Quy định chống phá rừng của EU: Gỗ, cà phê, cao su bị tác động mạnh

EUDR quy định các sản phẩm được đưa vào hoặc xuất khẩu từ thị trường châu Âu phải có thể truy xuất được nguồn gốc, không phá rừng và được sản xuất hợp pháp. Các công ty lớn hơn nhập khẩu các mặt hàng này vào châu Âu phải tuân thủ EUDR từ ngày 30/12/2024. Trong khi các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) phải tuân thủ từ ngày ngày 30/6/2025.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã cùng các bên liên quan chủ động thích ứng với EUDR thông qua xây dựng và ban hành khung kế hoạch hành động nhằm tuân thủ quy định này. Khung hành động cung cấp hướng dẫn toàn diện cho các tổ chức cấp quốc gia và cấp tỉnh, bảo đảm các hành động thiết thực được thực hiện để hỗ trợ các quy trình thẩm định.

Hội thảo “Rà soát mức độ sẵn sàng thực hiện EUDR cho ngành cà phê và gỗ ở Việt Nam”, ngày 30/7 đã nêu bật những nỗ lực của Việt Nam trong tiến trình thực hiện EUDR, đặc biệt là trong lĩnh vực cà phê và gỗ. Đồng thời, cung cấp những thông tin thực tế hỗ trợ cho các kế hoạch hành động theo các yêu cầu của quy định EUDR.

Tại hội thảo, các bên cũng đã có cuộc thảo luận quan trọng. Bao gồm chia sẻ dữ liệu, các phương pháp phân tích, tính hợp pháp và hỗ trợ các nông hộ nhỏ.

Kinh nghiệm của một số quốc gia cho thấy, hệ thống mã nông hộ quốc gia của Peru bao gồm các điểm định vị toàn cầu (GPS) cho hơn 2 triệu nông dân đã đăng ký. Với mục tiêu thu thập 500.000 định vị đa giác vào tháng 12/2024 cho các nhà sản xuất cà phê và ca cao. Nông dân sử dụng ứng dụng tự mô tả để thêm thông tin về quyền sử dụng đất, năm trồng và dữ liệu sản xuất, hỗ trợ các hệ thống truy xuất nguồn gốc trong tương lai.

Nền tảng quốc gia SatuData của Indonesia cung cấp nhiều bản đồ sử dụng đất và sự thay đổi của đất. Được liên kết với một trang web truy xuất nguồn gốc mới cho dầu cọ, giúp các bên truy cập dữ liệu và phương pháp này cho mục đích giải trình.

Bờ Biển Ngà và Ghana đều đã thiết lập các hệ thống truy xuất nguồn gốc cacao quốc gia với mã nông hộ và định vị đa giác các vườn cacao. Hỗ trợ kiểm soát chất lượng, dịch vụ khuyến nông và kiểm tra tuân thủ thông qua thông tin chuỗi lưu ký được số hóa.

Tại Ecuador và Costa Rica, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) đã hợp tác với Lavazza và Silva cacao để thí điểm sản xuất cà phê và cacao bền vững, không phá rừng. Sáng kiến này bao gồm việc lập một kế hoạch toàn diện về truy xuất nguồn gốc, thực hiện các chính sách quốc gia về không gây mất rừng, thiết lập các thỏa thuận thương mại. Bảo đảm giá cả công bằng cho nông dân và thúc đẩy các hoạt động bền vững.

Ông Patrick Haverman - Phó Đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam cho biết: "Những phát hiện của đánh giá độ sẵn sàng sẽ cung cấp thông tin cho các chiến lược và hành động. Bảo đảm rằng Việt Nam vẫn là quốc gia đi đầu trong sản xuất bền vững và không gây mất rừng".

Trước hết, việc chia sẻ dữ liệu và bản đồ là điều cần thiết. Cần thiết lập các giao thức rõ ràng về cách Chính phủ sẽ chia sẻ dữ liệu và bản đồ với các bên, bao gồm các nền tảng sẽ được sử dụng và các loại dữ liệu có thể được chia sẻ.

Đồng thời, cần phát triển các phương pháp phân tích định nghĩa rừng, không mất rừng và phân tích rủi ro. Tập trung vào việc hỗ trợ các hộ gia đình đang đối mặt với nhiều thách thức thông qua việc cung cấp các nguồn lực và kiến thức cần thiết để tuân thủ các tiêu chuẩn EUDR mà không ảnh hưởng quá mức đến sinh kế của họ.

Kết luận hội thảo, ông Trần Quang Bảo - Cục trưởng Cục Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhấn mạnh, đây là thời điểm mà EUDR đang đến rất gần. Gỗ, cà phê và cao su là 3 ngành hàng của Việt Nam bị tác động lớn nhất bởi quy định của EUDR.

Để thực thi EUDR tại Việt Nam, ngoài các quy định chính sách về đất đai, về phát triển nông, lâm nghiệp bền vững, còn đòi hỏi năng lực quản lý và cách tiếp cận liên ngành, đồng bộ cũng như sự tham gia của các doanh nghiệp, đơn vị cung ứng và các nông hộ, cộng đồng.