Châu Âu đứng trước nhiều thử thách quan trọng năm 2025

Trong một cuộc phỏng vấn với hãng thông tấn Anadolu, Giles Merritt, người sáng lập nhóm nghiên cứu "Friends of Europe" và hiện là cộng tác viên cấp cao tại Viện Egmont, nhận định rằng “cơn gió đổi thay” đang tác động sâu sắc trên toàn cầu. Các nhà hoạch định chính sách EU tại Brussels đang chia rẽ trước câu hỏi liệu châu Âu sẽ phải chuẩn bị cho một "đợt gió lạnh khắc nghiệt" hay có thể kỳ vọng vào những biến động nhẹ nhàng hơn.

Khi các chuyên gia kinh tế đưa ra dự báo thận trọng và khuyến cáo cần chuẩn bị sẵn sàng cho những thách thức phía trước, các nhà phân tích chính trị lại tỏ ra lạc quan hơn. Sự khác biệt này nổi bật giữa hai nhóm: một phía gồm các quan chức và nhà ngoại giao tin tưởng vào khả năng điều hành của EU, phía còn lại là các nhà bình luận độc lập lo ngại về nguy cơ bất ổn gia tăng tại những quốc gia lớn như Đức và Pháp.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu, bà Ursula von der Leyen, hiện là tâm điểm chú ý với khả năng tập hợp nhân sự cho Ủy ban mới mà không gây tranh cãi lớn trong các buổi điều trần tại Nghị viện. Thành công trong điều hành đại dịch COVID-19 và hỗ trợ Ukraine đã giúp bà giành được sự ủng hộ đáng kể. Tuy nhiên, cách lãnh đạo của bà vẫn gây ra những lo ngại về nguy cơ làm suy yếu quan hệ giữa các quốc gia thành viên.

Năm 2025 được dự báo sẽ là thời điểm đầy thách thức cho EU khi những bất ổn từ cả bên trong lẫn bên ngoài đang tạo áp lực lớn. Một trong các yếu tố đáng lo ngại là "tác động Trump" và những ảnh hưởng tiềm ẩn đến các khoản đầu tư trị giá hàng nghìn tỷ USD của Mỹ vào châu Âu. Đồng thời, không gian để cứu vãn nền kinh tế đang ngày càng bị thu hẹp.

Cựu Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu Mario Draghi, người từng nổi tiếng với tuyên bố "làm bất cứ điều gì cần thiết" trong cuộc khủng hoảng nợ công năm 2012, nhận định EU hiện rơi vào vòng lặp các vấn đề kinh tế như tiêu dùng nội địa yếu, thiếu các biện pháp kích thích kinh tế vĩ mô, đầu tư giảm sút và năng suất thấp. Trong khi đó, cựu Thủ tướng Italy Enrico Letta nhận xét rằng thiếu một thị trường vốn thống nhất là nguyên nhân chính khiến châu Âu tụt hậu trong lĩnh vực đổi mới công nghệ cao.

Sự trỗi dậy của các đảng cánh hữu hoài nghi đồng euro cũng tạo ra những thách thức lớn. Theo số liệu thống kê, khoảng 25% số nghị sĩ được bầu trong tháng 6 năm nay thuộc các đảng này. Bản đồ chính trị châu Âu đã thay đổi với sự hiện diện của những đảng dân túy theo chủ nghĩa dân tộc cấp tiến và các đảng bảo thủ truyền thống không muốn EU có thêm quyền lực. Những đảng như Tập hợp Quốc gia ở Pháp hay đảng cực hữu AfD tại Đức đang ngày càng nổi bật.

Tin tích cực là EU bước vào năm 2025 với nhận thức rõ ràng hơn về những điểm yếu của mình. Tuy nhiên, tin xấu là năng lực chính trị để thực hiện các giải pháp đang ngày một suy giảm. Việc thiếu sự dẫn dắt từ liên minh Pháp-Đức, vốn từng giúp châu Âu vượt qua khó khăn vào thập niên 1980, là trở ngại lớn cho sự phục hồi và thống nhất của EU.

Mặc dù bức tranh tổng thể không mấy khả quan, nhiều nhà quan sát vẫn tin rằng các thách thức trong năm tới có thể trở thành động lực giúp EU gắn kết hơn. Tuy nhiên, chỉ thời gian mới có thể chứng minh liệu EU có thể vượt qua những trở ngại này hay không.