng được cải thiện, "nợ xấu" là 119.660 tỷ đồng (chiếm 2,9%, năm 2014 là 3,7%). 

Vấn đề đặt ra lúc này là áp lực "nợ xấu" đã bớt xấu chưa? Và làm sao những khoản nợ này không ảnh hưởng đến chất lượng của nền kinh tế? Để giải quyết nợ xấu, cần sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành liên quan.

Đánh giá không mấy tích cực, TS Nguyễn Xuân Thành, Giám đốc Chương trình Giảng dạy kinh tế Fulbright cho rằng: Trong khi ngành Ngân hàng chưa giải quyết xong "nợ xấu", nay lại phải gánh thêm lãi dự thu. 

Thu nhập lãi thuần mà các ngân hàng công bố có phần ảo, bởi một số ngân hàng đang phải liên tục huy động tiền gửi mới để trả lãi cho tiền gửi cũ. Thực tế này làm cho "nợ xấu" có nguy cơ phình ra. Ông Vũ Viết Ngoạn, Chủ tịch UBGSTC cũng nhận định, "nợ xấu" bán cho VAMC nhưng các ngân hàng vẫn phải trích lập dự phòng rủi ro khiến gánh nặng tài chính thêm nặng. 

Chưa kể, chênh lệch lãi suất đầu vào - đầu ra không nhỏ nên nếu trừ đi tất cả các khoản trích lập, chi phí... thực chất lợi nhuận của các ngân hàng thấp. Nếu không có cách giải quyết, "nợ xấu" vẫn sẽ là điểm nghẽn lớn của hệ thống ngân hàng trong năm 2016.
Theo Chủ tịch VAMC Nguyễn Quốc Hùng, kể từ khi thành lập, VAMC đã mua 107 nghìn tỷ đồng "nợ xấu", giá trị trái phiếu 99.180 nghìn tỷ đồng, vượt chỉ tiêu đề ra. 

Lũy kế từ năm 2013, tổng "nợ xấu" VAMC đã mua là 245 nghìn tỷ đồng, dư nợ gốc với số trái phiếu phát hành là 208 nghìn tỷ đồng, góp phần đưa tỷ lệ nợ xấu về dưới 3%. Nhiều tổ chức tín dụng (TCTD) từ khi bán nợ cho VAMC tới nay tiếp tục phải trích dự phòng rủi ro. 
Với mức trích 10% hằng năm theo trái phiếu đặc biệt của TCTD đã tái cơ cấu, 20% với các TCTD không phải tái cơ cấu, mỗi năm có thêm 20-30 nghìn tỷ đồng được các TCTD trích dự phòng để xử lý nợ xấu. Cộng với phần VAMC tổ chức bán tài sản bảo đảm 10-20 nghìn tỷ đồng trong năm 2015 và dự kiến khoảng 30-40 nghìn tỷ đồng năm 2016, số "nợ xấu" giảm đáng kể. 

Cũng theo ông Hùng, từ năm 2016 VAMC xác định phải "tự đi trên chính đôi chân của mình", do toàn bộ nợ xấu của từng TCTD đã về mức cho phép là 3% và NHNN sẽ không cần phải yêu cầu các TCTD bán nợ xấu cho VAMC. 

Vì vậy, quan hệ giữa VAMC và TCTD là bình đẳng giữa hai doanh nghiệp để thực hiện mua và bán nợ. Như vậy, sau thời gian tập trung mua nợ bằng trái phiếu đặc biệt, VAMC đặt mục tiêu hàng đầu trong triển khai công việc từ năm 2016 là tập trung toàn lực vào việc xử lý nợ (bán nợ, bán tài sản...) và mua nợ theo giá thị trường đối với những khoản "nợ xấu" mới phát sinh, hạn chế dần việc mua nợ bằng trái phiếu. 

Trước đó, sáng 27/4, tại Trụ sở Chính phủ, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã chủ trì buổi làm việc với Công ty quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng VAMC. Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đánh giá VAMC từ khi thành lập tới nay đã rất cố gắng thực hiện các nhiệm vụ được giao về xử nợ xấu trong báo cáo tài chính của các tổ chức tín dụng; tạo điều kiện thuận lợi cho thanh khoản của ngân hàng, doanh nghiệp trong những năm qua. 

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng cho rằng, hiệu quả xử lý nợ xấu chưa như mong muốn, nếu không có cơ chế kiểm soát, quản trị tốt thì có khả năng gia tăng nợ xấu trở lại. Trong khi đó, một trong những công cụ xử lý nợ xấu là VAMC lại còn gặp nhiều khó khăn về cơ chế, pháp lý, trình độ, quản lý trong thực hiện nhiệm vụ.

Chia sẻ với những vướng mắc của VAMC, Phó Thủ tướng cho biết đã đề nghị Ngân hàng Nhà nước tổ chức sơ kết, đánh giá 3 năm thực hiện Quyết định số 834 của Thủ tướng Chính phủ về Đề án xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng nhằm đề xuất xây dựng Đề án xử lý nợ xấu của hệ thống tín dụng giai đoạn 2016- 2020, trong đó có các giải pháp về pháp lý, thể chế, phát triển thị trường mua bán nợ, tăng cường phối hợp liên ngành và nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của VAMC. Nhân dịp này, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng yêu cầu trong thời gian tới, các bộ liên quan chủ động phối hợp chặt chẽ với ngành ngân hàng trong quá trình xử lý nợ xấu.

Nên đọc