Xử lý nghiêm hành vi bao che, tiếp tay cho đồ uống có cồn bất hợp pháp

Phát biểu tại tọa đàm, PGS.TS Nguyễn Văn Việt - Chủ tịch Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA) cho rằng, đồ uống có cồn phi chính thức và bất hợp pháp luôn là vấn đề nhức nhối.

Ở Việt Nam đồ uống có cồn bất hợp pháp chiếm tới 63% tổng lượng cồn nguyên chất được tiêu thụ tại thị trường. Khu vực ASEAN được dự báo là khu vực có mức tiêu thụ rượu bia không kiểm soát tăng cao vào năm 2025.

Với xu hướng tiêu thụ vô cùng lớn như vậy, các sản phẩm phi chính thức sẽ gây ra nhiều tổn thất đáng kể về kinh tế, xã hội đối với người tiêu dùng, doanh nghiệp và cả ngân sách nhà nước. Trong khi đó, các chính sách chưa hướng tới giải quyết vấn đề gốc rễ này, chưa có giải pháp toàn diện.

“Doanh nghiệp mong muốn các công cụ quản lý Nhà nước, đặc biệt chính sách quản lý thị trường hay chính sách thuế đạt được các tiêu chí phù hợp, hiệu quả, công bằng, tạo điều kiện để doanh nghiệp chân chính phát triển bền vững”, ông Việt nói.

Chia sẻ tại tọa đàm, đại diện của Cục Nghiệp vụ - Tổng Cục Quản lý thị trường và Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cho rằng, thời gian qua, các hoạt động sản xuất, đăng ký, kinh doanh rượu trên cả nước đã được tổ chức ổn định và công tác kiểm tra, hậu kiểu, kết hợp với công tác tuyên truyền, giáo dục đã góp phần chuyển biến tích cực về ý thức chấp hành pháp luật của các tổ chức, cá nhân kinh doanh.

Tuy vậy, tình trạng rượu nhập lậu, rượu giả, rượu không đảm bảo chất lượng lưu thông trên thị trường vẫn chưa được ngăn chặn triệt để, do đó gây thất thu thuế cho nhà nước, tạo nên sự cạnh tranh không lành mạnh, ảnh hưởng đến các doanh nghiệp chân chính và đồng thời ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Đại diện Cục Nghiệp vụ, Tổng cục Quản lý thị trường, Bộ Công Thương đưa ra con số thống kê thời gian vừa qua, cơ quan chức năng đã xử lý 336 vụ, phạt tiền hơn 4 tỷ đồng đối với hàng chục ngàn chai rượu nhập lậu, không rõ nguồn gốc xuất xứ, vi phạm hợp quy…

Cùng với đó là xử lý 101 vụ, phạt tiền hơn 1,1 tỷ đồng đối với hơn 40 nghìn chai bia nhập lậu, quá hạn sử dụng, không rõ nguồn gốc xuất xứ.

“Sản xuất, buôn bán đồ uống có cồn bất hợp pháp tồn tại do lợi nhuận cao mang lại. Đồng thời, thói quen mua hàng khá dễ tính của người tiêu dùng như mua hàng không lấy hóa đơn, chứng từ, không kiểm tra tem, nhãn... đối với đồ uống có cồn.

Vấn đề kiểm soát, công tác quản lý nhà nước đối với mặt hàng rượu, bia thủ công còn rất khó khăn do việc sản xuất rượu, bia thủ công đơn giản, nhất là mặt rượu thủ công được thực hiện chủ yếu tại các hộ gia đình. Việc mua bán đối với mặt hàng này cũng được thực hiện một cách dễ dàng. Trong khi đó, nguyên nhân từ các vụ ngộ độc rượu lại chủ yếu đến từ việc sử dụng, lạm dụng mặt hàng này trong đời sống sinh hoạt của người dân”, đại diện Tổng cục Quản lý thị trường nêu rõ.

Hiện nay, công tác kiểm tra, xử lý về hàng giả, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ của các lực lượng chức năng chưa nhận được sự phối hợp, cung cấp thông tin nhận biết hàng thật, hàng giả của một số doanh nghiệp sản xuất, chủ sở hữu quyền.

Chi phí giám định cao, thời gian giám định dài nên ảnh hưởng đến hiệu quả công tác kiểm tra, xử lý vi phạm đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh đồ uống có cồn bất hợp pháp.

Đề xuất giải pháp khắc phục tình trạng trên, theo Tổng cục Quản lý thị trường, cần tăng cường giám sát, kiểm tra các doanh nghiệp, hộ kinh doanh, các điểm kinh doanh, dịch vụ như: nhà hàng kinh doanh dịch vụ ăn uống, quán bar, vũ trường, cơ sở kinh doanh hàng hóa tiêu dùng, thực phẩm…

Tăng cường hậu kiểm an toàn thực phẩm, lấy mẫu kiểm nghiệm chất lượng đối các mặt hàng thực phẩm nói chung và mặt hàng đồ uống có cồn bất hợp pháp nói riêng nhằm phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, cảnh báo sớm các rủi ro ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Tăng cường tuyên truyền, ký cam kết, vận động các tổ chức, cá nhân hoạt động thương mại trên địa bàn thực hiện cam kết không sản xuất, không kinh doanh đồ uống có cồn bất hợp pháp.

Thông tin đầy đủ kịp thời về các trường hợp vi phạm trong kinh doanh rượu, bia; cảnh báo cho người dân các nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe từ việc sử dụng đồ uống có cồn bất hợp pháp.

“Cần đề cao trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị; xử lý nghiêm các trường hợp cán bộ, công chức bao che, tiếp tay hoặc làm ngơ cho các đối tượng vi phạm trong sản xuất, kinh doanh đồ uống có cồn bất hợp pháp”, đại diện Tổng cục Quản lý thị trường khuyến nghị.